Dinsdag veroverden zij nog de belangrijkste grensovergang tussen Afghanistan en Tadzjikistan. Ook vielen diverse plaatsen en een haven in handen van de extremistische strijders. Het lijkt een kwestie van tijd voor nabijgelegen provinciehoofdsteden ook in het oorlogsgeweld zullen worden betrokken.

Het Afghaanse regeringsleger staat erbij en kijkt ernaar. Althans, zo lijkt het vooralsnog. De gevechten rond de 
grensposten bij Tadzjikistan duurden dinsdag ‘slechts’ een uur; toen was het pleit beslecht. Op andere plaatsen bliezen de strijdkrachten de aftocht zonder een schot te lossen.

De regering in Kabul spreekt van een tijdelijke terugtrekking om tactische redenen. Die zou zijn bedoeld om strategische gebieden te behouden. Maar de situatie op de grond vertelt een heel ander verhaal. De taliban hebben sinds mei al zo’n vijftig districten veroverd. Die militaire successen lijken de offensieve ambities alleen maar verder aan te wakkeren.

Niet voor niets heeft de regering burgers in bedreigde gebieden al opgeroepen de wapens op te nemen. Dat is niet bepaald een teken dat de overheid haar kerntaak van het handhaven van vrede en stabiliteit effectief ter hand neemt.

Intussen houden de taliban vol dat zij de vredesbesprekingen met de regering nog altijd serieus nemen. Dat overleg vormde onderdeel van de afspraken over de terugtrekking van westerse troepen uit Afghanistan. Die gesprekken zijn hopeloos vastgelopen en elke vorm van communicatie wordt op dit moment over de loop van een geweer gevoerd.

Dat belooft weinig goeds voor de veelgeplaagde Afghaanse bevolking. Want het lijdt nauwelijks twijfel dat de taliban hun opmars zullen voortzetten. Met de snelle veroveringen van de afgelopen weken, wordt hun uiteindelijke doel weer met de dag realistischer: heel Afghanistan onder een streng-islamitisch gezag brengen. Met alle gevolgen voor de rechten van vrouwen en minderheden van dien.

Het laat tevens zien dat buitenlandse inmenging in Afghanistan op de lange termijn geen garantie voor vrede en stabiliteit biedt. Alle goede dingen ten spijt die westerse troepen de afgelopen decennia in het land hebben gedaan. Dat moet wel extra frustrerend zijn voor al die militairen die hun leven ervoor in de waagschaal hebben gesteld – en voor de nabestaanden van degenen die zijn gesneuveld.

Afghanistan dreigt weer af te glijden naar het aloude patroon van chaos en geweld. Waar centraal gezag vanuit Kabul nauwelijks effectief is. Waar buurlanden als Pakistan, Iran, India en China achter de schermen zich in het conflict mengen. En waar altijd de vrees bestaat dat moslimextremisten de overhand zullen krijgen.