Hoeveel seculiere gewoonten nemen reformatorische christenen over bij hun invulling van het kerstfeest?
Hoe vier je Kerst in een land waar de C verdwenen is in de Tweede Kamer? Zo: met volle winkelstraten, met volle dagen voor pakketbezorgers, met bomen vol lichtjes en tafels vol overdaad. Maar met Kerst zonder Christus valt er niets te vieren.
De weken voor Kerst zijn in velerlei opzicht hoogtijdagen. Voor supermarkten, die dan een recordomzet draaien en in de week voor Kerst voor meer dan 1 miljard euro verkopen. Voor de massale stroom reizigers op Schiphol die een droger oord opzoeken en in de wachtrij verrast worden door 1300 meter kerstversiering met 10.000 kerstballen. Voor thuisblijvers die bij Netflix en Videoland tientallen uren nieuwe kerstfilms kunnen bekijken. Voor toeristen in Amsterdam, de stad die in deze maand 40 procent meer verlichting heeft opgehangen dan in oktober. Voor winkelpubliek in Zoetermeer, Tiel, Breda, Veere, Ootmarsum en andere plaatsen waar beiaardiers kerstklanken rondstrooien over de stad.
Deze ‘aankleding’ van de Kerstdagen in ons seculiere land zal christenen nog enigszins vertrouwd in de oren klinken. Licht, blijdschap, muziek, versiering, gezelligheid, verbinding, familiebijeenkomsten en cadeautjes. Door het vernislaagje heen bespeur je Bijbelse thema’s en waarden die herinneren aan het christelijke verleden van ons land. Dat is niet vanzelfsprekend. Als Gods Naam, Zijn dag, Zijn dienst en Zijn Woord voor de overgrote meerderheid van de Nederlanders betekenisloos geworden is, waarom is er dan nog belangstelling voor oude vormen? Kennelijk laat de diepe behoefte aan zingeving zich niet zo gemakkelijk wegpoetsen.
Intussen is die lege huls een pijnlijke illustratie van de ontzaglijke armoede van ons land. Want wat is kerstfeest zonder Christus? Niet zonder reden hebben veel christenen al in vroeger tijden protest aangetekend tegen de oppervlakkige viering van het kerstfeest in hun dagen, waarbij er zelfs een boete stond op het geven van geschenken. De bekende Engelse predikant Charles Spurgeon schreef anderhalve eeuw geleden: „Ik beschouw het als een van de grootste absurditeiten onder de hemel om te denken dat er ook maar enige godsdienst te vinden is in het vieren van kerstfeest.”
Die gedachte zou ook reformatorische christenen anno 2023 aan het denken moeten zetten. Zij zullen de preek van eerste kerstdag niet snel inwisselen voor het bezoek aan een restaurant, maar er komt wel een stevige rollade op tafel. Het mag toch een feestelijke dag zijn, met mooie kleren, dennengroen en wat lichtjes, dat hoort er toch bij? Of is dat juist waar de Bijbel steeds tegen waarschuwt, zoals in Jeremia 10: het meedoen met de massa, het volgen van heidense gewoonten?
Kerstfeest mag voor christenen inderdaad een feest van intense vreugde en blijdschap zijn, als het voor hen het feest is van hun wedergeboorte en van de geboorte van Christus in het hart. Dan is Kerst geen lichtjesfeest maar het wonder dat God in een door zonde verduisterde wereld Zijn Zoon zond om te lijden en te sterven voor zondaren.
