De discussie over het wetsvoorstel tot afschaffing van de beraadtermijn bij abortus lijkt een gelopen race. Eerder gaf een Kamermeerderheid aan af te willen van deze termijn van vijf dagen die als verplichte bedenktijd dient tussen het eerste gesprek met de arts en de abortus. Het is tragisch dat deze in het verleden zorgvuldig gekozen veiligheidsmaatregel uit de wet lijkt te gaan verdwijnen.

Allereerst voor de onbedoeld zwangere vrouw. Onverwacht wordt zij geconfronteerd met een zwangerschap. Haar wereld staat op zijn kop en veelal verkeert zij in een emotionele en onzekere situatie. Aandacht, luisteren en vragen stellen zijn dan van groot belang om tot een weloverwogen besluit te komen. Haastige en vooral op emotie genomen beslissingen roepen achteraf nogal eens spijt op. Bij een abortus gaat het om een zeer ingrijpende beslissing die onomkeerbaar is. Tijd voor afweging is dan zeer op zijn plaats.

Tijdens de laatste evaluatie van de Wet afbreking zwangerschap (2020) gaf 67 procent van de abortusartsen, gynaecologen en verpleegkundigen aan het ”eens” of ”helemaal eens” te zijn met de stelling dat de beraadtermijn een impulsieve beslissing voorkomt. Zou de mening van deze professionals niet veel zwaarder mogen meewegen?

Het argument uit dezelfde evaluatie dat de beraadtermijn een sta-in-de-weg zou zijn voor bijvoorbeeld medicamenteuze zwangerschapsafbreking bij negen weken snijdt onvoldoende hout. Uitvoerige cijfers ontbreken. Het kan niet zo zijn dat op basis van deze beperkte data over een zeer kleine groep een zorgvuldigheidswaarborg voor enkele tienduizenden vrouwen die jaarlijks onbedoeld zwanger raken, wordt weggenomen.

Onder druk

Daarnaast is afschaffing van de beraadtermijn niet goed voor de huisarts. De meeste abortussen in Nederland vinden plaats na verwijzing door de huisarts. Een op de zes vrouwen twijfelt over haar keuze bij haar eerste bezoek aan de huisarts, blijkt uit onderzoek uit 2014. Van hen die aanvankelijk abortus willen, kiest uiteindelijk 7 procent ervoor om toch de zwangerschap uit te dragen. Er is tijd nodig om aandacht te geven aan de sociale context, de aard van de nood van de vrouw, de rol van de partner en alternatieven. Afschaffing van de beraadtermijn zet het proces van zorgvuldige begeleiding door huisartsen en andere zorgverleners onder druk.

Ten slotte is afschaffing van de beraadtermijn schadelijk voor het ongeboren leven. De Wet afbreking zwangerschap die in 1984 van kracht werd, beoogde een balans te vinden tussen de rechtsbescherming van ongeboren menselijk leven en het recht van de vrouw op afbreking van haar ongewenste zwangerschap. Een van de redenen om te voorkomen dat beginnend leven overhaast en ondoordacht zou worden afgebroken, was de instelling van een beraadtermijn. Bij afschaffing daarvan slaat deze precaire balans door in de richting van de mogelijkheid tot afbreking ten koste van de bescherming van ongeboren leven. Een keuze in de richting van het recht van de sterkste.

Meerwaarde

In de spreekkamer ervaren we de meerwaarde van minimaal vijf dagen bedenktermijn. Een ideale tijdsspanne voor twee of meer gesprekken. Vrouwen waarderen deze zorgvuldige, persoonlijke begeleiding, ongeacht de uitkomst van het proces. Bij keuze tot afschaffing van de beraadtermijn bij abortus neemt ons parlement een beslissing die wij als huisartsen met hart voor onbedoeld zwangeren én het ongeboren leven zeer betreuren.

De auteurs zijn huisarts in respectievelijk 
Sommelsdijk en Hellevoetsluis en lid van CMF-Nederland (Christian Medical Fellowship).