„Buiten hoorde ik op een dag herrie, deed de deur open, stond daar opeens een gozer tegen mijn deur te plassen. „Waar ben je mee bezig?” zei ik. Hij schold me uit en gaf me een vuistslag in het gezicht. Hij droeg een ring en scheurde mijn hele kaak open. Elf hechtingen. Nou ja, dingen die hier dus gebeuren met toeristen.”

Joan Escayuela (76) vertelt zijn verhaal haast laconiek. Toch is het pas twee jaar geleden. Bang is de gepensioneerde ingenieur er niet van geworden, zegt hij voor de deur van zijn huis op de berg Turó de la Rovira in Barcelona. Oké, hij is nu iets voorzichtiger. Hij opent zijn deur niet meer zo snel. Maar hij weigert zijn mond te houden als zuipende, luidruchtige en rotzooi makende toeristen de buurt terroriseren waar hij geboren is.

Het is dagelijkse kost in El Carmel. In deze wijk met zijn steile straatjes, en vooral in het park rond de bunkers op de top van de Turó de la Rovira, heb je een prachtig uitzicht van 360 graden over Barcelona. Reisgidsen en youtubers hebben de plek razend populair gemaakt onder jonge toeristen.

En zo trekken horden jongeren elke avond naar deze dichtbevolkte volkswijk van 30.000 inwoners. Ze zeulen plastic tassen vol drank, chips en snacks met zich mee. Ze verdringen buurtbewoners in het openbaar vervoer. Vooral de kleine buurtbus zit snel vol, tot ongenoegen van oudere wijkbewoners die moeite hebben met de steile straatjes. Maar lang niet alle toeristen nemen de bus. Ook taxi’s zijn geliefd onder de jonge vakantieganger. In de piekuren verstoppen ze het verkeer in de smalle, kronkelige straten van El Carmel.

Tot voor kort werden met regelmaat massale technoparty’s georganiseerd in het park op de heuvel. Zonder vergunning, maar de nachtelijke feesten werden door zo veel mensen bezocht dat de politie niet ingreep. Buurtbewoners werden er gek van. Uiteindelijk besloot de gemeente het park te omheinen. In mei werden de werkzaamheden voltooid. Sindsdien gaat het park tussen half acht ‘s avonds en negen uur ‘s ochtends op slot. Ook de buurtbewoners kunnen er niet meer in.

Dat wil niet zeggen dat ze nu rustig kunnen slapen. Het wil niet eens zeggen dat het park ‘s nachts verlaten is. Een deel van de toeristen klimt gewoon over het hek. Op sommige plekken is dat niet zo moeilijk omdat het hek er niet hoog genoeg is, of niet goed afgedicht tegen de rotswand.

Zoals voor het huis van Joan Escayuela, pal tegenover de ingang van het park. Degenen die niet over het hek klimmen, nestelen zich langs de paden rond de omheining met hun snacks en drankvooraad. Hoe later op de avond, hoe meer dronken gasten, hoe meer herrie, hoe meer rotzooi.

Lees ook

Een babylijfje zonder hoofd op een Spaans strand

Geen respect

Eind juni zag Escayuela hoe een groep van zo’n twintig jongeren voor zijn huis over het hek klom. Hij pakte zijn telefoon en begon te filmen vanaf de stoep voor zijn huis. „Wij houden er niet van om gefilmd te worden”, riepen ze hem toe. „Ik trok me er niks van aan en filmde gewoon door. Maar ik had niet in de gaten dat er intussen iemand naast me was komen staan. Hij gaf me een schop tegen de borst. Ik viel op de grond, maar ze hielden niet op. Ze bleven me schoppen. Terwijl ik hier lag, griste een meisje mijn mobieltje weg, een iPhone 14.” De 76-jarige buurtbewoner is er bijna een maand lang „behoorlijk slecht aan toe” geweest. Nu gaat het wel weer, al doen zijn dijen en zijn knie nog steeds pijn.

