Boeren in diverse provincies dreigen hun veestapel te moeten inkrimpen omdat ze buiten hun schuld nog geen geldige natuurvergunning hebben. Actiegroep Farmers Defence Force (FDF) wil dat met een eigen plan voorkomen.
Tijdens een ontmoeting met Landbouwminister Piet Adema bracht een FDF-delegatie het plan dinsdag ter sprake. Vorige week sprak de actiegroep al met Adema’s ambtenaren. Die schoten er geen gaten in, stelt FDF. Het ministerie zelf bevestigde alleen dat de mogelijkheden en haalbaarheid worden onderzocht.
De boeren die nu in de knel zitten zijn de PAS-melders en interimmers: bedrijven die onder het Programma Aanpak Stikstof (PAS) uit 2015 voor een uitbreiding of aanpassing geen natuurvergunning nodig hadden omdat de extra stikstofuitstoot onder een drempelwaarde bleef.
Het PAS nam een voorschot op toekomstig natuurherstel. De Raad van State oordeelde in 2019 dat dit in strijd is met Europese regelgeving. PAS-melders en interimmers moesten alsnog een natuurvergunning aanvragen. De overheid heeft toegezegd dat zij gelegaliseerd worden. Maar de provincies, verantwoordelijk voor de vergunningverlening, zitten ermee in hun maag om de simpele reden dat er geen stikstofruimte beschikbaar is. Milieuorganisaties dwingen intussen via de rechter af dat provincies gaan handhaven bij boeren zonder vergunning. Overijssel heeft de eerste procedures al opgestart. De betrokken boeren hangen zware dwangsommen boven het hoofd als zij hun veestapel niet (fors) inkrimpen.
Volgens FDF is Nederland niet verplicht de stikstofuitstoot fors terug te brengen, zoals het kabinet wil. Het gaat er enkel om dat de stikstofbelasting van kwetsbare natuur niet toeneemt. Met het eigen plan denkt de actiegroep de knelgevallen te helpen en de economie van het stikstofslot te halen.
Kern is een terugkeer naar 2015, toen het PAS inging. FDF wil de stikstofdeposities van alle sectoren (landbouw, verkeer, industrie, bouw etc.) die er toen was, bij elkaar optellen. De uitkomst, door FDF ”stikstofdepositiewaarde” genoemd, mag „nooit meer” stijgen.
Alle natuurvergunningen blijven van kracht en tussen de sectoren komen ”schotten”. Daardoor is geen uitruil meer mogelijk van ammoniak (die vooral uit de veehouderij vrijkomt) en stikstofoxiden (die vooral uit transport en industrie vrijkomen). Dit betekent dat elke sector zijn eigen broek moet ophouden, bevestigde FDF-voorman Mark van den Oever woensdag. Shoppen onder boeren om de A27 te verbreden of Schiphol aan een vergunning te helpen is dan uitgesloten.
Omdat de totale stikstofneerslag niet mag toenemen, kunnen bedrijven zonder vergunning alleen gelegaliseerd worden door het zogeheten salderen. Bij extern salderen draagt het ene bedrijf ruimte over aan het andere. Oftewel: een stopper maakt het mogelijk dat een collega uitbreidt. FDF wil daarbij maximaal 30 procent van de stikstof afromen en ten goede laten komen aan de natuur. Bij intern salderen brengt een ondernemer met emissiearme technieken (innovatie) de stikstofuitstoot naar beneden, waarna hij de vrijgekomen ruimte weer gebruikt om bijvoorbeeld meer dieren te houden.
FDF wil de PAS-melders legaliseren via een landelijke, vrijwillige opkoopregeling. Alleen piekbelasters –bedrijven met een hoge stikstofdepositie op kwetsbare natuur– opkopen, wat het kabinet wil, levert volgens Van den Oever te weinig ruimte op.
Of het FDF-plan kans van slagen maakt, valt te bezien. „Het hangt van de politieke wil af”, beseft Van den Oever. Maandag verwacht FDF een reactie van het ministerie. Het kabinet heeft eerder uitgesproken het advies van stikstofbemiddelaar Johan Remkes te volgen. Dat betekent dat de stikstofuitstoot in 2030 in principe de helft lager moet zijn dan in 2019. De coalitiepartijen steunen dat.
