Een argeloze lezer die zich in de materie verdiept, loopt al snel vast in een overvloed aan technische termen. Tijd voor een duik in de cryptische materie. Op het gevaar af te verzanden in hogere wiskunde.

Wat is een NFT?

NFT is de afkorting van non-fungible token: een niet-inwisselbaar en onvervangbaar digitaal eigendomscertificaat. Wie een NFT koopt, wordt eigenaar van een unieke verzameling bits. Meestal gaat het om digitale verzamelobjecten en digitale kunstwerken. Maar een NFT kan ook een opname zijn van muziek, een foto, een filmpje, een tweet, een artikel, een uniek digitaal personage in een computerspel of in andere virtuele wereld, een metaversum.

De NFT is feitelijk niet meer dan een link naar een bestand, een digitaal object dat elders op internet staat. Het digitale aankoopbewijs bevat de identiteit van de koper, een link naar het digitale object en een handtekening van de maker. Het bewijs garandeert dat de koper de enige bezitter is van de NFT. De maker behoudt echter het intellectuele eigendom van het bestand.

De NFT staat, evenals een cryptomunt zoals bitcoin, geregistreerd in een blockchain, een openbare database, zodat voor de hele wereld duidelijk is wie de eigenaar is. Technologie-expert Jarno Duursma legt het zo uit: „Jij hebt een eigendomscertificaat dat in een glazen kluis ligt waarvan alleen jij de sleutel hebt. Omdat jij de sleutel hebt, is het glashelder dat jij de eigenaar bent. Omdat de kluis van glas is, kan iedereen zien wat erin ligt en weet iedereen dat jij de eigenaar bent.”

Wat heb je aan een NFT?

Je kunt een NFT niet eten. Een NFT is bezit, digitaal bezit. Hoe unieker en schaarser zo’n digitaal object is, hoe meer het waard kan worden, door de wet van vraag en aanbod. Het is maar net wat een gek ervoor geeft. Vergelijk het met een uniek schilderij van Van Gogh of Rembrandt. Mogelijk kan de eigenaar later in een metaversum pronken met zijn digitale schatten.

Hoe koop je een NFT?

Een NFT kun je niet kopen in een fysieke winkel. Daarvoor moet je naar een digitale NFT-marktplaats. De grootste is OpenSea.io, met een maandelijkse omzet van 3,4 miljard dollar aan transacties. Het platform denkt al voorzichtig aan een beursgang in de reële wereld. Andere marktplaatsen zijn Rarible.com, Nifty Gateway en Foundation.app.

Hoe populair zijn NFT’s?

De verkoop van NFT’s ging vorig jaar door het dak. De NFT-handel was toen goed voor 24,9 miljard dollar (23 miljard euro). In 2020 was dat nog 94,9 miljoen dollar. Qua zoektermen op Google overtrof ”NFT” afgelopen jaar voor het eerst de term ”crypto”.

Welke soorten NFT’s zijn er zoal verkocht?

Het eerste sms’je ter wereld uit 1992 bijvoorbeeld, met de tekst ”Fijne Kerst!”. De bedragen die omgaan in de NFT-handel stijgen rap. Zo bracht de eerste Wikipediapagina 750.000 dollar (664.000 euro) op. Ook NFT’s van emoticons, de eerste tweet van Twitteroprichter Jack Dorsey en de broncode voor het wereldwijde web, hebben honderdduizenden dollars opgebracht.

Met name de waarde van digitale kunstwerken explodeerde afgelopen jaar. De gemiddelde verkoopprijs van een CryptoPunk-afbeelding steeg van ongeveer 100.000 dollar in juli tot bijna 500.000 dollar in november. Een zeldzame CryptoPunk-afbeelding, de Covid Alien, bracht 11,8 miljoen dollar op.

Een NFT-kunstwerk van de Amerikaanse kunstenaar Beeple bracht in maart een recordbedrag van 69,3 miljoen dollar op tijdens een veiling van Christie’s. Het betrof de eerste verkoop ooit van kunst die niet eens in fysieke vorm bestaat. De waarde daarvan werd nog overtroffen door het kunstwerk ”Merge” van kunstenaar Pak, dat in december voor 91,8 miljoen dollar van de hand ging. Sotheby’s, het grootste veilinghuis ter wereld, verdiende afgelopen jaar ruim 100 miljoen dollar aan de veiling van NFT’s.

Is een NFT wel echte kunst?

Volgens sommige musea wel. Die stappen voorzichtig in de NFT-wereld. Maar Wikipedia houdt voorlopig de boot af. De internetencyclopedie is voorlopig niet van plan om NFT-kunst aan te merken als echte kunstwerken, meldde kunstmagazine Artnet News. NFT’s krijgen hun eigen pagina op de internetencyclopedie.

Volgens Duncan Cock Foster, medeoprichter van het digitale kunstveilingplatform Nifty Gateway, is uitsluiting van NFT’s van de lijst van dure kunst op Wikipedia een „ramp.” Hij vreest daardoor veel inkomsten mis te lopen.

Heeft Wikipedia een punt?

