Hij verwees naar een dubieuze website waar de ongefundeerde bewering wordt gedaan dat de aangevallen Paul Pelosi dronken was en op het moment van de aanval bezoek had van een man.

De politie had een andere lezing. De aanvaller was vrijdag op zoek naar zijn vrouw, Nancy Pelosi, de voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden. De Democrate wordt al jarenlang bedreigd op sociale media door extreemrechtse groepen die beweren dat ze uit is op de ondergang van Amerika. De aanvaller, David DePape, behoort ook tot deze extremistische kringen.

Musk verwijderde na een aantal uur zijn tweet. Maar toen was het kwaad al geschied. Ruim 24.000 mensen deelden het bericht onder hun volgers. En dat een paar dagen voor de tussentijdse verkiezingen in de Verenigde Staten. Bij de laatste verkiezingen in 2020 waren sociale media de grote aanjager van de bestorming van het Capitool. En daarmee een gevaar voor de democratie.

Het sociale netwerk Twitter ligt al jaren onder vuur. Het is een bron van nepnieuws en complottheorieën. Het bedrijf slaagt er nauwelijks in daar iets tegen te doen. Nu is het aan Musk, oprichter van ruimtevaartbedrijf SpaceX en baas van autofabrikant Tesla, om te laten zien dat Twitter in staat is stappen te zetten tegen verdere polarisatie op het medium.

Geen vertrouwen

De eerste daden van Musk op dit punt zijn weinig hoopvol. Twitter moet volgens hem een „platform van vrije meningsuiting” worden, waar de regels minder streng zijn. En al klinkt dat sympathiek, het zal van het platform alleen maar meer een vergaarbak van nepnieuws maken. Met de tweet over Pelosi heeft Musk precies het tegenovergestelde gedaan van wat hij zou moeten doen: vertrouwen wekken bij gebruikers en adverteerders.

De donderdag aangetreden topman probeerde de boel te sussen door te zeggen dat het echt niet zo is dat nu „alles gezegd kan worden zonder dat het gevolgen heeft”. Ook kondigde hij aan een adviesraad op te zetten die zich gaat buigen over controversiële tweets en het eventueel blokkeren van personen.

Nog een stap waarmee hij zich op een niet al te positieve wijze op de kaart zet: Musk stuurde de oude top van het bedrijf de laan uit. Om er vervolgens op Twitter nog eens de draak mee te steken. Het zal binnen de grenzen zijn die Musk voor ogen heeft, maar ook dit onderstreept dat het er niet gezelliger op zal worden op het berichtennetwerk.

Het maakt adverteerders op Twitter ongerust. Als de grenzen van vrije meningsuiting verder opgerekt worden, is de kans reëel dat gebruikers gaan afhaken. Tienduizenden mensen maakten inmiddels een profiel aan op het alternatieve sociale medium Mastodon. Het gevolg zal zijn dat ook adverteerders weglopen. General Motors stopt tijdelijk met adverteren, en wil eerst in gesprek „om de richting van het platform onder hun nieuwe eigenaar te begrijpen”.

De droom van Musk is om Twitter de komende jaren om te vormen naar een app waarmee veel meer kan dan berichtjes plaatsen. Naar het voorbeeld van het Chinese WeChat ziet de nieuwe topman het helemaal voor zich dat we over een aantal jaar via Twitter bellen, chatten, kranten lezen, betalen en reizen.

Als Musk dit ideaal wil bereiken, zal hij zich eerst moeten inspannen om gebruikers en adverteerders binnenboord te houden. En dat zal alleen lukken door polarisatie tegen te gaan en nepnieuws te bestrijden. De eerste dagen als baas van het sociale netwerk waren in dat opzicht weinig geslaagd.