Dat de Senaat niet zonder meer akkoord gaat met de voordrachten van de president elect is inmiddels wel duidelijk. Vorige week was de kandidaat-minister voor Justitie, Matt Gaetz, genoodzaakt zich terug te trekken. Vanwege zijn liederlijk gedrag was hij te omstreden om de meerderheid van de Senaat achter zich te krijgen. Toekomstig vicepresident J.D. Vance maakte afgelopen week met Gaetz een rondje langs verschillende Republikeinse senatoren om te peilen in hoeverre er draagvlak voor de kandidaat was. Dat bleek onvoldoende. Gaetz trok zich terug.

Trump wees binnen de kortste keren een nieuwe kandidaat voor Justitie aan: de 59-jarige Pam Bondi. Ten opzichte van Gaetz heeft zij het grote voordeel veel juridische ervaring te hebben. Zij was acht jaar lang procureur-generaal van de staat Florida. En voor Trump belangrijk: zij is zeer loyaal aan haar nieuwe baas. Zij maakte ook deel uit van Trumps verdedigingsteam tijdens zijn eerste afzettingsproces. Niemand verwacht dat haar benoeming in de Senaat op verzet zal stuiten.

Hoewel de vacature die Gaetz  achterliet snel kon worden vervuld, is de hele gang van zaken voor Trump een forse tegenslag. Kennelijk slikken niet alle Republikeinse senatoren alles wat hij opdist. Commentatoren in de Verenigde Staten wijzen erop dat ten minste nog drie kandidaten uit het toekomstig team van Trump mogelijk problemen krijgen.

Prolife

Allereerst is er ruis rond Pete Hegseth, beoogd minister van Defensie. Behalve dat er wordt getwijfeld aan zijn bekwaamheid, speelt ook mee dat recent de schijnwerpers van de media zijn gericht op een beschuldiging van aanranding. Hegseth stelt dat deze zaak is onderzocht en hij helemaal is vrijgesproken. Media vestigen verder aandacht op zijn standpunt dat vrouwen niet geschikt zijn voor gevechtsfuncties.

De tweede die problemen kan krijgen is Tulsi Gabbard, Trumps keuze voor directeur van de nationale inlichtingendienst. Zij heeft de wenkbrauwen doen fronsen door eerdere opmerkingen over de oorlog in Oekraïne die de standpunten van de Russische staatsmedia leken te weerspiegelen.

Derde is Robert Kennedy, de kandidaat voor Volksgezondheid en Sociale Zaken. Hij is omstreden vanwege zijn scepsis over vaccins. Bovendien zijn er senatoren die een duidelijk prolifestandpunt innemen en bezwaar maken tegen het prochoicestandpunt van Kennedy.

Reces

Trump, die altijd al moeite had met tegenslag en tegenstand, zal zeker niet willen dat deze kandidaten hetzelfde lot treft als Gaetz. De zorg onder senatoren is dat hij de Senaat zal dwingen tot een verlengd reces. Dan zou hij de goedkeuringsprocedure door de Senaat kunnen omzeilen. Verschillende partijgenoten van Trump die recent in het Congres zijn gekozen, hebben die mogelijkheid geopperd. Volgens hen zou de nieuwe president die bevoegdheid hebben krachtens artikel 2 van de Grondwet.

Zo’n verlengd reces zou dan wel minimaal tien dagen moeten duren. In 2014 heeft het Hooggerechtshof namelijk bepaald dat wanneer een reces tien dagen of langer duurt, de ​​president spoedbenoemingen kan doen zonder eerst het bevestigingsproces van de Senaat te hoeven doorlopen.

Slakkengangetje

Kort na zijn overwinning in de verkiezingen eiste Trump dat de meerderheidsleider in de Senaat hem de bevoegdheid zou geven om benoemingen te doen tijdens een reces. De nieuwe voorzitter, de Republikein John Thune, heeft echter aangegeven daarmee niet zonder meer akkoord te zullen gaan. Hij zegt dat het voor Trump „extreem moeilijk” zou zijn om de Senaat tot een langer reces te dwingen.

„De doctrine van de scheiding der machten is fundamenteel: drie gelijkwaardige takken van de overheid” - John Cornyn, Republikeins senator

Andere Republikeinse senatoren waarschuwen dat Trump met zo’n besluit de scheiding der machten in de grondwet met voeten zou treden en de relatie met de Senaat voor de komende jaren onder druk zou zetten ook al hebben de Republikeinen daar wel de meerderheid. Republikeins senator John Cornyn, vooraanstaand lid van de commissie justitie, zegt: „De doctrine van de scheiding der machten is fundamenteel: drie gelijkwaardige takken van de overheid. Eén tak kan de andere twee niet overvleugelen.”

Daarnaast wijzen Republikeinen erop dat de Democraten, die volgend jaar in de minderheid zijn, wraak kunnen nemen door de routinematige gang van zaken in de Senaat tot een slakkengangetje te vertragen. Zij herinneren eraan dat soms zelf ook wel in de achterliggende jaren te hebben gedaan door tijdrovende stemmingen af te dwingen. Zo kon een onderwerp dat normaal gesproken maar een paar minuten duurt, uiteindelijk zo’n zes uur en achttien stemmingen kosten om uit te voeren.