Het begon er allemaal mee dat twee van de initiatiefnemers, Natasja Bos en Sara Lous, een indringende documentaire voorbij zagen komen op de Arabische nieuws- en actualiteitenzender Al Jazeera, zo blikt woordvoerster Willemijn de Jong (30) van Exxpose terug. Hun belangstelling voor het thema prostitutie was onmiddellijk gewekt toen daarin werd gezegd dat Nederland vroeger goed was in slavernij, maar vandaag de dag nog veel beter. Dat sloeg op de in Nederland florerende mensenhandelmarkt.

De twee deden een ontdekking: hoe aantrekkelijk een land voor mensenhandelaren is, hangt met name af van de manier waarop prostitutie er is geregeld. De Jong: „In Noorwegen en Zweden is de markt daarvoor klein en in allebei die landen is het kopen van seks verboden. Nederland heeft geprobeerd de seksbranche op te knippen in twee delen: legaal en illegaal. Ongetwijfeld met goede bedoelingen, maar met weinig effect, omdat hier nog altijd veel misstanden zijn.”

Met die constatering was het doel van Exxpose gegeven: Nederland moest Noorwegen en Zweden achterna.

„Natuurlijk moet je bij het verzamelen van handtekeningen opboksen tegen vooroordelen”, zegt De Jong. „Zoals bijvoorbeeld: jullie zijn christelijk. Dat is maar voor een deel waar, maar dat we daar al op voorhand op werden afgerekend heeft ons pijn gedaan.”

Al even lastig was het dat Exxpose doorlopend ingeslepen standpunten over prostitutie moest weerleggen. „Sommigen spreken vergoelijkend over het oudste beroep ter wereld. Voor hen gaat het voorstel om het kopen van seks te verbieden veel te ver. We hebben geprobeerd om ons doel, het beschermen van kwetsbare mensen, zo goed mogelijk over te brengen. Eigenlijk gaat het om het eerlijk verdelen van de lasten. Die liggen nu vooral bij de vrouwen in de prostitutie, niet bij de uitbuiters, de mannen met macht en geld. Wij zeggen: keer dat om.”

Donderdag wacht een cruciaal debat met de Tweede Kamer, die moet besluiten: Hoe nu verder met dit initiatief? „Nederland is nog niet klaar voor ons idee”, zo klinkt het vol realiteitsbesef uit De Jongs mond. Wat ook al niet helpt, is dat de Kamer zich dankzij de inzet van ChristenUnie en CDA later dit jaar al gaat buigen over een wetsvoorstel van staatssecretaris Broekers-Knol waarmee alle personen die werken in de prostitutiebranche eindelijk onder een uniforme vergunningplicht komen te vallen.

„Geen voorstel dat een eind zal maken aan de sociale en psychische uitbuiting van kwetsbare vrouwen in de prostitutiesector”, zegt De Jong over die wet. „De kern van het probleem, namelijk dat we het normaal vinden dat de seksbranche voor een belangrijk deel bestaat uit kwetsbare mensen en dat mannen daar misbruik van mogen maken, blijft bestaan. Maar inderdaad, Kamerleden kunnen zich ervan afmaken door te zeggen dat ze ons signaal al lang hebben opgepikt. En dat eerst de gevolgen van die wet in kaart gebracht moeten zijn.”

Legt Exxpose zich soms al neer bij een afloop waarbij de initiatiefnemers met lege handen staan? „O, nee”, zegt De Jong. „Inmiddels snappen ook wij dat iets willen veranderen een zaak van lange adem is.” Concreet is haar hoop dat er donderdag partijen zijn die er via een motie op aan zullen dringen dat het kabinet onderzoek laat instellen naar de effectiviteit van het Zweedse model. „Of dat het kabinet in beeld laat brengen hoe de verantwoordelijkheid veel meer dan nu bij de sekskoper kan worden gelegd.”

Exxpose rekent daarvoor in elk geval op de inzet van CDA, ChristenUnie en SGP. De Jong: „En als moties van deze strekking dankzij PvdA, PVV en VVD een meerderheid zouden halen, zou dat een flinke stap in de goede richting zijn.”