Het gevaar van de islam niet overschatten, en dat van de seculieren niet onderschatten. Het kan in de toekomst wel eens hard nodig blijken om met moslims samen te werken, stelt ds. W. Visscher . Daarom denkt de auteur aan een breed beraad van religieuzen in de strijd tegen de secularisatie in Nederland.
In het RD van 3 december 2004 deed Bart Jan Spruyt van de Edmund Burke Stichting een oproep aan orthodoxe christenen om samen met de liberalen in het geweer te komen tegen de fundamentalistische islam. Later volgde nog een reactie van Van Berkum op deze gedachte van Spruyt, maar verder is er niet veel meer van vernomen.
Dat is wellicht maar beter ook, want de liberalen, die goeddeels zijn besmet met het virus van de radicale secularisatie, hebben de laatste jaren in dit land heel wat overhoopgehaald. Te beginnen bij de zondagswetgeving zijn er ingrijpende veranderingen gekomen. Het homohuwelijk was ongeveer wel het voorlopige dieptepunt van de liberale hegemonie. Er zal, voorzover we dat zien kunnen, nog wel het een en ander volgen. Voor de fractievoorzitter van de VVD, Van Aartsen, is inmiddels ook het bijzonder onderwijs aan de beurt. Sommige liberalen, verzameld binnen D66 en VVD, maken zich op om dat onderwijs maar af te schaffen. Ook zijn er gedachten, bijvoorbeeld bij D66, over het schrappen van kwetsende godslastering uit het Wetboek van Strafrecht. En inmiddels duikt ook de discussie over de ”pil van Drion” weer op. Er zal de komende tijd nog wel meer uit de liberaal-seculiere koker komen.
Wonderlijk eigenlijk dat er niet meer mensen op het merkwaardige voortstel van Spruyt hebben gereageerd. Kennelijk is men zich het gevaar van de liberaal-seculiere opvattingen nog niet helemaal bewust. In ieder geval gaan liberalen er de laatste tijd in toenemende mate toe over om religie (welke dat ook is) terug te dringen uit het publieke leven. Dat zoeken de mensen thuis maar uit. In het openbaar geen religie, dat wordt in seculier Nederland meer en meer gemeengoed.
Een gevaarlijke en ingrijpende opvatting, die door de seculieren met welhaast missionaire bevlogenheid breed en voortdurend wordt uitgedragen. Ook schijnt het kwetsen en badineren van religieuzen een reguliere vorm van vrijheid van meningsuiting te worden.
Wonderlijk dat Spruyt met dergelijke lieden en opvattingen het kwaad in onze samenleving wil keren. Groen van Prinsterer zag dat in de negentiende eeuw wel anders. Maar die had ook aan den lijve ervaren wat liberale vrijheid betekent.
Oproep
Zaterdag 8 januari deed dr. G. van den Brink in deze krant de suggestie om eens een beetje anders dan gewoonlijk te kijken naar de islam. Vooral op het punt van de religie en de openbare orde zijn er mogelijk enige parallellen. Wellicht dat bij de islamieten wat meer aanknopingspunten liggen dan bij de seculieren voor de inrichting van de openbare orde in relatie tot de religie. In ieder geval zijn islamieten gevoelig voor religie. En daar sporen belangen van christenen met die van de islamieten.
Aanvankelijk leek het erop dat Van den Brink zijn oproep min of meer theologisch motiveerde, maar gelukkig heeft hij in de krant van dinsdag 18 januari 2005 nog eens duidelijk gemaakt wat hij nu wel en niet precies bedoelde.
Men hoeft het uiteraard niet helemaal met hem eens te zijn, maar zijn gedachte is toch wel het overdenken waard in de strijd tegen het geweld van de seculieren. Voor het bijzonder onderwijs bijvoorbeeld. Islamieten begeren hun eigen scholen. Wij begeren ook eigen scholen. Op dat punt lopen er dus gelijke belangen. Ook rond bijvoorbeeld de zedelijkheid en het publieke leven. En zo zijn er nog wel meer terreinen te noemen waar belangen van christenen en islamieten samenvallen.
Uiteraard zijn er inhoudelijk tussen christenen en islamieten grote en fundamentele verschillen. Echter, op het terrein van praktische zaken zijn er gelijke belangen. Zeker in het verzet tegen de seculieren die alle godsdienst willen weren uit het publieke leven.
