De overlast van muggen en wespen is deze zomer minder dan in andere jaren. Dat komt volgens medisch entomoloog en muggendeskundige Bart Knols deels door de hete en droge junimaand, maar ook door de algemene achteruitgang van het aantal insecten. De biodiversiteit is volgens hem vergeleken met tien jaar geleden sterk achteruitgegaan. „Wespen bijvoorbeeld jagen op andere insecten. Als die er niet of maar heel weinig zijn, kunnen de wespen ook niet overleven. Het is een cascade-effect”, aldus de wetenschapper.

Muggen leggen graag eitjes op vochtige broedplaatsen, zoals bloempotten met een laagje water of in natte grond. Maar in juni was het heel warm en heel droog, zodat de muggen nauwelijks bakjes met water konden vinden. Muggenlarven gedijen ook het best bij een hoge luchtvochtigheid, en daarvan was in het late voorjaar ook geen sprake, aldus Knols. „Er zijn dus veel minder muggen tot wasdom gekomen.”

Muggen leggen op dit moment ook nog wel eitjes, maar nu regent het vaak zo hard dat het broedsel meteen weer wegspoelt. Het is volgens bioloog Arnold van Vliet van Muggenradar bekend dat muggen actiever worden naarmate het warmer is. Zolang het vrij koel blijft, zullen mensen dus ook minder muggenoverlast ervaren.

„Maar het is eigenlijk geen goed nieuws dat er weinig muggen, wespen, vliegen en andere rondvliegende insecten zijn waar mensen last van hebben”, stelt Knols. „Pesticiden die in de landbouw worden gebruikt hebben namelijk een dramatisch effect op insecten. En insecten zijn noodzakelijk voor de bestuiving van gewassen. Als het aantal insecten verder afneemt, omdat er niet voldoende beschermende maatregelen worden genomen, is er straks misschien nog maar weinig muggenoverlast, maar ook geen fruit meer in de boomgaard.”

Na 31 dagen is er een einde gekomen aan de recordreeks van hete dagen in Phoenix in de Amerikaanse staat Arizona. Op die plek is de temperatuur de afgelopen maand elke dag boven de 43 graden uitgekomen. Maandag werd het echter niet warmer dan 42,2 graden, zegt de Amerikaanse weerdienst NWS.

Regenbuien temperden de hitte die al wekenlang aanhoudt maandag enigszins. De verwachting is dat er later in de week opnieuw temperaturen van 43 graden of meer worden gemeten. Volgens de NWS kan augustus zelfs warmer worden dan juli, de maand die waarschijnlijk de boeken ingaat als de heetste ooit gemeten.

Het oude hitterecord dat in Phoenix werd neergezet in 1974 werd ruimschoots verbroken. Toen werd er ‘slechts’ op achttien achtereenvolgende dagen een maximumtemperatuur van zeker 43 graden gemeten.

De autoriteiten op het Japanse eiland Okinawa hebben als voorzorgsmaatregel de evacuatie gelast van meer dan 315.000 inwoners van de stad Naha aan de zuidkust. Over de Stille Oceaan nadert de tyfoon Khanun, die het eiland al slecht weer brengt.

Woensdag wordt verwacht dat de tyfoon langs de zuidkust verder naar het westen trekt. De tyfoon zorgt voor grote golven en hoog water en er zijn windsnelheden tot bijna 200 kilometer per uur, melden Japanse media.

Okinawa ligt circa 500 kilometer ten zuiden van het Japanse vasteland. Het dichtbevolkte eiland telt circa 1,5 miljoen inwoners.

Het reisadvies voor de Griekse eilanden Rhodos, Corfu en Evia is weer groen, is te zien op de website van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Dit betekent dat er geen bijzondere veiligheidsrisico’s zijn. Eerder scherpte BuZa het reisadvies voor de eilanden aan naar geel omdat er hevige bosbranden woedden.

Mensen die een van de drie eilanden wilden bezoeken kregen toen het advies vooraf contact op te nemen met hun reisorganisatie. Onder meer in het zuiden van Rhodos moesten reizigers hun vakantie staken en het gebied verlaten. Reisorganisaties zoals Sunweb en Corendon annuleerden hierop hun vakanties naar het zuiden van het eiland. Inmiddels zijn de bosbranden onder controle.

