Maar liefst 21 procent minder coronapatiënten hoefden er de afgelopen week in het ziekenhuis te worden opgenomen: 1152, tegen 1458 in de week ervoor. De intensive cares zagen de toestroom aan covidpatiënten met 24 procent slinken: van 313 naar 239.

De belangrijkste oorzaak van de afname is vaccinatie, stelt RIVM-woordvoerder Coen Berends. „Binnen twee weken na de eerste prik neemt de kans op een ziekenhuisopname sterk af.” Inmiddels zijn ruim 7,6 miljoen prikken gezet en heeft ruim 70 procent van de 65-plussers een eerste prik gehad.

Ook de coronamaatregelen dragen bij aan een afname van het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames. Dat is echter maar een deel van het verhaal. Berends: „Onder oudere groepen zagen we de afgelopen maanden een sterke daling, terwijl de groep 60- tot 69-jarigen in het ziekenhuis toenam.”

Marino van Zelst, lid van corona-adviesgroep Red Team, is het volmondig met Berends eens. „De ziekenhuisopnames dalen vooral in de groepen die zijn gevaccineerd. Deze afname zien we vrij consequent vanaf drie weken na de eerste prik.”

Een aanzienlijke afname van het aantal ziekenhuisopnames doet zich al enkele maanden voor onder de 80-plussers. Vanaf halverwege april is ook een duidelijke daling waarneembaar in de groep 70 tot 79 jaar, en sinds eind vorige maand tevens in de leeftijdscategorie 60 tot 69 jaar. Laatstgenoemde groep kreeg vanaf 19 april de eerste prik. Van Zelst: „Drie weken later, vanaf 10 mei, verwachtten we een daling. Die zien we inderdaad.”

De groep 50 tot 59-jarigen, die deze week een uitnodiging voor een prik krijgt, belandde de afgelopen weken iets minder vaak in het ziekenhuis dan daarvoor. Het is gissen naar de oorzaak van de lichte afname. Van Zelst: „Die kan te maken hebben met het seizoen, het gedrag van mensen of de opbouw van immuniteit door infecties.”

Het is mei, de r is uit de maand. Verklaart dat een deel van de afname? RIVM-woordvoerder Berends: „Dat kan inderdaad een rol spelen. Maar het seizoenseffect is heel lastig te bepalen.” Het RIVM schatte vorig jaar dat het seizoen zorgde voor ongeveer 9 procent minder besmettingen en ziekenhuisopnames. „Toen hadden we echter een uitzonderlijk droge en warme lente. Dit jaar kan het dus anders zijn.” RIVM-modelleur Jacco Wallinga doet momenteel een poging het effect van het weer te berekenen.

Meivakantie

Niet alleen het aantal ziekenhuisopnames nam de afgelopen week af, ook het aantal positieve testuitslagen daalde met een kwart – net als het aandeel mensen dat zich liet testen. Berends wijt dat laatste aan de meivakantie. „In vakanties en lange weekenden is de testbereidheid lager.”

De coronasituatie in Nederland verbetert. Toch is het nog te vroeg om de regels los te laten, vindt Berends. „Het aantal besmettelijke mensen ligt nog hoog, rond de 150.000. Ook vijftigers die nog niet zijn ingeënt, kunnen flink ziek worden. Laten we ons daarom aan de regels houden.”

Red Team-lid Van Zelst sluit zich daarbij aan. „Vaccinatie helpt een hoop, maar de basisregels zijn minstens zo belangrijk.” Hij verwacht dat de coronacijfers zullen blijven dalen. „De vraag is vooral: hoe snel gaat de afname? Dat kunnen we met ons gedrag beïnvloeden. Hoe beter we ons aan de regels houden, hoe sneller.”

Een spoedige daling van de coronacijfers is om twee redenen van belang. Van Zelst: „Als eerste willen we voorkomen dat veel mensen in het ziekenhuis belanden of last krijgen van langdurige klachten. Anthony Fauci, de Amerikaanse Jaap van Dissel, zei onlangs heel mooi: „Je wilt niet de laatste soldaat zijn die sterft voordat het vredesakkoord is gesloten.””

De tweede reden is uitgestelde zorg. „Nog steeds worden veel operaties uitgesteld, ook die binnen zes weken zouden moeten plaatsvinden. Hoe sneller de coronacijfers dalen, hoe eerder deze operaties kunnen worden ingehaald.”