Het is „onvermijdelijk”, stellen wetenschappers in een net gepubliceerd onderzoek in het tijdschrift Nature Climate Change. Ook met rigoureuze klimaatmaatregelen raakt een belangrijk deel van Antarctica verloren. Enige nuancering: het smelten duurt nog honderden jaren.

Om tot die conclusie te komen, keken onderzoekers naar het westelijke deel van Antarctica, boven de Amundsenzee. Dat gebied omvat de Thwaites-gletsjer, die ook wel de Doomsday-gletsjer oftewel Doemdag-gletsjer genoemd wordt, omdat hij zo snel smelt. Met computersimulaties bekeken de wetenschappers in hoeverre de beschermende ijslaag die daar boven de zee uitsteekt, zal smelten.

Uit de simulaties bleek dat –ook in het onwaarschijnlijke scenario dat de opwarming van de aarde slechts tot een paar tienden van een graad beperkt blijft– de gevolgen groot kunnen zijn.

In het meest extreme scenario smelt een tiende van het enorme continent Antarctica, waardoor de zeespiegel met maximaal 1,8 meter kan stijgen. Gemeenschappen aan de kust zouden in dat geval verdwijnen of moeten ingrijpende maatregelen treffen.

„Helaas is het geen geweldig nieuws”, reageert Kaitlin Naughten droogjes tegen persbureau Associated Press. De oceanograaf leidde het onderzoek bij de British Antarctic Survey. Ze is de eerste die met deze nauwkeurigheid computersimulaties gebruikte, om te bekijken hoe stromen warm water de ijslaag laten smelten. Omdat de ijskap relatief traag reageert op de verhoogde temperatuur van het water, duurt het lang voordat de gevolgen merkbaar zijn.

Naughten denkt niet dat het bestudeerde deel van West-Antarctica ”gedoemd” is. Het smelten is op dit moment niet te stoppen, maar over honderd jaar zijn we misschien in staat om de CO2-uitstoot te verminderen of zelfs terug te draaien, denkt ze. De opwarming van de aarde wordt daarmee mogelijk deels tegengehouden.

Ook Franka Jesse van de Universiteit Utrecht denkt dat er niet te pessimistisch moet worden gedacht over de uitkomsten van Naughtens onderzoek. De onderzoeker op het gebied van ijskapmodellen vindt het wel zorgwekkend dat het voor deze regio van Antarctica niet lijkt uit te maken of de wereldwijde emissies omlaag gaan. Maar het betekent volgens haar niet dat klimaatmaatregelen helemaal niets uithalen.

„Het is belangrijk om op te merken dat deze studie enkel een oceaanmodel gebruikt”, geeft Jesse aan. „Er wordt daarin geen rekening gehouden met veranderingen in de geometrie van de ijskap. Verder wordt er maar een klein deel van de oceaan gesimuleerd. Er is meer onderzoek nodig om te zien hoe de rest van de oceaan rondom Antarctica reageert op de verschillende opwarmingsscenario’s. En niet onbelangrijk: zeespiegelstijging is niet het enige effect van klimaatverandering waar we ons zorgen om moeten maken.”