Jaren was hij het gezicht voor de ChristenUnie in Brussel. Maar na de zomer keert Peter van Dalen (64) niet terug. Een terugblik op veertien jaar als Europarlementslid. „De overstap naar de christendemocraten was een goede keus.”
Mevrouw Van Dalen is er blij mee dat haar man in Brussel stopt, zegt CU-Europarlementariër Peter van Dalen. „We moeten ons leven opnieuw gaan vormgeven. Veertien jaar was ik veel van huis. De laatste jaren zijn onze drie zonen getrouwd. Mijn vrouw stond er alleen voor. En nu komt Peter ineens weer thuis.”
U verlaat de Europese politiek. Wat gaat u het meeste missen?
„De samenwerking met collega’s uit allerlei lidstaten met hun eigen cultuur. Maar ik heb dit werk nu ook lang genoeg gedaan. Een Europarlementslid voor de CU mag drie mandaten vervullen. Ik wist dat dit mijn laatste periode zou zijn. In het najaar vroeg het landelijk bestuur of ik eerder wilde terugtreden. Door nu en niet in de zomer van 2024 Brussel te verlaten, kan mijn opvolgster –Anja Haga– zich inwerken in de aanloop naar de Europese verkiezingen in juni 2024.”
U hield zich bezig met verschillende portefeuilles. Welke was voor u het belangrijkst?
„Godsdienstvrijheid. Met SP-collega Dennis de Jong heb ik vanaf 2012 godsdienstvrijheid op de EU-agenda gezet. We richtten de Werkgroep Godsdienstvrijheid op –een informele club Europarlementsleden die de situatie van vervolgde gelovigen in het Europees Parlement agendeert. We streden voor de komst van een Europese godsdienstgezant. En die kregen we: Ján Figeľ.
Hoogtepunten waren voor mij de vrijlating van de Pakistaanse christin Asia Bibi en het christelijke echtpaar Shagufta en Shafqat. Die man en vrouw zaten jarenlang onterecht vast in een Pakistaanse dodencel op beschuldiging van godslastering. Natuurlijk; stemmen, amenderen en wetten wijzigen, is belangrijk. Maar als je iemand die om zijn geloof vervolgd wordt uit een dodencel weet te krijgen, dan raakt mij dat diep.”
U kwam op voor vissers. Blijft de CU zich na uw vertrek voor de sector inzetten?
„Mijn opvolgster, Anja Haga, neemt mijn portefeuille visserij over. Bovendien heb ik met Annie Schreier-Pierik (CDA), Bertjan Ruissen (SGP) en Jan Huitema (VVD) het Strategisch Europees Visserij Overleg (SEVO) opgericht. Dat orgaan blijft na mijn vertrek functioneren. In SEVO houden we de lijntjes kort tussen Nederlandse vissers en Nederlandse Europarlementariërs. Zo kunnen we gemakkelijk afstemmen waar we op inzetten in de EU.”
Uw opvolgster, Anja Haga, omschrijft zichzelf op Twitter onder meer als christen met een groen hart en ik leef plasticvrij. Betekent dit een andere politieke koers voor de CU in de EU?
„Natuurlijk zal zij andere accenten leggen dan ik. Maar ik heb er vertrouwen in dat zij niet een andere politieke koers zal varen. Al is het maar omdat zij mijn portefeuilles –godsdienstvrijheid en visserij– een-op-een overneemt. De tijd zal uitwijzen hoe zij aan haar rol inhoud geeft.”
In 2019 switchte u van de conservatieve ECR-fractie naar de christendemocratische EVP. Hoe kijkt u op die keuze terug?
„Mijn keuze voor de EVP was een goede en gelukkige keuze. Voor de brexit hadden de Britten een hoofdrol in de ECR. Met die lui kon ik lezen en schrijven. Maar na de brexit werd de Poolse PiS-partij kartrekker in de conservatieve fractie.
