Het aantal pioniersplekken binnen de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) groeit. Wie er bij zo’n plek betrokken zijn, verschilt per plaats. Ook is het pionieren niet overal even succesvol. Vijf vragen en antwoorden naar aanleiding van een vrijdag verschenen rapport.
Hoeveel pioniersplekken zijn er in de Protestantse Kerk in Nederland?
Uit eigen onderzoek van de Protestantse Kerk in Nederland blijkt dat er inmiddels 147 pioniersplekken van start zijn gegaan of in voorbereiding zijn.
Hoe ziet zo’n pioniersplek eruit?
Pioniersplekken zijn er in soorten en maten. De meeste bevinden zich in Midden-Nederland. Zij hebben verschillende onderkomens. Ook de karakteristieken lopen uiteen. Zo is er in Amsterdam een Arabische pioniersplek en in Hilversum een die samenwerkt met het Christelijk Spiritueel Centrum (CSC). Zelfs online kunnen pioniersplekken ontstaan, zoals de website mijnkerk.nl.
Gemiddeld zijn er 180 mensen bij een pioniersplek betrokken. In totaal gaat het binnen de Protestantse Kerk in Nederland om ruim 19.000 betrokkenen. Per pioniersplek nemen 52 mensen minimaal eens per maand deel aan een activiteit.
Welk doel heeft een pioniersplek?
De doelstelling is tweeledig: enerzijds gaat het erom dat rand- of buitenkerkelijken via de plekken bij de kerk betrokken raken, anderzijds moeten de plekken op termijn uitgroeien tot een zelfstandige geloofsgemeenschap.
Slagen de pioniersplekken daarin?
Het beeld is wisselend. Van de betrokkenen bij een pioniersplek was 60 procent niet kerkelijk actief. In dat opzicht lijken de pioniersplekken geslaagd. Wel waren vrijwel alle betrokkenen in het verleden op enigerlei wijze betrokken bij een kerk.
Het blijkt voor pioniersplekken lastig om uit te groeien tot een zelfstandige gemeenschap. Momenteel heeft een plek tien jaar recht op financiële steun. Sommige plekken stoppen na die periode. Andere gaan deel uitmaken van een bestaande gemeente. Sinds 2019 kan een pioniersplek verder als ”kerngemeente”, met een lichte organisatiestructuur.
Staan de pioniersplekken dit jaar weer op de agenda van de synode?
Ja. De pioniersplekken hebben ook als doel om een vernieuwing binnen het geheel van de kerk teweeg te brengen. Daarmee wordt onder meer bedoeld dat er bezinning komt op missionair werk van gemeenten en de identiteit die de kerk heeft.
Die bezinning gaat door tot op synodeniveau. Een prangende vraag is daar hoe het (predikants)-ambt op pioniersplekken en daaruit ontstane kerngemeenten vorm krijgt. Dat leverde vorig jaar urenlange discussies op. In juni werd zelfs een extra synodevergadering over dit onderwerp belegd.
De pioniersplekken kennen een grote onderlinge theologische diversiteit. Die is er ook in de opvattingen van de synodeleden. Wel lijkt iedereen het een aangelegen punt te vinden.
