Zij schreven dinsdag in een reactie op de Miljoenennota dat de structurele aanpak van het kabinet „zeker is toe te juichen.” De negatieve effecten op korte termijn belemmeren echter een economische opleving. Ze wijzen daarbij op de loonmatiging en op de verhoging van zowel de pensioen- als de ziektekostenpremie. Die raken de koopkracht en het consumentenvertrouwen, waardoor het bedrijfsleven dat zich op de binnenlandse markt richt „het nog zwaarder te verduren krijgt.”

Inmiddels is het herstel al wel begonnen, aldus de Rabobank. De uitvoer is flink gestegen en kan verder oplopen door het aantrekken van de wereldeconomie. „Nogal somber en pertinent onwaar” is dat de neergang van dit en volgend jaar nog niet ten einde is. De regering moet meer nadruk leggen op de positieve perspectieven op lange termijn. Dat zou het consumentenvertrouwen en daarmee het herstel van de economie ten goede komen.

De presentatie naar buiten kan beter, constateert ook ABN AMRO. Evenals hun vakgenoten bij Rabobank stellen de economen van ABN AMRO dat de structurele ingrepen noodzakelijk zijn. Zij onderstrepen voorts dat de regering nu moet „doorpakken.” „Ook wanneer de economie verder aantrekt, moet het doorgaan met hervormen.”

Uit berekeningen die het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) naar aanleiding van de Miljoenennota heeft gemaakt, blijkt dat vrijwel iedereen er volgend jaar in koopkracht op achteruit gaat.

De lonen en de uitkeringen stijgen niet of nauwelijks, maar de belastingtarieven gaan wel omhoog, de Zalmsnip (eenmalige uitkering van 45 euro die gemeenten uitkeren) wordt afgeschaft en de huursubsidie gaat naar beneden. „De consument zal in 2005 zijn financiën op een rij moeten zetten, anders zal zijn portemonnee sneller leeg zijn dan in 2004”, aldus het Nibud.

De enigen die erop vooruitgaan zijn mensen met een eigen huis die de hypotheek helemaal hebben afgelost. Zij hoeven het eigenwoningforfait niet meer bij hun inkomen op te tellen en betalen daardoor minder belasting.

Het Nibud maakte een aantal berekeningen. Jan Modaal die met twee kinderen in een huurhuis woont (inkomen 29.500 euro) levert 1,1 procent aan koopkracht in. Dan moet hij niet te veel ziektekosten hebben, want anders is het meer.

Anderhalfverdieners met twee kinderen en een gezamenlijk inkomen van 59.000 euro gaan er 0,7 procent op achteruit. Een alleenstaande WAO’er (inkomen 17.000 euro) ziet de koopkracht met 1,9 procent dalen. Een echtpaar met alleen AOW levert 1,1 procent koopkracht in.

Mensen met veel ziektekosten gaan er in 2005 meer op achteruit dan gezonde personen. Wie in het ziekenfonds zit, krijgt te maken met een no-claimregeling. Wie nooit bij de dokter komt en geen medicijnen nodig heeft, krijgt aan het eind van het jaar 250 euro terug. Hoe vaker mensen gebruikmaken van de zorg, hoe minder zij terug krijgen. Als Jan Modaal het hele jaar geen ziektekosten heeft en de hele 250 euro terugkrijgt, gaat hij er iets op vooruit.