Onderaan de straat stopt lijn 119. De buurtbus braakt een nieuwe lading vakantie- en feestgangers uit. Groepjes jongeren, plastic tassen in de hand, begeven zich omhoog richting park. Joan Escayuela en David Mar van de bewonersraad van Turó de la Rovira staan er met gemengde gevoelens naar te kijken. „Zie je die gast?”, zegt Escayuela. „Die gaat zo over het hek klimmen. Ik zeg het ze voortdurend in mijn gebrekkige Engels: „Waarom respecteren jullie Barcelona niet? Het park is gesloten!” Meestal krijg ik dan te horen dat ik kan barsten. Maar na dat laatste pak slaag ga ik niet meer de straat op. Ik film ze vanuit mijn huis.”

Hoewel het park al ruim een halfuur dicht is, zien we voortdurend groepjes mensen binnen de hekken van het park voorbij-
trekken. Ze zijn op een andere plek over het hek geklommen. „Met die hekken heeft de gemeente het park van ons bewoners afgenomen”, zegt Escayuela. „Maar deze lui trekken zich nergens iets van aan. Het doet me pijn dat ze onze buurt niet respecteren. Ik vind dat onverteerbaar. En dat is me duur komen te staan.”

Meer agressie

Niet alleen Escayuela heeft de gevolgen van het agressieve feest- en dranktoerisme ondervonden. De taxi van zijn buurman is herhaald doelwit geweest van vernielingen. Een andere buurman zag zijn auto in vlammen opgaan. In de fik gestoken door opgefokte toeristen die via het dak van zijn garage over het hek sprongen. Dat die buurman daar vervolgens wat van zei heeft ze kennelijk boos gemaakt.

In zekere zin heeft de omheining een averechts, of ten minste dubbelzinnig effect. Aan de ene kant behoren de megaparty’s tot het verleden. Maar op de paden en straten buiten het hek, dichter bij de woningen, is het ‘s avonds en ‘s nachts drukker geworden. Daar is de overlast toegenomen. En het hek heeft nog een onbedoeld gevolg, legt David Mar van de bewonersraad uit. „Er is nu meer agressie. Ook al klimmen veel toeristen over het hek, het feit dat het park ‘s avonds gesloten is roept woede bij ze op. Dat hebben we duidelijk gemerkt.”

Wangedrag van toeristen wordt niet of nauwelijks beboet. Dat is één van de dingen die de buurtbewoners nog het meest dwarszitten. Het is kwart over acht in de avond. Twee agenten van de gemeentepolitie maken zich op voor een ronde door het park. De boete voor wie zich na sluitingstijd in het park bevindt is 75 euro, zeggen ze. Met een korting van 75 procent als je meteen betaalt: 18,75 euro dus, voor de meeste buitenlandse toeristen een schijntje.

Maar zelfs dat hoeven ze in de praktijk niet te betalen, zeggen wijkbewoners. „De gemeentepolitie legt toeristen gewoon geen boetes op”, verzekert Joan Escayuela. 
„Dat is een opdracht van het gemeentebestuur, zei een agent tegen mij toen ik hem vroeg waarom hij geen mensen bekeurde
die overal om ons heen wijn en bier dronken.” Zelfs de drank die ze bij zich hebben wordt niet in beslag genomen, zegt David Mar. Zoals in veel steden is alcohol drinken in de openbare ruimte hier verboden. De gemeente Barcelona zegt geen cijfers te hebben van het aantal boetes dat is opgelegd aan mensen die na sluitingstijd in het park waren.

Park Gaudí

Ook in de nabijgelegen buurt La Salut hebben de bewoners de buik vol van de respectloze toerist, een menselijk soort die overal sterk in opkomst lijkt te zijn. In deze kleine wijk tegen de berg El Carmel ligt de ingang van Parc Güell. Het modernistische park van Antoni Gaudí, één van de hoofdattracties van de stad, werd zo massaal bezocht dat de gemeente tien jaar geleden besloot de bezoekersstroom te beperken via de heffing van entreegeld. Het leeuwendeel van de opbrengst gaat niet naar compensatie voor bewoners, maar naar promotie van het toerisme.

