Nederlandse immigranten die al tientallen jaren in Canada wonen, kunnen zich niet herinneren ooit eerder zulke extreme hitte te hebben meegemaakt. Petra van Herk uit Lethbridge in de provincie Alberta zegt dat temperaturen van 30 tot 35 garden niet abnormaal zijn voor haar woonplaats. „Die komen hier in juli, augustus geregeld voor. Maar het bijzondere is dat het dit jaar al zo warm is in juni. Dat is echt uniek. Ik herinner me nog wel de zomers van 1985 tot 1988. Toen was het in Alberta ook erg heet en droog, maar niet zoals nu.”

De Canadese zegt blij te zijn dat er op dit moment er nog geen straffe zomerwind over het vlakke land van Alberta waait. „Als die zich bij deze hitte voegt, dan droogt alles snel uit.” Normaal gesproken is juni juist de maand waarin regen valt. „We hebben in de achterliggende maand maar een of twee keer een bui gehad. Dit jaar is er tot nu toe in totaal niet meer dan 4 centimeter water gevallen. Dat is te weinig om de superdroge maanden juli en augustus door te komen.”

Bijkomend punt is dat in Zuid-Alberta afgelopen winter weinig sneeuw is gevallen. „Daardoor ontbrak het aan voldoende smeltwater waardoor in het voorjaar om gras en bomen te laten ontluiken. De natuur is dus al laat dit jaar en met deze hittegolf zal ze niet tot grote groei komen.”

Aircotekorten

In het westelijkere provincie British Columbia is de situatie echt penibel. Sinds vrijdag, toen de hittegolf begon, zijn er in deze provincie 230 sterfgevallen gemeld. Het gaat vooral om bejaarden en om mensen met onderliggende (chronisch) ziekten. „Blootstelling aan omgevingswarmte kan leiden tot ernstige of dodelijke gevolgen,” zo waarschuwen de gezondheidsautoriteiten.

„Wanneer de buitentemperatuur erg hoog is, kan het lichaam de eigen warmte niet afgeven. Dan ontstaan er problemen,” zo legde een arts van de provinciale gezondheidsdienst woensdagavond op de Canadese televisie uit. De Royal Canadian Mounted Police vraagt burgers om geregeld aandacht te geven aan buren en collega’s. „Let een beetje op elkaar,” zo is de oproep.

„Als je airco hebt, dan is het nog wel te doen, zegt Margaret de Boer uit Langley, een voorstad van Vancouver. „Mits de stroom niet uitvalt.” Dat laatste zegt ze niet zonder reden. BC Hydro, die verantwoordelijk is voor de energievoorziening in British Columbia, liet begin deze week weten dat ze nog nooit zoveel elektriciteit in één etmaal leverde.

„Door al die airco’s en draaiende ventilatoren dreigt het energienet overbelast te raken. Soms lukt het even niet om aan de vraag te voldoen,” meldde een woordvoerder van BC Hydro. Gevolg: stroomuitval en snel stijgende temperaturen in huizen en kantoren.

Wie nu een oude, maar nog wel bruikbare airco op zolder heeft staan, kan geld verdienen. Ze worden op internet te koop aangeboden voor 2000 dollar. „En ze worden nog verkocht ook,” zegt Margaret De Boer. „Er is een schreeuwend tekort aan airco’s. Winkels zijn totaal uitverkocht.”

Daklozen

In British Columbia heeft ongeveer 60 procent van de huishoudens een airco. In de Amerikaanse stad Seattle mag ruim 40 procent zich gelukkig prijzen. Volgens technisch onderzoeker Jane C. Hu is dat normaal gesproken geen probleem. „Doorgaans telt Seattle per jaar slechts vier of vijf tropische dagen. Dan weten de mensen enige koelte te bereiken door te improviseren met een ventilator en wat ijsblokjes. Maar dat is nu geen doen. Overdag is het snikheet en ’s nachts koelt het nauwelijks af.”

Overigens zijn niet alle pijnpunten verholpen als men beschikt over een airco. Voor ouders van kleine kinderen is het hoe dan ook een grote opgave om alles in het gezin soepel te laten verlopen, weet Stephan Hoogendrijk, docent aan de Mount Cheam Christian School in Chilliwack. „Voor onze kleine kinderen is het deze weken niet prettig. Het is te heet om buiten te spelen en dat is lastig uit te leggen. We hebben hun kleine zwembadje maar in de schaduw gesleept.” Daar geniet hij overigens zelf ook van. „’s Avonds laat, als de zon onder is, neem ik even een boek en ga ik met mijn voeten in het kinderbadje.”

Om mensen die thuis geen verkoeling kunnen vinden enige hulp te bieden richten lokale bestuurders koelhuizen in. Sportcentra en kerkzalen worden opengesteld zodat mensen aan de hitte kunnen ontsnappen. Zeker voor daklozen is dat een uitkomst. Vooral in de binnensteden met veel asfalt is het nu voor hen niet leefbaar.

Naast een tijdelijk onderkomen voor deze zwervers zorgen lokale bestuurders er ook voor dat ze voldoende vocht binnenkrijgen. De stad Lethbridge kocht deze week 50.000 literflessen water in om die uit te delen aan daklozen. „Wie naar buiten gaat, moet water bij zich hebben. Zelfs al je maar even gaat wandelen”, zegt Van Herk. „Mijn man gaat ’s morgens op pad met vijf liter water en een waterkoeler in de auto.”

De meeste bedrijven kunnen ondanks de warmte nog wel gewoon doordraaien, al hebben velen een aangepast rooster, weet Stephan Hoogendijk. „Vooral als je in open lucht werkt, is het na een uur of twaalf niet meer te doen.” Omdat het vakantie is, werkt een aantal van zijn leerlingen bij tuinders in kassen. „Die hebben het heel pittig.”

Dode dieren

Niet alleen de mensen maar ook de dieren hebben het zwaar weet Hoogendijk. „Verschillende leden van onze kerkelijke gemeente die kippen houden, zoals mijn zwager, hebben sprinklers geplaatst op de daken van hun schuren of dichtbij de ventilatoren. Desondanks lopen de temperaturen hoog op. Ik hoorde van een pluimveehouder die al meer dan 500 dode kippen had.”

„Ook veehouders doen er alles aan om de temperatuur te drukken. Grote ventilatoren en sprinklers hebben effect, maar het houdt op een gegeven moment op.”

Margaret de Boer weet van haar schoonzoon dat naast de (pluim)veehouders de tuinders harde klappen krijgen. Fraser Valley, waar veel immigranten uit Nederland wonen, staat bekend om de teelt van zacht fruit. „Een belangrijk deel van de fruitoogst van dit jaar moet als verloren worden beschouwd.”