Onlangs was in het Nederlands Dagblad het volgende te lezen: „Ongevaccineerden hebben tijdens de coronacrisis massaal hun vertrouwen in de overheid verloren.” Het onbegrip dat ze hebben ervaren, werkt bij velen tot op de dag van vandaag door, blijkt uit het ND-onderzoek. „We werden gedemoniseerd als wappie of egoïst.” Een groot deel van onze gezindte behoort tot de ongevaccineerden en verschillenden zullen zich in het bovenstaande citaat herkennen. Dat gevoel wordt versterkt door de meer dan gewone aandacht van de media voor refo’s in het algemeen. Wie herinnert zich niet de meer dan overdreven media-aandacht voor de kerkgang van onze gezindte tijdens de coronacrisis?

Deze ontwikkeling is een van de redenen dat in de reeks ”Studium Generale” van Driestar educatief een publicatie verscheen onder de titel ”Aanvallen of verdedigen”, met als ondertitel ”De plek van orthodoxe christenen in polariserend Nederland”.

In dit boekje van ruim honderd bladzijden komen zes opiniemakers uit onze gezindte aan het woord die hun licht laten schijnen over de vraag of en hoe de verhouding van de bevindelijk gereformeerden tot de samenleving is veranderd.

Verdeeld landschap

Dr. John Exalto geeft in een inleidend hoofdstuk een historische schets van de reformatorische gezinde en haar verhouding tot de samenleving. Zijn conclusie is dat de Biblebelt anno 2020 een sterk verdeeld landschap vertoont. De eenheid die rond 1920 werd gesmeed en tot de jaren tachtig werd versterkt, onder meer door de groei van het reformatorisch onderwijs en het ontstaan van het RD, is er zijns inziens niet meer. Hij ziet dat de ingezette koers van modernisering en individualisering doorwerkt en zag dat verscherpt terug in de achter ons liggende coronacrisis. Het refodom blijkt momenteel bijzonder vatbaar voor complottheorieën, antioverheidssentimenten, burgerlijke ongehoorzaamheid en antivax- en wappiedenken. Een ander deel van de gezindte is juist erg volgzaam.

Op de vraag die hij zichzelf stelt of dit erg is, antwoordt de auteur dat hij dat niet per definitie vindt, maar de consequentie die hij van deze van ontwikkelingen ziet is dat de groep niet meer met één mond spreekt. Persoonlijk betreur ik die ontwikkeling wel, want deze doet afbreuk aan het Bijbels getuigenis dat de gezindte in eenheid hoort te geven. Exalto ziet een mogelijke ontwikkeling naar lokalisme, dat onze gezindte ooit kenmerkte, en meent dat daardoor de Biblebelt uiteen kan vallen in enkele geografische concentraties. Hij ziet dat het grote doel van de zuil voltooid lijkt te zijn en dat er een nieuw, overtuigend en samenbindend verhaal ontbreekt. Deze laatste conclusie moet een ernstig signaal zijn voor ons allen. Wij vervallen toch niet in dezelfde ontwikkeling als die in de vorige eeuw, die treffend verwoord werd onder de titel ”Het lege testament”?

Aanvallen of verdedigen

Vervolgens komen aan het woord mr. Dick Alblas, Wilco Boender, Laurens van der Tang en dr. Paul J. Visser. Zij gaan ieder persoonlijk in op de vraag: aanvallen of verdedigen? In de samenvatting van hun opiniërende artikelen komt Ton van der Schans tot de conclusie dat Boender en Van der Tang, met alle kanttekeningen die te maken zijn, kiezen voor aanvallen en dat Alblas het houdt op verdedigen. Visser legt er in zijn meer pastorale bijdrage de nadruk op dat het onmogelijk is om staande te blijven met alleen maar uiterlijke godsdienst die niet verinnerlijkt is. Het lijkt mij van het grootste belang dat onze gezindte deze waarschuwing bijzonder ter harte neemt.

Deze bundel met zeer lezenswaardige bijdragen roept onze gezindte tot bezinning op de spannende vraag hoe wij ons verhouden tot de maatschappij om ons heen. Beantwoorden wij nog aan onze Bijbelse roeping om Christus in deze samenleving na te volgen? Kennen wij Hem persoonlijk en is het ons verlangen om van deze Zaligmaker der wereld te getuigen? Vragen die biddend beantwoord moeten worden.

Boekgegevens

”Aanvallen of verdedigen. De plek van orthodoxe christenen in polariserend Nederland”, drs. Ton van der Schans (red.); uitg. De Banier; 112 blz.; € 10,95