Hulpverleners van de ANWB hebben zaterdag en zondag noodreparaties uitgevoerd aan voertuigen van Nederlandse vakantiereizigers die deze week werden getroffen door noodweer aan het Gardameer in Italië. Ongeveer tien auto’s zijn dermate hersteld dat getroffen toeristen ermee terug naar ons land kunnen reizen.

Om de Nederlanders te helpen reden drie ANWB-medewerkers dit weekend naar Noord-Italië. Ze krijgen hulp van twee ANWB’ers die toevallig in de buurt vakantie vierden. „Ze hoorden van de operatie en hebben zich gemeld. Ze konden het niet laten om de helpende hand toe te steken”, zegt een woordvoerster van de ANWB. Ook verlenen drie wegenwachters die in de buurt zijn gestationeerd hand- en spandiensten als ze daartoe gelegenheid hebben.

Naar verwachting kunnen tachtig tot honderd voertuigen worden opgelapt. De ‘ingevlogen’ hulpverleners hebben onder meer autoruiten, dakluiken voor caravans, plexiglas en scheurvaste folie meegenomen voor de noodreparaties en een soort van noodgarage opgezet. „De hulpverleners verwachten ongeveer een week bezig te zijn”, zegt de zegsvrouw.

Zondag wordt een tweede groep gestrande Nederlandse vakantiegangers met bussen opgehaald uit Noord-Italië. Volgens SOS International, dat het busvervoer coördineert, gaat het om honderd Nederlanders die zich na het noodweer van afgelopen week met schade hadden gemeld bij een alarmcentrale. Hun eigen voertuig is door het onweer en de hagel zodanig beschadigd dat ze niet meer zelf kunnen terugrijden.

Het water van de Noord-Atlantische Oceaan heeft met 24,9 graden een warmterecord gebroken, volgens voorlopige gegevens van de Amerikaanse National Oceanic and Atmospheric Administration. Deze overheidsorganisatie begon begin jaren 80 met de metingen.

Het record voor de gemiddelde oppervlaktewatertemperatuur in de Noord-Atlantische Oceaan werd woensdag 26 juli waargenomen.

Een Spaans onderzoekscentrum meldde eerder deze week dat de Middellandse Zee met 28,71 graden de hoogste temperatuur ooit heeft bereikt. Het vorige record was van 23 augustus 2003, toen het water aan de oppervlakte 28,25 graden was. De hoge temperaturen vormen een bedreiging voor het leven in zee, zoals koralen en weekdieren.

Zo’n vijfhonderd Nederlandse vakantiegangers worden zaterdag met bussen opgehaald in Noord-Italië, nadat ze zich hadden gemeld bij een alarmcentrale. Door het noodweer was er zoveel schade aan hun vervoersmiddel dat ze niet meer met eigen vervoer naar huis konden. Een woordvoerder van SOS International stelt vrijdag dat de mensen naar verwachting tussen 15.00 en 19.00 uur worden opgehaald bij ongeveer twaalf campings en nog wat losse adressen. Ze worden dan zondagochtend tussen 08.00 en 11.00 uur in Nederland verwacht.

SOS International is de alarmcentrale die het busvervoer coördineert. De woordvoerder denkt dat het om ongeveer tien bussen gaat, die van Nederland naar Italië rijden om weer terug te keren met de gestrande vakantiegangers. In elke bus is plek voor ongeveer vijftig mensen. Op dit moment wordt nog bekeken wie wanneer precies wordt opgehaald. De mensen worden ingedeeld per regio en zo naar Nederland gebracht waar ze op verschillende centrale plaatsen worden afgezet.

De Nederlanders die worden opgehaald, zijn op verschillende plekken rond het Gardameer op vakantie. In de nacht van maandag op dinsdag leidde noodweer met forse hagelbuien en onweer daar tot veel schade aan bijvoorbeeld auto’s, caravans en campers. Bij SOS International, de ANWB en Eurocross waren woensdagmiddag bijna 1400 schademeldingen van Nederlandse vakantiegangers binnengekomen. Sommige voertuigen zijn door het noodweer zodanig beschadigd dat ze niet meer de weg op kunnen.