Merkwaardig is daarom de grote stroom afwijzende reacties, in deze krant, die op het voorstel van Van den Brink zijn gekomen. Ik stond er eigenlijk een beetje beduusd van. Het leek wel alsof er geen groter maatschappelijk kwaad is dan de islam. De werkelijkheid anno 2005 is echter anders. De ruim 50 procent seculieren maken meer kapot dan de 5 procent islamieten. Zo zit de werkelijkheid anno 2005 in Nederland vandaag in elkaar. Wie de krant leest en goed nadenkt, zal dat met talloze voorbeelden kunnen bevestigen. Bijna dagelijks wordt in de grote media de religie en in het bijzonder het christendom door de seculieren op de hak genomen. Wie even rondneust op de digitale snelweg staat soms werkelijk versteld. Het lijkt soms wel oorlog.
Fronten
In oorlogssituaties zijn er fronten. Zeg ik te veel als ik het huidige maartschappelijke klimaat schokkend vind? Waar echter ligt het front? Dat ligt bij het geweld van de seculieren. De afwijzende reacties op Van den Brink zullen deels veroorzaakt zijn door zijn theologische motivering. Op dat punt heeft hij inmiddels duidelijk gemaakt wat hij bedoelt. Daar ligt denk ik ook nog heel wat denkwerk. Bijvoorbeeld in zijn opvattingen over de theocratische gedachte, de verdraagzaamheid en de grenzen van de overheidstaak kan ik hem niet volgen. Ook voor Van den Brink heeft Jeruzalem niets met Mekka te maken! Maar het gaat om de religie en de openbare orde in Nederland.
Ik vrees dat de negatieve reacties in orthodox-christelijke kring ook wel eens zouden kunnen voortvloeien uit een te gering besef van de huidige maatschappelijke situatie. Die situatie is ernstiger dan velen helaas beseffen. Seculier Nederland maakt zich op om werkelijk alles wat maar zweemt naar religie uit de samenleving weg te bannen.
Wie begint over de minaret, moet niet vreemd opkijken als de seculieren hem zullen bedienen door ook de kerkklokken het zwijgen op te leggen. Wie moskeeën wil sluiten kan verwachten dat de seculieren ook wel raad weten met kerkgebouwen waar gewaarschuwd wordt tegen de zonde van de homoseksualiteit. Wie klaagt over de burka moet niet vreemd opkijken als ook de rok voor meisjes op refoscholen aan de beurt komt. En wie moeite heeft met de besnijdenis kan ook de gewetensvrijheid voor gemoedsbezwaarden tegen polio-inentingen wel in gedachten houden. Voor de seculieren geldt geen godsdienst.
En alles lijkt zich als een boemerang tegen je te kunnen keren. Het debat over de smadelijke godslastering was wat dat betreft onthullend en leerzaam. Wat minister Donner bedoelde als oproep tot voorzichtigheid werd binnen de kortste keren een actie, onder leiding van de meest seculiere en liberale partij van Nederland (D66), om ook dat element van christelijkheid maar te schrappen. En alles wat riekt naar religie en christelijkheid (lees de grote kranten en kijk eens een uurtje rond op de fora van de digitale snelweg!) wordt langzamerhand ter discussie gesteld en opgeruimd.
Dat is de realiteit van de seculiere samenleving. Dat is de realiteit in Nederland, het snelst seculariserende land van Europa. Het voorheen christelijke land waar nu nog maar 26 procent van de geboren kinderen wordt gedoopt!
Strategisch beraad
Persoonlijk ervaar ik de huidige maatschappelijke situatie als een oordeel van God. Het is donker geworden in ons land. Een oordeel overigens dat niet begint bij de seculieren en de islamieten, maar bij het huis Gods. De kerk is van haar plaats, het profetisch spreken kwijt, en daarom is er zo veel ellende in ons land. Laten we dat toch niet vergeten en laten we bidden of de Heere wil opstaan over Zijn kerk.
Dat betekent echter niet dat we niet alert moeten zijn. Het helpt niet als we in de huidige situatie zouden ophouden met nadenken. Ook ben ik ervan overtuigd dat de huidige maatschappelijke ontwikkeling meer vraagt dan het herhalen van oude standpunten.
En zouden we onder de acute dreiging van de seculieren niet eens opnieuw nadenken over de plaats van de religie in de samenleving? Zouden we ook niet eens nadenken of en in hoeverre er mogelijk wat werkafspraken met andere religieuzen zouden kunnen worden gemaakt? Is het geen tijd voor een breed strategisch beraad over de plaats van religie in de huidige Nederlandse samenleving?
De tijd laat ons geen vrijblijvende discussie toe. Er wordt geschoten (met scherp) op alles wat christelijk is. Er wordt getornd aan alles wat maar riekt naar religie. Laten we het maatschappelijke front zoeken waar het ook werkelijk ligt.
De auteur is predikant van de gereformeerde gemeente in Amersfoort en bestuursvoorzitter van het Van Lodensteincollege, het Hoornbeeck College en de reformatorische basisschool voor Amersfoort en omgeving.