Maximaal 1400 bezoekers per uur mogen naar binnen, legt Maria Solanas van de actiegroep Herstel La Salut uit. Voor de hele komende week zijn geen kaarten meer beschikbaar. Maar toeristen zonder entreekaart –onder wie vele duizenden dagelijkse cruisepassagiers– laten zich niet weerhouden van een bezoekje. Er moeten immers selfies gemaakt worden, en daarvoor is het voldoende om even voor de hoofdingang van Parc Güell te gaan staan.

Solanas woont meer dan twintig jaar in La Salut. En hoewel ze in haar buurt geen last hebben van nachtelijk dranktoerisme zoals in El Carmel, merkt ook zij dat de doorsneebezoeker steeds onbeschofter wordt. „Ze gooien hun rotzooi gewoon op straat. Lege flessen, ijsbekertjes, van alles. Ze plassen of poepen zonder problemen voor de deur van je garage. Het is alsof ze het recht hebben verworven om te doen en te laten wat ze willen, en in totale straffeloosheid.”

In de Carrer de Larrard, op de hoek van Parc Güell, vat een souvenirwinkel de waarden van het hedendaagse massatoerisme aardig samen. In de winkelpui staat een stand met borden waar grappig bedoelde teksten op staan. Een bord met opgestoken middelvinger neemt een prominente plek in.

Solanas, een veertiger die winkels door heel Spanje coördineert, windt er geen doekjes om. „Het klinkt misschien lelijk, maar voor de bewoners is Park Güell een gezwel”, zegt ze. „Voor de omliggende wijken heeft het park niets positiefs gebracht. Onze buurt heeft maar één ingang en één uitgang, de rest van de straten loopt dood. Die straten raken verstopt door de vele taxi’s: zo’n 2000 per dag. Buurtwinkels en -restaurants verdwijnen. Alle nieuwe zaken zijn gericht op het toerisme. De huizenprijzen stijgen, waardoor bewoners uit hun buurt gedreven worden. Het maakt het buurtleven onmogelijk. En intussen verdwijnen de opbrengsten van het toerisme in de zakken van een klein clubje.”

Protestactie

Langzaam maar zeker groeit onder de bevolking het besef dat het zo niet langer kan. In juli hielden buurtbewoners van La Salut een protestactie. Drie uur lang bezetten ze de taxistandplaats met tafels en stoelen, ze aten en dronken samen op straat: een manier om het buurtleven terug te halen. Gelukkig was de gemeentepolitie er om ziedende taxichauffeurs op een afstand te houden.

In El Carmel komen bewoners elke week bijeen om manifesten te schrijven, acties op touw te zetten en spandoeken tegen de overlast te schilderen. Voor David Mar van de buurtraad zou de animo om in actie te komen wel wat groter mogen zijn. „We maken het hier elke dag mee: Herrie, dronkenschap, overvolle stadsbussen zonder plek voor bewoners. Iedereen heeft er last van, en toch kost het moeite om de mensen te mobiliseren voor protestacties.”

Incidenten zoals van dit voorjaar kunnen de actiebereidheid wellicht naar een hoger niveau tillen. In april kwam een Nederlands touringcarbedrijf op het idee om een buslading jonge vakantiegangers tot aan de voet van het uitkijkpunt op de Turó de la Rovira te vervoeren. De Nederlandse bus negeerde de verkeersborden die aangaven dat de smalle straat naar de top voorbehouden was aan aanwonenden, lijnbussen en taxi’s. De touringcar veroorzaakte een enorme verkeers-
chaos. Stadsbussen konden geen kant meer op.

Twitter kolkte van woede en verontwaardiging over de filmpjes die het tafereel vastlegden. „Probeer zoiets maar eens te doen met een lokale nummerplaat, uit winstbejag het verkeer in een hele wijk ontwrichten”, klonk het. „Je zult zien dat ze dan keihard optreden.”

Het is niet bekend of de Nederlandse chauffeur beboet is.