Daarbij is het bij Italiaanse reparatiebedrijven en glasbedrijven zo druk dat de auto’s niet ter plekke kunnen worden gerepareerd.

Twente is op dit moment het minst droge plekje van Nederland, zegt waterschap Vechtstromen. Dat is heel opvallend, want door de hoge zandgronden behoort Twente bijna altijd tot de droogste gebieden van Nederland. Maar het heeft in dat deel van Overijssel hard geregend, waardoor het neerslagtekort is gedaald naar 116 millimeter. Dat is nog maar iets boven het langjarige, gemiddelde neerslagtekort in deze tijd van het jaar en ver onder het tekort van de 5 procent droogste jaren.

In de afgelopen dertig dagen is er op weerstation Twenthe 101 millimeter regen gevallen. Normaal is dat ongeveer 73 millimeter en tijdens de recente droge jaren 2022, 2020 en 2018 was het nog veel minder. In het hele werkgebied van Vechtstromen is het neerslagtekort gedaald tot onder dat van de 5 procent droogste jaren, aldus het schap.

In 2022 stond het neerslagtekort in Twente begin augustus op meer dan 250 millimeter. Het tekort liep daarna nog verder op. Maar het tekort uit het recorddroge jaar 1976 is vorig jaar niet gehaald. Het record staat op een tekort aan neerslag van meer dan 300 millimeter.

De bosbranden in Griekenland zijn momenteel onder controle, meldt de Griekse minister Vassilis Kikilias (Burgerbescherming) op de staatstelevisie. In iets minder dan twee weken ontstonden in het land 667 natuurbranden.

De vuurzeeën werden aangewakkerd door hoge temperaturen en harde wind. Ze hebben vijf mensen het leven gekost en onder meer woningen, boerderijen en fabrieken in de as gelegd. Ook zijn er 74 brandbestrijders gewond geraakt.

De branden waren volgens Kikilias in de meeste gevallen veroorzaakt door nalatigheid. Daar deelde hij geen verdere informatie over. Volgens premier Kyriakos Mitsotakis moet Griekenland meer doen tegen de gevolgen van klimaatverandering en betere maatregelen nemen tegen nieuwe branden.

De brandweer bevestigt dat de branden inderdaad onder controle zijn, maar zegt ook dat de strijd tegen het vuur nog doorgaat. Er zijn verspreid over het land honderden brandbestrijders actief. De brandweer probeert onder meer te voorkomen dat de branden in Centraal-Griekenland opnieuw oplaaien. Daarnaast is in meerdere regio’s nog altijd sprake van een groot risico op branden.

Op het populaire vakantie-eiland Rhodos werden vorig weekend bijna 20.000 inwoners en toeristen geëvacueerd, wat volgens de regering de grootste brandevacuatie ooit was. Steeds meer evacués kunnen terug. Volgens Griekse media werd donderdag nog een deel van de getroffen gebieden op het eiland veilig verklaard en vrijgegeven.

Drie hulpverleners van de ANWB vertrekken vrijdag naar het Gardameer in het noorden van Italië om noodreparaties uit te voeren aan auto’s van vakantiegangers die getroffen zijn door zware hagelval. Alleen Nederlanders die beschikken over een autoverzekering van de wegendienst die daartoe dekking biedt worden geholpen.

Volgens de ANWB zijn lokale garages en schadeherstelbedrijven overbelast en wil de organisatie proberen getroffenen veilig met hun eigen wagen te laten terugkeren naar Nederland. De hulpverleners hebben onder meer autoruiten, dakluiken voor caravans, plexiglas en scheurvaste folie bij zich en verwachten vanaf zaterdag aan de slag te gaan. Ze denken tussen de tachtig en honderd voertuigen te kunnen repareren.

In de nacht van maandag op dinsdag was er noodweer aan het Gardameer en vielen er hagelstenen zo groot als tennisballen uit de lucht. Die veroorzaakten veel schade bij vakantiegangers. De ANWB Alarmcentrale ontving ruim 550 schademeldingen.

