Ik denk dat de observatie voor een bredere ontwikkeling staat. In ieder geval zie ik ook veel uitroeptekens om me heen. Terwijl de mensen met wie ik appcontact heb gemiddeld genomen geen schreeuwlelijkerds zijn. Verre van dat!

Een collega –van middelbare leeftijd– van wie ik wekelijks een zekere bijdrage moet checken, laat mij via Teams altijd weten: „Hij staat weer klaar!” Een vriend –twintiger– die ik via WhatsApp vroeg of hij iets voor me wilde opzoeken, reageerde: „Ik zal kijken of het lukt!”

Soms lijkt het echt hard tegen hard te gaan. Een collega die ik liet weten dat er nog wat opmerkingen bij z’n artikel stonden, reageerde: „Ik kijk even!” Omdat het al de derde keer was dat hij opbouwend commentaar op dit artikel moest verwerken, reageerde ik bemoedigend: „Held!” Even later stuurde hij: „En weer aangepast!” En ik: „Fijn! Heel veel dank!”

Gek, dat geschreeuw; journalisten zijn in hun artikelen juist heel terughoudend met uitroeptekens. Een inmiddels gepensioneerde collega van de correctieafdeling legde mij eens uit dat we een zin alleen met een uitroepteken afsluiten als het een citaat is dat daadwerkelijk met stemverheffing ter wereld kwam. Dus, zou een decibelmeter hogere pieken hebben laten zien toen de zin werd uitgesproken? Dan is het uitroepteken toegestaan.

Waarom zijn we in digitale praatgelegenheden dan zo scheutig met exclamaties? Die zijn toch helemaal niet nodig!? Is het een uiting van de gehaastheid die het 21e-eeuwse leven kenmerkt? Of zijn we bang niet gehoord te worden?

Vermoedelijk gebruiken we uitroeptekens om het gebrek aan non-verbale communicatie te compenseren. Om duidelijk te maken dat we iets niet ironisch bedoelen. Stel: iemand appt een foto van een nieuwe hoekbank, met de vraag wat de ontvanger ervan vindt. Diegene reageert: „Mooi.” Dan zou het kunnen zijn dat de hoekbank bepaald níét in de smaak valt. „Mooi!” laat minder ruimte voor twijfel.

Zo kreeg het uitroepteken de betekenis: ik meen wat ik zeg. En ja, als het zo op WhatsApp gebruikt wordt, dan gebeurt dat gaandeweg ook in e-mails en andere teksten. Of we daar blij mee moeten zijn? Niet echt, wat mij betreft. Uitroeptekens maken een tekst nogal hijgerig, schreeuwerig, onprofessioneel. En het toegenomen gebruik ervan werkt devaluatie in de hand: één uitroepteken is al snel niet duidelijk genoeg meer. Om je woorden écht kracht bij te zetten, heb je er dan al snel meer nodig!!!

Redacteur Chris Klaasse bespreekt een taalkwestie. Reageren? chris@rd.nl