Bij een bijeenkomst in 2019 in Parijs schrok ik hevig. Op uitnodiging van Ryszard Legutko van de Poolse PiS stond Thierry Baudet op het podium. Ik werd toen buitengewoon kwaad. Het is in strijd met het reglement van de Europese fracties: Forum mocht alleen bij de ECR als wij en de SGP het daarmee eens zouden zijn.
Mijn overstap naar de EVP-fractie was uiteindelijk een optelsom. Eerst het vertrek van de Britten. In ruil daarvoor kregen we het Spaanse Vox, die jaarlijks een fakkeltocht voor oud-dictator Franco houden. En de extreemrechtse Zweden Democraten zouden in aantal toenemen.”
In 2017 hekelde u in een opiniestuk in het RD de EVP nog om hun strijd voor meer EU. Voelt u zich nu thuis in de fractie?
„Dat federalistische loflied hoor je de laatste jaren minder. De EVP is nuchter geworden. Meer Brussel en meer EU stralen ze niet meer zo uit.
Daarbij komt dat ze mij binnen de EVP volledig vrijlaten. Er is –in tegenstelling tot wat beweerd wordt– zeker geen fractiediscipline. Ik bepaal zelf hoe ik stem. Nog een voordeel: de EVP is de grootste en meest invloedrijke fractie. Mede door steun van de CDA’ers Esther de Lange en Annie Schreier-Pierik heb ik de positie van vicevoorzitter van de parlementaire visserijcommissie gekregen. Door die invloedrijke positie kon ik voor Nederlandse vissers opkomen.”
De SGP bleef in de ECR. In het Nederlands Dagblad zegt u donderdag dat er al jaren verwijdering was tussen de CU en SGP in de EU.
„Het schuurde al jaren. Iedere keer worstelden we weer met de vraag: zitten we nog op dezelfde koers?”
De CU zei eerst „bijna als één partij” met de SGP in Brussel op te treden. Jullie wilden elkaar vasthouden. Is het niet spijtig dat het tot een breuk kwam?
„De CU en de SGP putten uit dezelfde bron, de Bijbel. Dan is het jammer dat je niet in dezelfde fractie zit. Maar in de koers van de ECR kon ik me niet meer vinden. Die was te rechts. Dat was voor mij de druppel.”
Hoe is de verhouding met de SGP op dit moment?
„Persoonlijk kunnen SGP-Europarlementariër Bert Jan Ruissen en ik het goed met elkaar vinden. In het SEVO trekken we uitstekend met elkaar op. We dienen soms ook samen parlementaire vragen in op het gebied van godsdienstvrijheid. De politieke werkelijkheid is echter dat we in twee verschillende fracties leven. Maar met deze uitkomst kan ik prima leven”
Per 3 september trekt u de deur van uw kamertje in het Europees Parlement achter u dicht. Als iemand die zomervakantie krijgt?
„Officieel vertrek ik op 3 september. Maar feitelijk al op 14 juli. ”Quatorze Juillet”. De Franse nationale feestdag. Maar ik vertrek niet als iemand die vakantie krijgt. Ik heb heel mijn leven naast school gewerkt: bij Piet van Leeuwen Buizen in Zwijndrecht. Naast mijn studie bij de RPF-fractie in de Tweede Kamer. Buiten werktijd in de gemeenteraad van Houten. Maar nu ga ik eerst een half jaar pauze houden.”
U krijgt veel vrije tijd. Welke hobby wilt u eerst weer oppakken?
„De afgelopen veertien jaar heb ik mijn sociale netwerk sterk verwaarloosd. Ik wil meer tijd steken in mijn gezin, familie en vrienden. In de kerk ga ik met Oekraïense vluchtelingen activiteiten ondernemen. Ik neem gewoon een half jaartje helemaal pauze. Die tijd kan ik uitstekend vullen.
Verder heb ik grote interesse in de Amerikaanse burgeroorlog. De afgelopen decennia schafte ik veel boeken over dat onderwerp aan. Maar een kwart daarvan las ik nooit.
Het eerste boek waar ik aan begin is ‘De andere kant van de Muur’ van Munther Isaac. Dat gaat over het lot van Palestijnse christenen op de Westbank.”