Maandag 22.15 uur. Het flitst continu. Bernice Schulenburg (28) uit Elspeet kijkt bezorgd op haar app van Weeronline. Geen neerslag verwacht voor 0.00 uur, geeft hij aan. Een grote blauw-oranje wolk trekt over het noordelijkste deel van het Gardameer. Bernice zit juist aan de zuidkant van het meer, in een bungalow op camping Bella Italia, samen met haar man Robbin (30) en zoontje Nathan (2).

Het pakt echter anders uit dan de app aangeeft. „We waren net een halfuurtje thuis toen het noodweer begon. Een kwartier lang kwamen er megagrote stenen uit de lucht vallen”, zegt Bernice dinsdagmiddag.

Na een halfuur is de bui voorbij. Bernice en Robbin halen rond 23.15 uur opgelucht adem. Ze nemen poolshoogte bij hun auto, een Renault Clio. Die blijkt zwaargehavend te zijn. De achterruit ligt eruit, in de voorruit zitten grote sterren. Het blik zit vol deuken.

Lees ook

Hagelstenen zo groot als golfballen belagen vakantiegangers bij Gardameer

Naar schatting meer dan tweehonderd Nederlandse vakantiegangers in Noord-Italië die zich met schade na het noodweer hadden gemeld bij een alarmcentrale worden zaterdag opgehaald met bussen. Dat laat SOS International weten, de alarmcentrale die het busvervoer coördineert. Naar verwachting rijden er zes à zeven bussen van Nederland naar Italië, met plek voor ongeveer veertig mensen per bus.

„Bijna alle plekken zijn al gereserveerd”, zegt een woordvoerder van SOS International. „Dus er komen nog meer busritten aan.” Het busvervoer wordt gezamenlijk geregeld door de Nederlandse alarmcentrales. Behalve SOS International zijn dat de ANWB, Eurocross, VHD en Allianz. Medewerkers van SOS International gaan mee om de juiste mensen in de juiste bus te krijgen, zegt de woordvoerder.

De Nederlanders die worden opgehaald, zijn op verschillende plekken rond het Gardameer op vakantie. In de nacht van maandag op dinsdag leidde noodweer met forse hagelbuien en onweer daar tot veel schade aan bijvoorbeeld auto’s, caravans en campers. Bij SOS International, de ANWB en Eurocross waren woensdagmiddag bijna 1400 schademeldingen van Nederlandse vakantiegangers binnengekomen. Sommige voertuigen zijn door het noodweer zodanig beschadigd dat ze niet meer de weg op kunnen.

Een woordvoerder van SOS International zegt dat de centrales woensdag met een deel van de schademelders hebben gebeld om te vragen of ze interesse hebben in het busvervoer. „Sommige mensen zijn daar dolblij mee, maar er zijn ook mensen die vragen om een vervangende auto of een vlucht. Dat snappen we, maar we kunnen helaas niet voor iedereen een auto ter beschikking stellen.”

De organisatie roept vakantiegangers op om geduld en begrip te tonen. „Het lastigste werk is om iedereen naar tevredenheid naar huis te brengen. We moeten ook nog de beschadigde auto’s en caravans repatriëren. Dat gaat nog dagen duren.”

Een woordvoerder van Eurocross laat weten dat van die alarmcentrale al bergers onderweg zijn naar Noord-Italië om kapotte auto’s en andere voertuigen terug te halen. „Maar het is een grote klus om de voertuigen van de camping te krijgen”, zegt ze, „want veel campings zijn niet geschikt voor grote transportwagens.”

De organisatie werkt daarom met kleinere bergingswagens waarop drie auto’s per keer kunnen. „Het is een enorme logistieke operatie waar we nog lang niet klaar mee zijn.”

De Nederlandse alarmcentrales Eurocross, ANWB en SOS International hebben na het noodweer met forse hagelbuien in Italië bijna 1400 meldingen van schade ontvangen, en dat aantal loopt nog op. Eurocross heeft er inmiddels ruim 500 binnen, ook de ANWB komt ongeveer op hetzelfde aantal uit. SOS International telt inmiddels 375 meldingen, maar verwacht dat dat aantal ook oploopt tot 500. Veel binnengekomen meldingen moeten nog geregistreerd worden.

