Op Witte Donderdag (29 maart) vindt voor de achtste maal het grootscheepse spektakel The Passion plaats. De keuze is nu op Amsterdam-Zuidoost gevallen.

Na afloop van het mediaspektakel is er altijd gelegenheid om „door te praten en te borrelen.” De dramatiek moet zich kennelijk wel kunnen verenigen met sfeer.

Enkele jaren geleden kenschetste A. Lock, directeur van de Evangelische Omroep, de boodschap van het gebeuren als volgt: „Heb uw naaste lief. En: wie zonder zonde is, werpe de eerste steen. Ik probeer naar mezelf te kijken, naar wat ik fout doe, wat ik beter zou moeten doen. Dat is denk ik wat Jezus wilde dat ik zou doen. En vergevensgezindheid onderstrepen (…).” (RD 27-2-2013)

Wat is dit anders dan het uitdragen van een ”social gospel”?

Heerlijke gedachtenis

Het lijden van Christus was onvergelijkbaar zwaar, omdat Hij de toorn van God over de zonde van het ganse menselijke geslacht had te dragen (Heidelbergse Catechismus, zondag 15). Gods toorn is Gods reactie tegen de zonde. Om het met Augustinus te zeggen: „De toorn van God is niet een storing van Zijn gemoedsrust, maar het oordeel, waardoor straf opgelegd wordt aan de zonde.” Van hem is de uitspraak dat de mens in de ”misera necessitas peccandi” (de ellendige noodzaak om te zondigen) is geraakt, en dat alleen de ”gratia, gratis data” (de genade, om niet gegeven) zijn redding is.

Die toorn heeft Jezus willen ondergaan. Uit kracht van Zijn goddelijke natuur was Hij in staat de last van Gods toorn in Zijn menselijke natuur te dragen (HC, zondag 6). Alleen door Zijn dood kon er voor onze zonden worden voldaan (HC, zondag 16). Is de kern van Jezus’ lijden te veraanschouwelijken?

In het klassieke formulier om het heilig avondmaal te houden wordt er in het gebed gesproken over „de heerlijke gedachtenis van de bittere dood van Uw lieve Zoon Jezus Christus (…).” De Vroege Kerk sprak al over de ”beata passio Christi”, het heerlijke lijden van Christus. Men lette op de notie uit de middeleeuwen; toen werd er gesproken van ”het bittere lijden des Heeren”. Ik wijs nog op Hebr. 9:22b: „…zonder bloedstorting geschiedt geen vergeving.”

De Bijbel spreekt van de grootheid van de liefde van God, geopenbaard in het offer van Zijn Zoon (1 Joh. 4:10).

Falsificatie

Komt in het gebeuren in Amsterdam het Bijbelse spreken over de verzoening in het beleven van het schouwspel tot zijn recht? Komt de plaatsbekleding tijdens het evenement op Bijbelse wijze tot uiting?

Mag ik, zonder de integrale tekst te kennen, stellen dat er sprake is van falsificatie van de Schriftwoorden, de intentie van de Heilige Schrift?

Waar halen wij, zondige mensen, het lef vandaan om de kruisgang en het onnavolgbare lijden van de Heere Jezus na te bootsen? „Ecce Homo.” Is dat te verbeelden? En als wij het al zouden kunnen, zouden wij dat dan mogen verbeelden? Ik acht het overduidelijk dat noch het voorleven, noch het nadoen binnen ons bereik ligt.

Het gaat in de onderhavige aangelegenheid om zonde en schuld (onze peilloos diepe val in Adam) tegenover een heilig God (alleen Hij is heilig uit Zichzelf en in Zichzelf) en om verzoening door voldoening (Nederlandse Geloofsbelijdenis, art. 21 en 22), om het plaatsvervangend ofwel plaatsbekledend lijden van Christus (2 Kor. 5:21). Dan past er géén spielerei.

Passiespelen

Het vertonen van The Passion is in feite acteren, toneelspelen. We ontwaren dan immers de componenten goed en kwaad. Het spel van goed en kwaad is een wezenselement van het toneel. De spelers moeten óók verkeerde dingen doen, dienen vol overgave te spelen met het kwaad. Dr. A. Kuyper (Abraham de Geweldige) had als bezwaar dat de rol die het kwaad moet uitbeelden zielennadeel berokkent aan de betrokken speler.

Welnu, in deze vorm is het spel niet te aanvaarden. Een christen kan het toneel nooit in zijn technisch meest volmaakte vorm beoefenen. Dus óók niet in ogenschouw nemen. Een ander nadoen in diep geestelijk leven is afschuwelijk voor God. De levensstijl van de christen heeft telkens weer en overal Gods eer te bedoelen.

Wie acht het, psychologisch gezien, mogelijk dat bij kennisname van The Passion intellectuele functies zoals inkeer (bekering) en wijding (devotie) op dreef komen? De Heilige Geest bindt zich aan het Woord!

Dat rooms-katholieken volgaarne hun medewerking aan The Passion verlenen, laat zich verstaan. Zij kennen van oudsher hun passiespelen, een overblijfsel van de vroegere mysteriespelen over het lijden van Christus. Zij beschouwen de dingen niet zo spoedig als heiligschennis, als blasfemie.

De Evangelische Omroep en de Protestantse Kerk in Nederland moeten echter beter weten. Rechtgeaarde protestanten dienen te protesteren. Wie zwijgt stemt toe!

De auteur schreef tientallen artikelen, boeken en brochures.