Jack Barentsen, hoogleraar praktische theologie aan de Evangelische Theologische Faculteit (ETF) in het Belgische Leuven, pleitte voor het ontwikkelen van nieuwe geloofsgebruiken waarin we als christenen gezamenlijk onze zorg voor de schepping belijden én beoefenen (RD 3-2).

Zijn pleidooi is me uit het hart gegrepen, omdat ik zie hoezeer de schepping zucht en mensen (vooral de armste mensen in ontwikkelingslanden) lijden onder de gevolgen van klimaatverandering. Zo leven er op dit moment in Pakistan nog altijd bijna vier miljoen kinderen in erbarmelijke omstandigheden, als gevolg van de hevige regenval en overstromingen vorig jaar (bron: Unicef). In de Hoorn van Afrika daarentegen is in de afgelopen jaren nauwelijks regen gevallen. Onvoorstelbaar.

Gefrustreerd

Bij klimaatverandering kunnen we ons moeilijk iets voorstellen, omdat we die in eigen land (nog?) niet aan den lijve hebben ondervonden. We hebben weliswaar een aantal droge zomers gehad. Er waren een valwind in Leersum en een overstroming van de Maas in Limburg. Allemaal ernstig genoeg, maar onvergelijkbaar met wat elders in de wereld gebeurt.

Klimaatverandering is niet alleen ver weg, maar lijkt ook iets wat we een maatje te groot vinden voor onszelf. Regelmatig hoor ik: „We hebben geen thermostaatknop in handen waarmee we de temperatuur op aarde kunnen regelen.” Dat is ook zo. Dan kun je echter het gevoel krijgen dat het niets uitmaakt als je je afval scheidt, tweedehandskleding koopt en geen vliegvakanties naar tropische bestemmingen boekt. Daar gaan we de wereld niet mee redden, toch?

Eerlijk gezegd word ik daar soms wel een beetje moedeloos van. Ik probeer zo duurzaam mogelijk te leven, omdat ik zie dat onze (mijn) westerse levensstijl leidt tot onrecht in de wereld. Maar er lijkt niets te veranderen en steeds knaagt de vraag „doe ik wel genoeg?” aan mij. Dan zet ik weer een volgende stap, meer uit onvrede over mijn eigen tekortschieten dan uit dankbaarheid. En als ik niet oplet, word ik boos of gefrustreerd omdat anderen niet net zo duurzaam leven als ik. Maar zorg voor de schepping is natuurlijk geen wedstrijd wie de meeste duurzame stappen zet. Hoe dan wel? En welke rol speelt mijn geloof daarbij?

Ontmoetingsplek

Het pleidooi van Jack Barentsen is wat dat betreft erg interessant. Hij koppelt de zorg voor de aarde (Gods schepping) aan nieuwe geloofspraktijken van de kerk. Inderdaad, kerken zouden daarin een voorbeeld moeten zijn voor de christelijke gemeenschap en misschien ook wel voor mensen daarbuiten. Niet uit angst voor de toekomst, maar uit liefde voor God en alles wat Hij geschapen heeft.

Bij groene kerken zie ik daar mooie voorbeelden van en niet alleen tijdens de erediensten, ook al bieden die veel aanknopingspunten (denk aan biddag). Zo zijn er kerken die hun kerktuin opnieuw inrichten, met inheemse planten en insectenvriendelijk, als ontmoetingsplek voor de wijk. Er zijn kerken die aan de slag zijn gegaan met energiebesparing: goed voor de portemonnee en voor het klimaat. Steeds meer kerken kiezen voor een duurzame bankinstelling of ze organiseren een kledingbeurs en schoonmaakactiviteiten in de wijk. Deze kerken gaan voorop in een leven van dankbaarheid en genieten van genoeg.

Lichtdragers

Kerken die het denken over en de inzet voor klimaat en biodiversiteit als ”te werelds” buiten de deur houden, trappen in de val van het oude Griekse denken, waarin de materie ondergeschikt was aan de geest. Dat Christus volledig God en volledig mens was en in stoffelijke materie naar de aarde kwam, zou ons moeten laten inzien dat het materiële leven in Gods ogen niet ondergeschikt is aan het geestelijke leven. „Want zo lief heeft God de wereld gehad…”, lezen we in Johannes 3:16.

Wie beseft hoe groot Gods liefde voor Zijn schepping is, kan niet anders dan die liefde beantwoorden door goed te zorgen voor wat Hij gemaakt heeft. Niet omdat we de aarde kunnen redden, maar uit dankbaarheid aan de Schepper. Op die manier kunnen we lichtdragers zijn van het toekomstige Koninkrijk. Dat vraagt om een vernieuwde levensstijl. De kerk is de plek om daarvoor toegerust te worden en dat te oefenen. Juist binnen de kerk als gemeenschap van gelovigen kunnen we elkaar helpen met een levenswijze en geloofspraktijken die recht doen aan al het leven op aarde.

De auteur is projectleider GroeneKerken en oud-Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie. Ze studeert theologie (deeltijd) aan de ETF in Leuven.