Het plan van de gemeente Amsterdam om een erotisch centrum te bouwen, neemt vastere vormen aan. Maandag maakte het college bekend door te willen met één locatie, aan de Europaboulevard. Wat doet zo’n centrum met de positie van prostituees?
Gruwelijk, vindt Marja Sijpestein de situatie op de Wallen. „Ik zeg weleens: De dieren in Artis worden beter behandeld dan de mensen voor de ramen.” Samen met haar collega’s komt de manager bij hulporganisatie Scharlaken Koord regelmatig in het gebied om er voor prostituees te zijn en hen waar mogelijk te helpen.
Hoe het er daar aan toegaat, is volgens haar mensonterend. „Er lopen schoolklassen, mensen die een vrijgezellenfeestje vieren en dronken toeristen langs de ramen. Ze lachen de vrouwen uit, maken opmerkingen over hun lichaam, schelden ze uit. Vorige week vertelde een collega nog over een groep Britten. Een van de mannen ging ergens naar binnen om een prostituee te bezoeken. De anderen stonden buiten te joelen alsof hun vriend zojuist een doelpunt had gescoord.”
Achter de ramen krijg je zoiets hoe dan ook mee, weet Sijpestein. „Vrouwen zetten regelmatig muziek aan in hun kamer om de geluiden van buiten niet te hoeven horen.”
Risico’s
Wat dat betreft zou het plan van de gemeente Amsterdam voor een erotisch centrum op een andere locatie voor prostituees veel verschil kunnen maken, stelt Sijpestein. „Die worden daar niet steeds geconfronteerd met dit soort schreeuwende mensen. Al blijft natuurlijk staan dat prostitutie hoe dan ook werk is met grote risico’s.” Zo krijgen negen op de tien prostituees te maken met ongewenste vragen, vernederingen, schendingen van hun privacy of stalking. Ook hebben zes op de tien te maken met (seksueel) geweld.
Al jaren spreekt de gemeenteraad van de hoofdstad over de bouw van een erotisch centrum, buiten de Wallen. Een belangrijke overweging daarbij is de leefbaarheid in het prostitutiegebied midden in Amsterdam. De „extreme groei” van het toerisme –in 2004 werden er 8 miljoen hotelovernachtingen geteld, in 2024 wordt dit aantal geraamd op 23 miljoen– zorgt voor overlast en verloedering. Omdat raamprostitutie veel toeristen trekt, besloot de gemeente dat het aantal ramen naar beneden moet. In plaats daarvan moest er een erotisch centrum komen. Maandag liet burgemeester Halsema de gemeenteraad weten de Europaboulevard, in Amsterdam-Zuid, daarvoor de geschiktste locatie te vinden.
Beveiligde ingang
In het erotisch centrum zouden honderd prostituees gaan werken. Datzelfde aantal zou dan moeten stoppen op de Wallen, waar momenteel een kleine 300 ramen zijn. In het centrum moeten alle bezoekers door een beveiligde ingang, is de bedoeling. Dat feit alleen biedt mogelijk een voordeel voor de prostituees die er komen werken, stelt Sijpestein. „Zo kun je bijvoorbeeld schoolklassen met minderjarigen, of dronken mensen weren. Ik denk dat de sfeer minder vernederend, dierentuinachtig zal zijn in zo’n erotisch centrum dan op de Wallen.”
Tegelijkertijd gaat het om een kleine groep vrouwen die een andere werkplek zal krijgen, weet de manager van Scharlaken Koord. „Voor de overigen zal het geen verschil maken als er in de binnenstad honderd ramen verdwijnen. Het gebied wordt alleen wat kleiner. Tenzij er op de Wallen ook andere maatregelen worden genomen.” Het Wallengebied is een relatief veilige plek, stelt Sijpestein. Overal hangen camera’s en er loopt veel politie rond. Toch vangt ze regelmatig signalen op van prostituees die niet blij zijn met het publiek op de Wallen. „Zij willen bijvoorbeeld toegangspoortjes, hekken eigenlijk, waar je door moet om de Wallen op te komen. Zoiets gebeurt al in een klein gebied in Haarlem. Natuurlijk is het in Amsterdam lastig om zoiets in de praktijk te brengen.”
Nog liever dan de situatie voor prostituees iets makkelijker maken, wil Scharlaken Koord vrouwen een alternatief bieden. „Uiteindelijk zetten wij ons in om vrouwen een waardig bestaan te geven buiten de prostitutie. In vrijheid, zoals God hen bedoeld heeft. Ik zie dagelijks dat mensen trauma’s oplopen door dit werk. Hoe meer vrouwen we daarvoor kunnen beschermen, hoe beter.”