Daar lijkt het wel op. Er zijn tal van bedrijven opgericht die niet anders doen dan ‘kunst’ maken en die verkopen als NFT. De stad Miami (VS) is nu een soort crypto-epicentrum geworden. Het is bijvoorbeeld de geboorteplaats van de Bored Ape Yacht Club, een van de bekendste verzamelingen NFT’s, die in het voorjaar van 2021 is gelanceerd door start-up Yuga Labs. Elke NFT linkt naar een cartoonaap met een uniek kleurenschema, gezichtsuitdrukking en outfit.

Aangejaagd door de aankopen van influencers en andere socialemediaberoemdheden en door speculatie schieten de prijzen van dergelijke kitsch door het dak. Veilinghuis Sotheby’s verkocht recent een set van 107 apen voor meer dan 24 miljoen dollar.

Organisaties en bedrijven hebben NFT’s ook ontdekt. Ze gebruiken NFT’s om de verbinding met het merk te verhogen én als geldmachine. Zo lanceerde het Wereld Natuur Fonds de ”tokens for nature”.

Echte merken blijven niet achter. Het digitale modemerk Mutani bracht zo afgelopen jaar een virtuele modecollectie uit. Keune Haircosmetics verhandelde NFT’s van digitale afbeeldingen van vier haarstijlen uit het verleden van het bedrijf. Sportmerk Adidas hengelde met NFT’s 23 miljoen euro binnen. Via de marktplaats AlgoMart kunnen merken eenvoudige hun eigen NFT’s creëren en te gelde maken.

Er wordt niet alleen gehandeld in kunst en andere verzamelaarsobjecten; ook in virtuele omgevingen nemen NFT’s een hoge vlucht. De digitale wereld is per definitie oneindig; dus kan het aantal NFT’s tot in het oneindige doorgroeien. Gameontwikkelaars bieden hun spelers exclusieve digitale voorwerpen aan met een eigen serienummer.

Er is ook virtueel land te koop in digitale werelden, zoals metaverse-omgevingen, waarin ook Facebook actief is. De Amerikaanse vastgoedbelegger Republic Realm kocht in november land in de virtuele wereld The Sandbox voor 4,3 miljoen dollar (4 miljoen euro).

Hoe waardevast zijn NFT’s?

NFT’s danken net als bijvoorbeeld bitcoins hun waarde aan wat gekscherend wel de ”grotere dwaas-theorie” wordt genoemd. Iemand die een NFT koopt, denkt: ik ben een dwaas om deze voor zo’n exorbitante prijs te kopen, maar ik zal een grotere dwaas vinden die bereid is om meer te betalen dan ik.

Economen noemen de torenhoge bedragen die worden neergeteld voor NFT’s het resultaat van een zeepbeleconomie. Die wordt aanvankelijk opgejaagd door ongebreideld optimisme en grote haast om eigendom te claimen over iets waarvan de verwachting is dat het in waarde zal stijgen. Zolang dat mechanisme in stand blijft, behouden de NFT’s hun waarde. Maar wanneer de zeepbel klapt, blijft de grootste dwaas met de brokken achter.

De Amerikaanse verzamelaar Arthur Suszko verwacht dat de NFT-rage weer zal overwaaien. „Niemand zal zich straks nog druk maken over die willekeurige jpeg’s waarvoor nu misschien honderdduizenden dollars worden neergelegd.”

Jeremy Grantham, markthistoricus en zeepbelexpert, constateert het ontstaan van een zeepbel wanneer de werkelijke waarde niet meer in verhouding staat tot de bedragen die ervoor worden neergeteld. Gebruikswaarde hebben de meeste NFT’s niet, hooguit enige ruilwaarde wellicht voor de liefhebber. Als de zeepbel klapt, zijn de objecten niet weg, maar geen mens is er meer in geïnteresseerd. Hiervoor heeft ook beurswaakhond AFM meer dan eens gewaarschuwd.

De vraag is dus wat de werkelijke waarde is van een NFT.

Inderdaad. De Australische softwareontwikkelaar Geoffrey Huntley stak in NRC de draak met de NFT-hype. Een NFT is een eigendomscertificaat met een linkje naar een afbeelding. „Je koopt een digitaal bonnetje in de blockchain, maar je krijgt geen intellectuele eigendomsrechten. Het is hilarisch.” Maar iemand die er één koopt, kan wel pronken met een bonnetje in zijn ‘glazen kluis’.

Zijn er ook andere toepassingen denkbaar van NFT’s?

Jazeker, en daarvan zullen we wellicht meer gaan horen, ook wanneer de NFT-zeepbel is geklapt. Het Nederlandse bedrijf GUTS ziet NFT’s als een mogelijkheid om unieke tickets uit te geven op basis van de blockchain van cryptomunt Ethereum. De zwarte handel kan niets beginnen met zo’n digitaal ticket, en woekerprijzen voor concerten of andere evenementen worden daarmee tegengegaan. Ook de organisatoren van concerten en evenementen hebben belang bij unieke tickets. Ze maken inzichtelijk wie hun trouwe bezoekers zijn. GUTS heeft al bijna een miljoen toegangskaarten verhandeld als NFT.

In het wetenschappelijke tijdschrift Science opperden Kristin Kostick-Quenet en haar collega’s van het Baylor College of Medicin in Houston (VS) onlangs dat NFT’s een rol kunnen spelen in digitale patiëntendossiers. Patiënten kunnen dan zelf de regie houden over hoe en met wie hun gezondheidsinformatie wordt gedeeld. Ze beschikken dan immers zelf over de sleutel.

x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​x​