”Trump zwoer trouw met hand op de Bijbel – een verademing”, zo kopte het hoofdredactioneel commentaar na de inauguratie van de nieuwe president van Amerika (RD 21-1). De hoofdredactie bedoelde een vergelijking te maken tussen de vorm van de inauguratie, waarin expliciet wordt gerefereerd aan God, en de Haagse politiek waar dergelijke rituelen niet aanwezig zijn.

De woorden ”So help me God” en ”God bless America” werden positief gewaardeerd in het commentaar, alsmede deze eed met de hand op de Bijbel en het feit dat de nieuwe president voorafgaand aan de inauguratie een kerkdienst had bijgewoond. Vandaar het predikaat ”verademend”.

Deze betiteling stuit mij echter tegen de borst. Met een gevoel van vervreemding en verbazing heb ik dan ook dit commentaar gelezen.

Gruwel

Wanneer de vorm wel aanwezig is, maar de inhoud niet, dan heeft de vorm geen waarde. De vorm kan dan zelfs een aanklacht vormen. In dit geval: wanneer iemand die in woorden en daden zo flagrant het Evangelie met voeten treedt, zich beroept op God, dan is dat geen verademing, maar een blamage en misbruik van de Naam van God.

Dat is precies wat de oudtestamentische profeten aankaartten. In Jesaja 1 spreekt God uit dat Hij walgt van de lege godsdienst van het volk. De offers zijn Hem een gruwel en de religieuze bijeenkomsten haat Hij vanwege het onrechtvaardige handelen van het volk. Hij roept het volk op tot bekering en het doen van recht: „Help de verdrukte, doe de wees recht, bepleit de rechtszaak van de weduwe!” (Jes. 1:12-17).

Deze inauguratie van iemand die het presidentschap in alle opzichten onwaardig is en zich tegelijk beroept op God, roept bij mij sterke associaties op met dit gedeelte. Bij een dergelijke situatie verwacht ik van het RD een meer profetische reactie.

Preek

Wat betreft een vergelijking tussen Amerika en Nederland op het gebied van het christelijk geloof: daar zijn zeker goede voorbeelden van te geven. Een treffend voorbeeld was de preek over genade van oud-president Barack Obama. Hij hield deze preek bij de begrafenis van de vermoorde ds. Clementa Pinckney. Na de preek werd het ”Amazing Grace” gezongen.

Minstens even indrukwekkende voorbeelden zijn echter te vinden los van de politiek. Zoals de gemeenteleden van ds. Pinckney die de dader publiekelijk vergeving schonken voor het vermoorden van hun gemeenteleden en familie.

Ik denk ook aan de tijd dat ik werkte bij de koffiefabriek van Douwe Egberts in Virginia. Daar hielden we met enige regelmaat zogenaamde ”Diversity Awareness”-dagen (dagen waarop het personeel stilstaat bij de onderlinge verscheidenheid, red.) met alle medewerkers – voor de overgrote meerderheid ‘African Americans’. Een van die dagen vond plaats vlak na 11 september 2001. De spreekster, een presentatrice van het lokale nieuwsstation, was uitgenodigd om te spreken over het opbouwen van een succesvolle loopbaan. In plaats van de geplande speech hield zij een preek waarin zij de medewerkers opriep tot bekering „omdat je niet weet wanneer je voor God zult verschijnen.”

Een koor van medewerkers zong: „How many times do I go against Your will, and yet I hear You call my name” (Hoe vaak keer ik me tegen Uw wil. Toch hoor ik U mijn naam roepen). Die woorden kwamen niet van het Nederlandse management of mensen die op enigerlei wijze met macht geassocieerd konden worden. De woorden kwamen uit de monden van mensen die zich op allerlei manieren vaak bevinden ‘in diepten van ellende’. Zij gaan ons voor in geloof en overgave.

Integriteit

Wat mij zeer verbaast en zorg baart, zowel bij groepen Amerikaanse christenen alsook bij reformatorische christenen in Nederland, is het volgende. Omdat Trump aangeeft ‘prolife’ te zijn, wordt hij gezien als iemand met wie christenen een ‘morele alliantie’ kunnen aangaan. Dit wekt sterk de suggestie dat men alle geboden van God met voeten kan treden, als men maar zegt prolife te zijn in de zin van antiabortus.

Het zou ons als reformatorische christenen sieren om daar veel sterker afstand van te nemen. Prolife zijn betekent niet alleen opkomen voor de beschermwaardigheid van leven aan de randen van het bestaan. Het betekent ook het opkomen voor de rechten en de waardigheid van de vele groepen mensen wier rechten en waardigheid met voeten worden getreden door Trump. Dit geldt ook voor de geestelijke en lichamelijke integriteit en waardigheid van vrouwen, die ook de helft van de achterban van het RD uitmaken.

Wanneer ‘prolife’-uitspraken van Trump naar voren worden gehaald als hoopvolle tekenen, geeft dat mij als vrouw sterk de indruk dat deze holle woorden belangrijker worden geacht dan de lichamelijke en geestelijke integriteit en waardigheid van vrouwen en vele andere groepen mensen die door Trump worden beledigd en bespot.

God heeft niet alleen ons zielenheil op het oog, en niet alleen de bescherming van ongeboren baby’s of de bescherming van oudere mensen. Het is Hem ook te doen om de integriteit en waardigheid van ons hele leven, ziel en lichaam. God roept op tot algehele gerechtigheid. Dat gaat ook over sociale gerechtigheid, zoals de oudtestamentische profeten keer op keer benoemden.

Verademing

De inauguratie vond plaats in een context van de arrogantie van de macht, van holle woorden en van hoogmoed die verblindt. Dat geeft een eindeloos contrast met de boodschap van de Bijbel.

De verademing zit dan ook niet in een vorm die betekenisloos is geworden. De verademing is wel ergens anders te vinden. De medewerkers van de koffiefabriek in Virginia zingen het ons voor:

„For in this world of sin

where meek souls will receive Him still,

the dear Christ enters in”

(Want in deze zondige wereld waar zachtmoedige zielen Hem nog steeds ontvangen, komt de dierbare Christus binnen).

De auteur is lid van de Jacobikerk in Utrecht. Ze werkt in het dagelijks leven als HR-directeur bij de multinational GSK en studeert in deeltijd theologie aan de Protestantse Theologische Universiteit.

Klik hier voor meer achtergrondartikelen uit het thema Republikeinen aan de macht.