Tanend vertrouwen in de politiek: in Amersfoort kijken velen er niet van op. „Mensen in mijn familie- en vriendenkring snappen het overheidsbeleid niet.”
Het is deze dinsdagmorgen druilerig in de Amersfoortse binnenstad. De winkelstraten zijn tamelijk leeg. Mensen lopen weggedoken onder een paraplu of capuchon. Achter etalages prijken voorjaarscollecties in lichte kleuren, maar vandaag heeft veel winkelend publiek naar de winterjas gegrepen.
De 75-jarige Geurt Hilhorst is gekleed op het weer: een petje, regenjas en regenbroek houden hem droog. Eigenlijk zou hij nu op een rondvaartboot door de grachten van de keistad varen, maar voor de afvaart van 11.00 uur kwamen er geen passagiers opdagen.
Vanochtend zag hij op televisie al een item over het lage vertrouwen in de politiek. Het verbaast hem niets. De oud-melkveehouder wil wel wat kwijt over zijn kijk op de zaak. Sinds de jaren 80 is hij naar eigen zeggen wantrouwig. „Toen kreeg ik als secretaris van de belangenvereniging van Hooglanderveen, een dorp bij Amersfoort, voor het eerst te maken met politici. Je moet ze in de gaten blijven houden. Er spelen bij elk project wel financiële belangen. Lobbyisten hebben een dikke vinger in de pap. Dat zie je aan het feit dat Schiphol en KLM uit de wind worden gehouden in de stikstofaanpak. Het lijkt wel of die heilig zijn.”
Hoewel Hilhorst vindt dat er nog veel te veel wordt bedisseld in achterkamertjes, staat hij elke verkiezing trouw in het stemhokje. Lokaal kiest hij voor iemand die hij kent. Landelijk gaat hij voor politici die eerlijk overkomen. „Vorige keer heb ik op toenmalig CU-leider Segers gestemd. Helaas is hij opgestapt. Dat voelt toch een beetje als verraad.”
Elektriciteitsnet
Volgens Hilhorst laat de politiek belangrijke steken vallen. „Neem het elektriciteitsnet. We moeten allemaal aan de zonnepanelen, maar zo’n essentiële basisvoorwaarde is niet op orde. Dat kan toch niet?” Probleem volgens de zeventiger: „Landelijke politici kun je moeilijk om verantwoording vragen.”
Hoe zou voor Hilhorst het vertrouwen in de politiek hersteld kunnen worden? „Kom met duidelijk en snel beleid. En zet kandidaten op de lijst die niet bezig zijn met partijpolitiek, maar met de belangen van burgers.”
In een winkelpassage eet Gilco Grandia (50) een belegd broodje. Hij is zelf politicus; als fractievoorzitter zet hij zich in voor de ChristenUnie in Zaltbommel. Voor zaken is hij vandaag in Amersfoort. Grandia schuwt het niet om de hand in eigen boezem te steken. „Je krijgt als politicus bergen theoretische voorstellen voorgeschoteld. Ik kom niet meer toe aan zaken waar het werkelijk om gaat.”
Waar het voor de lokale politicus al lastig is om verbinding te krijgen met inwoners, ziet hij dat dat bij landelijke politici nog minder goed lukt. „Regeren gebeurt te veel vanuit het ivoren torentje. Waarom boekte BBB zo’n succes? Omdat die partij wel aansluit bij de burger.”
Prijsstijgingen
Even verderop staat de 27-jarige Luana, die niet met haar achternaam in de krant wil, een sigaretje te roken. Ze werkt in een modezaak en heeft even pauze. Om zich heen herkent ze dat het wantrouwen richting de politiek toeneemt. „Iedereen moet letten op wat hij uitgeeft door de prijsstijgingen, maar de overheid investeert veel geld in bijvoorbeeld het klimaat. Dat snappen mensen in mijn familie- en vriendenkring niet.” Zelf ziet ze steeds duidelijker de gevolgen van de inflatie: „Het is rustiger in de winkel. Mensen kopen in deze tijd niet vanzelfsprekend nieuwe zomerkleren, maar doen het nog een jaartje met wat ze in de kast hebben liggen.”
De remedie tegen wantrouwen is volgens Luana eerlijkheid. „Nu zie je vaak na de verkiezingen in het beleid niet veel terug van de standpunten van de partij waar je op gestemd hebt. Die laten ze vallen. Dat moet anders.”
Winkelpui
Monique (67) en Gerard (76) Nachbar zijn vandaag, ondanks de regen, naar Amersfoort afgereisd vanuit hun woonplaats Almere. Hoofddoel is een goede boekhandel –„die heb je bij ons niet meer”–, maar zij heeft in de uitverkoop ook een paar schoenen gevonden. Als ze een droog plekje onder een winkelpui heeft opgezocht, zucht ze diep. „Het spijt me, maar op dit moment ben ik het vertrouwen in de politiek kwijt.”
„Het is niet dat ik een PVV-stemmer ben”, haast ze zich te zeggen. „We moeten mensen in nood helpen. Maar ik denk dat de weegschaal uit balans is geraakt. Onze eigen jongeren komen in de knel.”
Zelf ziet ze het gebeuren in haar familiekring. „Onlangs werd bekend dat in Almere de komende anderhalf jaar alle sociale huurwoningen naar statushouders gaan. Terwijl er al een wachtlijst is van elf jaar. Mijn kleinzoon zit met zijn moeder op een flatje en zou graag op zichzelf gaan, maar dat is niet mogelijk.”
Ook in haar werk als pedagoog in de jeugdgezondheidszorg komt ze tegen dat jongeren niet geholpen kunnen worden. „Ik hoor politici al jaren roepen dat er iets moet gebeuren. Ik ben wat ouder en heb projecten zien komen en gaan. Maar ik zie geen verandering.”
Haar man, een boek onder de arm, komt erbij staan. Hij stemt sinds jaar en dag D66 en zegt een optimistische inborst te hebben. „Ik heb nog steeds vertrouwen in de politiek. Maar het roer moet om.” Zij: „Het duurt alleen wel erg lang.” Hij: „De politiek is net een supertanker. Die draai je niet even 1,2,3.”
