Geen Rus in Oekraïne is zijn leven nog zeker. Washington levert Kyiv onverwachts toch de felbegeerde Atacmsraketten voor de lange afstand.
Het nieuws slaat in als een bom bij de Russische president Vladimir Poetin. Het Witte Huis verstrekt op korte termijn Atacmsraketten voor de langere afstand aan Oekraïne, meldden Amerikaanse media afgelopen weekend. Vooralsnog een „klein aantal”, maar toch.
Donderdag, bij het bezoek van president Volodymyr Zelensky aan de Amerikaanse president Joe Biden, bleef het langverwachte nieuws uit. Washington beloofde Oekraïne een slordige 300 miljoen euro aan steun, maar géén Atacmsraketten. Moskou opgelucht, Kyiv teleurgesteld.
De omslag in het Amerikaanse beleid betekent een forse tegenvaller voor Poetin. Zelensky dringt al lange tijd aan op langeafstandsraketten om Russische commandoposten en munitiedepots op bijvoorbeeld de gehele Krim onder vuur te nemen.
Nauwkeurig
Het Army Tactical Missile System (Atacms, beter bekend als ”attack-ems”) heeft een bereik van 300 kilometer – vergelijkbaar met de afstand Groningen-Brussel. De tactische ballistische raket kan dankzij gps-begeleiding zijn doel op 9 meter nauwkeurig raken. De raketten, af te vuren vanaf Himars- en M270-lanceerinstallaties, zijn in staat tijdens de vlucht plotselinge koerscorrecties uit te voeren om onderschepping te voorkomen.
De VS beschikken over verschillende types Atacms. Sommige zijn voorzien van clustermunitie, waarbij een grote bom vlak boven de grond uiteenspat in vele kleine bommetjes. Andere beschikken over een zware, explosieve kop van 230 kilo, geschikt om bijvoorbeeld de Krimbruggen op te blazen. Kyiv krijgt naar verluidt de variant met clustermunitie. Oekraïne maakt sinds mei, juni al gebruik van Britse Storm Shadow- en Franse Scalp-raketten (bereik beide 250 kilometer).
Uit vrees voor escalatie en uitputting van eigen voorraden was Biden beducht Oekraïne Atacmsraketten te sturen. Rusland heeft eerder deze maand nog gezegd dat levering een overschrijding van een Russische rode lijn is. De Amerikanen brengen de wapenleverantie mogelijk daarom mondjesmaat naar buiten om de Russische reactie te peilen. Het Kremlin zwijgt echter vooralsnog in alle talen. Niet uitgesloten is daarom dat de VS op termijn meer én andere Atacmsvarianten invliegen naar Oekraïne. Kennelijk is de Amerikaanse vrees voor escalatie meer naar de achtergrond verdwenen. De VS eisen echter wel dat Kyiv de raketten niet inzet op Russisch grondgebied.
Westerse analisten houden er rekening mee dat Washington de Atacms achter de hand hield om Moskou af te schrikken en onder druk te zetten. De VS zouden Poetin duidelijk hebben gemaakt deze zware raketten te zullen leveren als het Kremlin kernwapens zou inzetten.
Oekraïne ondergraaft de Amerikaanse strategie door sinds kort zelf R360 Neptune-antischeepsraketten in te zetten met een bereik van bijna 300 kilometer.
De Russen vrezen de Atacms. De raketten zijn in staat aanvallen uit te voeren zoals die van vrijdag op het hoofdkwartier van de Zwarte Zeevloot in Sebastopol, maar dan op grotere afstand. Bij de Oekraïense aanval is –volgens Kyiv– admiraal Victor Sokolov gedood, de hoogste gesneuvelde Rus in de oorlog. Verder zijn 34 officieren omgekomen en 105 manschappen gewond geraakt. Het Kremlin ontkent en verspreidt –ongedateerde– videobeelden van de admiraal.
De Russische verdediging op de Krim, het ultieme doel van Oekraïne in de oorlog, blijkt aanmerkelijk kwetsbaarder dan gedacht. Kyiv heeft onlangs een Russische kernonderzeeër en een landingsvaartuig uitgeschakeld en een geavanceerd S-400-luchtafweersysteem verwoest.
Duitse druk
De nieuwe Amerikaanse wapenzending vergroot de druk op de Duitsland. Bondskanselier Olaf Scholz twijfelt over het leveren van Taurus-raketten aan Oekraïne. Scholz koppelt Duitse wapenleveranties graag aan de Amerikaanse. Berlijn ging pas overstag om Leopard 2-gevechtstanks te leveren nadat Washington Abrams-tanks had toegezegd aan Kyiv, waarvan de eerste net zijn gearriveerd. Mogelijk gaat Scholz nu ook door de bocht.
De vraag is of de Atacms een zogeheten gamechanger zijn, een beslissend omslagpunt in de oorlog. Hoogstwaarschijnlijk niet, ondanks de grote precisie, reikwijdte en slagkracht van de raketten. Geen enkel westers wapensysteem is tot nu toe een gamechanger geweest.
De Atacms kunnen wel een belangrijke bijdrage leveren aan de voorzichtige Oekraïense opmars, waarbij afgelopen dagen ook pantservoertuigen door de Russische verdedigingslinies in Zaporizja zijn gebroken. De Atacms dwingen de Russen manschappen en materieel verder van het front te verplaatsen en aanvoerlijnen te verleggen. Geen enkele Rus is zijn leven nog zeker in Oekraïne.
