Het Nationaal Orgelmuseum heeft de achterliggende anderhalf jaar gewerkt aan een documentaire over „beroemde organisten en hun werkzaamheden”. De film, die naar verwachting eind dit jaar is afgerond, zal dagelijks in het museum in Elburg te zien zijn.
Dat meldt Wilma Seijbel, directeur van het Nationaal Orgelmuseum. Aan de documentaire is gewerkt door een team bestaande uit dr. Jan Smelik (eindredacteur), Sander Zwiep (presentator) en Sander Klugt (regisseur).
Aanleiding is het feit dat het Orgelmuseum de persoon van de organist centraal wil stellen. Seijbel: „We besteden in het museum veel aandacht aan de instrumenten, de techniek erachter, de bouwers van de orgels, maar wie was en is de mens daar hoog boven het volk verheven, achter zijn klavier? Wat bewoog hen, welke uitzonderlijke vakmensen zaten ertussen, mensen die wij misschien allang vergeten zijn, en wat kwam en komt er eigenlijk bij kijken als je organist van een serieus kerkorgel bent? In de 17e en 18e eeuw bijvoorbeeld was het in de grotere steden heel normaal dat een organist doordeweeks een aantal bespelingen op het orgel gaf, met populaire muziek, en zondags de kerkdienst begeleidde. De invulling puur als ‘kerkelijk’ organist, het begeleiden van kerkdiensten zoals wij nu kennen, is eigenlijk van latere tijd.”
Dr. Smelik, hoofdredacteur van tijdschrift Het Orgel, deed het voorwerk. Uit het verzamelde materiaal moest vervolgens een selectie gemaakt worden. Seijbel: „Uitgangspunt was voor ons dat de film interessant moest zijn voor iedereen die het museum bezoekt, kenner of totale leek, want we krijgen natuurlijk mensen met allerlei achtergronden over de vloer. We hebben de gulden middenweg proberen te kiezen, zowel inhoudelijk als qua manier van presenteren, waarbij we denken dat er toch voor iedereen wel leuke, interessante nieuwe dingen in zullen voorkomen, ook voor orgelfanaten die misschien alles al wel denken te weten.”
Organisten die in de film voor het voetlicht worden gebracht zijn onder anderen Jan Pieterszoon Sweelinck (1562-1621), Gerhardus Havingha (1696-1753), Johannes Gijsbertus Bastiaans (1812-1875) en Jan Zwart (1877-1937). Van de hedendaagse organisten komen onder anderen Jos van der Kooy (Sint-Bavokerk Haarlem), Matteo Imbruno (Oude Kerk Amsterdam) en Frank van Wijk (Sint-Laurenskerk Alkmaar) in de documentaire voor. In het Orgelmuseum, waarvan de collectie in beeld wordt gebracht, treedt de jonge organist Wibren Jonkers op.
Het project werd mogelijk gemaakt door een subsidie van de provincie Gelderland en door de Stichting Museumstad Elburg. Seijbel: „We denken dat de documentaire iets toevoegt aan de kennis over het muziekleven in Nederland, en die van het vak van organist in het bijzonder. Nooit eerder werd er een film over dit onderwerp gemaakt.”
