Het elektriciteitsnet is op dit moment in alle provincies „grotendeels vol, waarschijnlijk vol of bijna vol”, meldde demissionair energieminister Rob Jetten woensdag. Daarom kondigt het kabinet drastische maatregelen aan.
Het kabinet gaat „alles op alles” zetten om te voorkomen dat de stroom op de drukste momenten uitvalt. Juist op specifieke tijdstippen waarop veel stroom wordt opgewekt of verbruikt, ontstaan namelijk problemen op het stroomnet.
Jetten wil daarom dat netbeheerders afspraken maken met bedrijven om tegen een vergoeding op deze piekmomenten minder elektriciteit te verbruiken of te produceren. Dit is bijvoorbeeld tussen 16.00 uur en 20.00 uur. Dan gebruiken zowel bedrijven als huishoudens veel elektriciteit.
Een contract waardoor bedrijven 24 uur per dag, zeven dagen per week verzekerd zijn van capaciteit om stroom te vervoeren, wordt een luxeproduct met een hogere prijs. De standaard wordt een flexibel contract, zodat bedrijven minder stroom gebruiken of opwekken op de drukste momenten.
Niet alle grootverbruikers zijn blij met de plannen. „Het is voor ons volstrekt onduidelijk waarom er bij die flexibele contracten met een standaardvergoeding gewerkt gaat worden”, zegt Hans Grünfeld, directeur van branchevereniging VEMW voor Energie, Milieu en Water tegen De Telegraaf. „De inkomstenderving omdat bedrijven op minder uren stroom kunnen verbruiken, verschilt natuurlijk van bedrijf tot bedrijf. Daar kun je geen standaard voor vaststellen.”
Onorthodoxe maatregelen
Er worden al jaren miljarden euro’s gestoken in het uitbreiden van het elektriciteitsnet, maar de vraag naar ruimte groeit sneller dan dat er kabels kunnen worden gelegd. Het kabinet zet zich in om grond beschikbaar te stellen voor de bouw, en de vergunningverlening te verkorten. Van bepaalde uitbreidingsprojecten die een „zwaarwegend maatschappelijk belang” hebben, kan de procedure met anderhalf jaar worden ingekort, denkt Jetten.
Het kabinet wil daarnaast meer experimenteren en geleerde lessen uit die proeven inzetten. Zo zou netbeheerder TenneT mogen beginnen met bouwen, terwijl de vergunning nog niet definitief is.
Branchevereniging Energie-Nederland kan zich vinden in de maatregelen van Jetten. „Ik herhaal eerdere oproepen: er is een aanvalsplan nodig”, reageert voorzitter Cora van Nieuwenhuizen. „Het is goed dat onorthodoxe maatregelen worden aangekondigd.”
Wachtrij
Dit jaar verwachten de netbeheerders bij elkaar ruim 5 miljard euro te investeren in de grootschalige verbouwing van het energiesysteem. Komende jaren zou dat bedrag moeten oplopen naar 8 miljard euro per jaar. Koepelorganisatie Netbeheer Nederland maant het kabinet dan ook om haast te maken met de plannen.
Vanwege de drukte op het net kunnen grote bedrijven de komende jaren in sommige delen van het land al niet meer worden aangesloten. Volgens Netbeheer Nederland staan 6600 bedrijven nu in de wachtrij. Onder meer in Gelderland zijn de problemen groot: daar staan al 1500 bedrijven op de wachtlijst.
De schaarste op het net heeft ook grote gevolgen voor de groei en ontwikkeling van Almere. Volgens de netbeheerder kunnen er zonder aanvullende maatregelen vanaf 2026 niet meer zomaar nieuwe woonwijken worden gebouwd of woningen worden verduurzaamd in de Flevopolder. De gemeente Almere, die zich profileert als groeistad, heeft de ambitie om uiteindelijk zo’n 350.000 inwoners te huisvesten. Die groei komt nu onder druk te staan.
Tempo
Maarten Otto, voorzitter van Netbeheer Nederland, wil vooral inzetten op de uitbreiding en verzwaring van het net. Daar werkt de koepelorganisatie nu al aan, maar hij wil het tempo opvoeren. Zo moet er tot 2050 in totaal 100.000 kilometer aan elektriciteitskabels worden aangelegd. „Dat is tweeënhalf keer de wereld rond”, onderstreept Otto.
Minimaal één op de drie straten gaat open, en er worden 50.000 elektriciteitshuisjes gebouwd. Bovengronds is 80 vierkante kilometer nodig voor infrastructuur, dezelfde oppervlakte als de stad Den Haag.
