Vandaag is het de laatste dag van de jaarlijkse actie Kerkbalans, waaraan ook de Protestantse Kerk in Nederland meedoet. De PKN haalt met deze actie landelijk gezien jaarlijks ruim 150 miljoen euro op. Dat bedrag daalt jaar na jaar gestaag. Dat komt voornamelijk door het feit dat het ledental van de grootste protestantse kerk in ons land ieder jaar met een dikke 50.000 leden afneemt.

Er is iets wat dit getal extra verontrustend maakt: juist deze maand kwam naar buiten dat slechts 40 procent van deze daling verklaard kan worden door de vergrijzing en het overlijden van leden. Ongeveer 60 procent is dus te wijten aan actieve uittreders, van wie een aanzienlijk deel tussen de 15 en 34 jaar is. Dat zijn alarmerende cijfers, die erop wijzen dat over een kwarteeuw het totale ledental, dat nu nog op ruim 1,7 miljoen staat, zomaar gehalveerd kan zijn.

Wat corona betreft: alle kerken missen op dit moment een deel van de inkomsten die op zondagen en doordeweeks worden bijeengebracht door collecten. Er zijn kerkleden die deze collectegelden compenseren, maar lang niet iedereen doet dat. Gevolg is dat talloze kerkelijke gemeenten tegen grote of kleinere tekorten aanlopen. Voor een gemeente die meer een volkskerkkarakter heeft, zal dit tekort mogelijk groter zijn dan voor een gemeente die voornamelijk bestaat uit meelevende leden.

Kerken zijn in ons land in alle opzichten, dus ook financieel, onafhankelijk van de overheid. Hoe belangrijk die scheiding van kerk en staat is, blijkt juist in deze coronatijd. Kerken hebben grondrechten waar de overheid niet in mag treden. Laten we daar dankbaar voor zijn en tegelijk die positie koesteren. Maar juist door deze scheiding en door het feit dat de overheid dus nooit bijspringt als een kerkelijke gemeente financieel in de problemen komt, is het belangrijk dat kerkleden in deze crisistijd ook denken aan hun gemeente. Een extra gift zal beslist welkom zijn. Kerken moeten immers in deze bijzondere periode ook extra kosten maken, bijvoorbeeld om de erediensten online te kunnen uitzenden. Dat terwijl de gewone uitgaven doorgaan.

Ook zijn er nogal wat gemeenten waar vrijwilligers zich inzetten om iets te betekenen voor eenzamen, ouderen, zieken en hulpbehoevenden in de buurt. Dat kost ook geld. Maar juist zo mag de kerk laten zien dat ze er niet alleen is voor haar leden, maar dat ze de samenleving ook heel praktisch wil dienen waar dat kan.

Tal van kerkleden zijn financieel zwaar getroffen door corona. Denk aan ondernemers, zzp’ers of winkeliers die hun deuren moesten sluiten. Zij zullen wellicht hun bijdrage aan de kerkelijke gemeente zelfs noodgedwongen moeten verlagen. Laten degenen die financieel niet getroffen zijn iets extra’s geven. De apostel Paulus roept ertoe op elkaars lasten te dragen. Dat kan vaak op heel praktische wijze.

De auteur is adjunct-hoofdredacteur van het Reformatorisch Dagblad.