Dominee Huijser en professor Kater schrijven beiden over het recht en het belang om kerkdiensten te blijven houden (RD 24 en 28-12). Daarbij gaat het om het (schijnbare) dilemma tussen solidariteit met de samenleving of gehoorzaamheid aan God.

Van Linden brengt terecht het perspectief van de buitenstaander in (RD 30-12). Nu is het gemakkelijk om te argumenteren dat het de kerk niets uitmaakt wat de buitenstaander van haar denkt, omdat het immers gaat om wat God ervan vindt. Maar minimaal moeten we onszelf de spiegel laten voorhouden.

Wat laat de buitenstaander ons dan zien? Dat (sommige) kerken toch met wat grotere groepen samenkomen. In tegenstelling tot de sportclub of de bioscoop. Dat (sommige) predikanten en theologen het recht en belang om samen te komen verdedigen vanuit een hoger belang. Net als de Action en de Hema die toch open willen blijven. Zogenaamd vanuit het belang van de samenleving. Maar het gaat hen om het businessmodel. Natuurlijk is deze vergelijking volkomen onterecht, maar dat argument komt al niet meer door.

Rijke traditie

Als we als kerken dan toch de randen van het ”moreel toelaatbare” willen opzoeken, laten we dat dan inderdaad doen door radicaal af te zien van eigenbelang, maar het belang van de ander voorop te stellen. Is het erg als wij iets minder de vreugde hebben om „op te gaan met de blijde scharen”? En iets meer terugvallen op onze rijke traditie van huisgodsdienst, thuislezen en kleine gezelschappen (maar dan via de livestream)? Van Linden wijst terecht op de perioden en plaatsen waar(in) de kerk sowieso slechts in kleine groepen bijeen kon komen. Dat is niet altijd slechter voor de kerk.

Als we als kerk onze eigen afweging mogen en moeten maken na de adviezen van de minister, dan is er nog een denkrichting die ik in het debat tot nu toe weinig tegenkwam. Buurthuizen moesten bij de eerste lockdown helemaal dicht. Nu moesten ze weer dicht, maar met één uitzondering: activiteiten voor kwetsbare doelgroepen, bijvoorbeeld mensen die eenzaam zijn, mogen doorgaan.

Laat ”kwetsbare mensen” nu juist ook een groep zijn waarvoor de kerk een hoge roeping heeft, in navolging van haar Meester. Waarom gaan de afwegingen over het gebruik van onze grondwettelijke ruimte vooral over wat we met onze eigen mensen doen? Waarom stellen we onze kerken niet open voor activiteiten met kleine groepen mensen die juist door deze lockdown kwetsbaar zijn? Mensen van binnen, maar juist ook van buiten de kerk. Kleine groepen kinderen of volwassenen voor wie het leven te eenzaam is geworden. Om de andere gezinsleden even te ontlasten of om er gewoon even uit te zijn. Uiteraard met inachtneming van de nodige voorzorgsmaatregelen.

Kernactiviteit

Kunnen we als kerk onze grondwettelijke ruimte hiervoor gebruiken? Ik denk dat Jacobus (1:27) zulke activiteiten zeker als „zuivere en onbevlekte godsdienst” zou beschouwen. Daarmee zijn dit dus zeker kernactiviteiten van de kerk. En nee, deze kunnen nooit in de plaats van onze erediensten komen. Ons missionair initiatief maakt gebruik van een kerkgebouw waar twee gemeenten hun samenkomsten houden. Beide gemeenten houden die tijdens deze lockdown helemaal digitaal, dus met zo weinig mogelijk mensen. Onze huisgroep met migranten komt op zondagavond wél in deze kerk samen. De kerkenraden hebben de moed om (ondanks kritiek) deze bijeenkomsten voor een kwetsbare groep mensen wél doorgang te laten vinden. Buitenstaanders die voorrang krijgen op de eigen gemeenteleden.

Het is niet moeilijk om veel andere mogelijkheden te bedenken. Op deze manier gebruiken we onze grondwettelijke vrijheid juist om solidair te zijn met de samenleving. Levert dat meer goedkeuring van mensen op? Dat is niet relevant. Belangrijker is wat Christus ervan zou vinden.

De auteur werkt als consultant en is betrokken bij missionair initiatief Klik Gorinchem.