Vakantiegangers bij het Italiaanse Gardameer hadden in de nacht van maandag op dinsdag last van hagelbuien en onweer. Ook vakantiegangers in Zwitserland, Slovenië en Oostenrijk kregen hier soms mee te maken. De meldingen gaan vooral over schade aan voertuigen zoals auto’s, campers en caravans. Voor een deel van de Nederlanders moet alternatief vervoer worden geregeld.

„We merken veel twijfel en onzekerheid bij mensen over of ze nog kunnen rijden met hun voertuig”, zegt een woordvoerder van SOS International. „Bijvoorbeeld omdat de ramen kapot zijn.” De alarmcentrale zegt in gesprek te zijn met andere alarmcentrales om vakantiegangers met bussen op te halen. „We bellen woensdag mensen met de vraag of ze hiervoor openstaan. We willen ze zo snel mogelijk laten weten waar ze aan toe zijn.”

Eurocross spreekt van „ontzettend veel” meldingen. „Een enorme operatie”, aldus een woordvoerder. „We zetten alle zeilen bij. Het is hoogseizoen, dus het is al erg druk.” De ANWB is bezig in kaart te brengen welke hulp mensen nodig hebben en hoe ze die hulp kunnen bieden. „Sommige mensen vieren nog vakantie, voor hen is het niet erg om even te wachten. Andere mensen moeten wel snel naar huis”, legt een woordvoerder uit.

De Siciliaanse hoofdstad Palermo worstelt op sommige plaatsen al meer dan veertig uur met stroomuitval als gevolg van bosbranden aan de rand van de stad. De branden hebben de elektriciteitsvoorziening beschadigd.

Plaatselijke media berichtten woensdag dat het hoofdkwartier van de Siciliaanse regioregering in het centrum van de stad, het Palazzo d’Orléans, al achttien uur geen stroom heeft. De president van de regioregering, Renato Schifiani, heeft opgeroepen tot een nationale noodtoestand waarmee hij en de centrale regering van premier Giorgia Meloni daadkrachtiger kunnen optreden.

De burgemeester van de stad, Roberto Lagalla, heeft in een vraaggesprek gezegd dat de vele branden vlak bij Palermo enkel met kwade opzet kunnen zijn ontstaan. Hij zei dat er „zware misdrijven zijn gepleegd, zoals de misdaden van de maffia, misdaden tegen de menselijkheid”. Lagalla zei ook dat de elektriciteitsmaatschappij hard werkt om de elektriciteitsvoorziening te herstellen en dat in Palermo de situatie wel verbetert ten opzichte van de afgelopen dagen.

De branden hebben op het eiland de afgelopen dagen drie levens geëist. Twee boswachters zijn met ernstige brandwonden in een ziekenhuis opgenomen, omdat ze te hulp schoten in een gebied waar de brand oprukte. Het vuur heeft aan de rand van Palermo ook panden verwoest, net als elders op het eiland. Er zijn vooralsnog 2000 Sicilianen van huis en haard verdreven, ongeveer de helft in Palermo. Maar de evacués in Palermo kunnen terug naar huis als dat er nog staat.

Op het Italiaanse vasteland zijn in de zuidoostelijke regio Apulië (Puglia) ook grote bosbranden. Ten zuiden van de toeristische badplaats Vieste, 180 kilometer ten noordoosten van Napels, heeft het vuur hotels bedreigd en 2000 mensen in drie grote hotels zijn er geëvacueerd.

De bosbranden die Griekenland teisteren, veroorzaken de uitstoot van recordhoeveelheden koolstof. Het Europese programma Copernicus, dat doorlopend satellietmetingen verricht, ziet de afgelopen weken een ongekend hoge piek in de koolstofuitstoot die door natuurbranden in het land worden veroorzaakt.

De wetenschappers schatten dat deze maand al circa een megaton aan koolstof de lucht in is gegaan door de branden in Griekenland. Dat is grofweg een verdubbeling ten opzichte van het vorige record voor juli, dat stamde uit 2007. En de maand is nog niet voorbij. Copernicus waarschuwt voor aanhoudende luchtvervuiling door de natuurbranden.

