Al langere tijd drong deze indruk zich op aan de Britse bestsellerauteur Johann Hari. Hij besloot op onderzoek uit te gaan. Hij sprak met tal van wetenschappers en schreef vervolgens het recent verschenen boek ”De aandacht verloren”. Kernvraag: Waarom kunnen we ons niet meer concentreren?

Jarenlang maakte Hari zichzelf verwijten als hij zich niet kon concentreren. Hij gaf bijvoorbeeld zijn telefoon de schuld. Of hij hield zich voor dat hij geen discipline had. Inmiddels weet hij dat er iets fundamentelers aan de hand is. En dat heeft te maken met de dominantie van techbedrijven. Die ontwerpen programma’s om onze aandacht maximaal vast te houden. En deze werken zo doeltreffend dat er sprake is van een ware aandachtscrisis.

Hari’s boek eindigt met een oproep om de aandacht terug te winnen. En dat heeft een zeer dringende reden. De mens heeft volgens hem het vermogen om zich te concentreren nog nooit zo hard nodig gehad als nu. Daarbij wijst hij op de opwarming van de aarde en de noodzaak om snel af te stappen van fossiele brandstoffen. Om dat te kunnen, moeten we redelijke, verstandige gesprekken met elkaar kunnen voeren en helder kunnen nadenken. En zo komt hij tot de conclusie: We kunnen de klimaatcrisis alleen oplossen als we onze aandachtscrisis oplossen.

Het boek van de Britse auteur zet aan tot nadenken. Het is één lange en gepassioneerde oproep om de focus terug te krijgen en daarvoor het gevecht aan te gaan. Met als uiteindelijke doel om met die hernieuwde focus een betere samenleving op te bouwen.

Duidelijk is dat hij een optimistisch mensbeeld heeft en de wereld ziet als een maakbare plek. Als er maar genoeg mensen zijn die met aandacht en focus verstandige besluiten nemen, dan kan deze aarde worden behoed voor het naderend onheil. Een christen zal de klimaatcrisis op een minder zelfbewuste wijze benaderen.

Maar het zou jammer zijn met deze constatering het boek van Hari zomaar aan de kant te schuiven. Want hij houdt ook christenen een heldere spiegel voor. Hoe is het gesteld met onze aandacht? Zeker in de lijdenstijd is het goed om dan ook eerlijk tegen onszelf te zijn. Is er nog tijd om stil te worden voor God en Zijn lijden en sterven te overdenken? Zoeken we momenten om de woorden uit de Bijbel op ons te laten inwerken?

Johann Hari roept op de ultieme crisis –voor hem is dat de klimaatcrisis– met geconcentreerde aandacht te lijf te gaan. Een christen weet van een nog grotere crisis: de kloof tussen God en mens, die alleen Christus kan overbruggen. Calvijn benadrukte dat het leven van een christen gestempeld moet zijn door het overdenken van de dingen van het toekomende leven. Vanuit die meditatie, die geconcentreerde aandacht, zal een christen ook biddend bezig zijn met de crises van deze tijd. Of dat nu de klimaatcrisis is of het drama dat zich momenteel voltrekt in Oekraïne.

De auteur is adjunct-hoofdredacteur van het Reformatorisch Dagblad