Koolstofuitstoot is een graadmeter voor de omvang en intensiteit van bosbranden. Onder meer vakantie-eiland Rhodos en het schiereiland Attica zijn getroffen door vuurzeeën. Het bosbrandrisico is extra hoog door de hitte in het gebied. Een groot deel van Zuid-Europa zucht al enige tijd onder een hittegolf.

Volgens klimaatwetenschappers waren de huidige extreme temperaturen vrijwel onmogelijk geweest zonder klimaatverandering. Sinds de industriële revolutie is de aarde gemiddeld 1,2 graden opgewarmd. Europa is daarbij het snelst opwarmende continent. Door de uitstoot van koolstof, onder meer in de vorm van koolstofdioxide, dragen bosbranden verder bij aan de opwarming.

Het zeewater rond de Amerikaanse eilandengroep Florida Keys, vlak onder de kust van Miami, heeft deze week recordtemperaturen bereikt die meer passen bij een badkuip dan bij de oceaan. Een boei in de Baai van Florida, tussen de eilanden en het vasteland, registreerde maandag op anderhalve meter diepte een watertemperatuur van 38,44 graden. Boeien in de buurt legden temperaturen vast van 38 en 32 graden.

Volgens de National Oceanic and Atmospheric Administration, de overheidsdienst die de cijfers publiceerde en die vergelijkbaar is met het Nederlandse KNMI, is het zeewater rond de Florida Keys normaal in deze tijd van het jaar tussen de 23 en de 31 graden.

Het zuiden van de Verenigde Staten wordt al enkele weken geteisterd door grote hitte. Doordat er weinig wind staat en geen regen valt loopt ook de temperatuur van het zeewater op. Volgens CNN worden normaliter de hoogste watertemperaturen in het gebied gemeten in augustus. Meteorologen houden er daarom rekening mee dat de watertemperatuur verder kan stijgen.

De hoge watertemperaturen bedreigen ook de koraalriffen in de buurt van de Florida Keys. In de afgelopen weken is al veel koraal verbleekt, meldt CNN. Dit kan uiteindelijk tot hun afsterven leiden.

Het water van de Middellandse Zee heeft met 28,71 graden de hoogste temperatuur ooit bereikt. Dat meldt een Spaans onderzoekscentrum. Een groot deel van het Middellandse Zeegebied heeft te maken met een hittegolf.

Het vorige record was van 23 augustus 2003, toen het water aan de oppervlakte 28,25 graden was. Op plekken in de zee tussen Sicilië en Napels zijn temperaturen van meer dan 30 graden gemeten, wat 4 graden hoger is dan normaal. De hoge temperaturen zijn een bedreiging voor het leven in zee. Tijdens de hittegolven tussen 2015 en 2019 in het Middellandse Zeegebied stierven ongeveer vijftig diersoorten, zoals koralen en weekdieren, massaal.

Het is helder dat er iets aan de hand is met het klimaat. Waar de schepping zo duidelijk zucht, is het zaak om in het klein en in het groot alles te doen wat mogelijk is om de roofbouw, die er al decennia wordt gepleegd op die schepping, actief te bestrijden.

Lees ook

Extreem weer geen reden tot angst

Tien EU-landen hebben sinds Griekenland vorige week om hulp heeft gevraagd bij het bedwingen van de bosbranden samen al 490 brandweerlieden en negen blusvliegtuigen naar het land gestuurd, meldt de Europese Commissie. Ook Tunesië heeft via het zogeheten EU-mechanisme voor civiele bescherming aan de bel getrokken en inmiddels ondersteuning van twee Spaanse blusvliegtuigen gekregen.

Volgens Eurocommissaris Janez Lenarčič (Crisisbeheer) vereisen de bosbranden die het Middellandse Zeegebied teisteren „een onmiddellijke en eensgezinde reactie”. Nederland is ditmaal nog niet bijgesprongen.

Elk land ter wereld kan bij noodsituaties een beroep doen op het EU-mechanisme voor civiele bescherming. De aangeboden hulp uit andere landen wordt via Brussel gecoördineerd. Dat gebeurde bijvoorbeeld ook na de aardbeving in Turkije en Syrië​ eerder dit jaar.