Vliegramp MH17 in het nationale geheugen gegrift
De lange stoet rouwauto’s met slachtoffers van vlucht MH17 staan op het netvlies gebrand. Daders lopen vrij rond, nabestaanden hebben levenslang.
Donderdag 17 juli 2014. Een Boeing 777 van Malaysia Airlines stort neer boven Oost-Oekraïne. Het leven van 298 inzittenden, onder wie 196 Nederlanders, eindigt abrupt. Een dochter. Een vriend. Een vader. Op zakenreis. Of op vakantie.
Nederland houdt z’n adem in. Een golf van ontzetting slaat door de samenleving. Langzaam dringt de omvang van de vliegramp door. Zware gevechten tussen het Oekraïense leger en Russisch separatisten belemmeren het onderzoek in het rampgebied.
Familieleden leven tussen hoop en vrees. Totdat de ontstellende zekerheid wreed een eind maakt aan schrijnende onzekerheid. Niet één inzittende blijkt de vliegramp te hebben overleefd. Familierechercheurs vangen nabestaanden op. Een onmogelijke taak.
Militaire transporttoestellen vliegen zes dagen later de eerste veertig doodskisten naar Nederland. Vliegbasis Eindhoven ontvangt de slachtoffers met militaire eer. Koning en koningin tonen warm meeleven op een kil platform. Premier Rutte ook.
Een lange stoet rouwauto’s voert de omgekomen passagiers dwars door Nederland naar de Korporaal Van Oudheusdenkazerne in Hilversum. Ter identificatie. Nederland loopt massaal uit om de slachtoffers de laatste eer te bewezen.
Begin november 2014 vindt een eerste nationale herdenking plaats in de RAI in Amsterdam. Drie jaar na de ramp verrijst bij Vijfhuizen een monument bestaande uit een park met 298 aangeplante bomen. Eén boom voor elk slachtoffer. Midden in het bos staat een gedenkteken.
Meeleven
De tijd verstrijkt. Meeleven ebt langzaam weg. Nabestaanden blijven achter met hun pijn en verdriet. Geen dag zijn de verschrikkelijke gebeurtenissen uit hun gedachten. De een belandt in de hulpverlening, een ander raakt z’n baan kwijt. Triest. Tragisch.
De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) weet in 2015 vast te stellen dat vlucht MH17 is neergeschoten vanuit separatistengebied met een Russische BUK-raket. Het internationaal onderzoeksteam JIT levert in 2017 bewijs dat de BUK afkomstig is van de 53 brigade van het Russische leger uit Koersk.
Justitie vaardigt in juni opsporingsbevelen uit tegen vier verdachten. Drie uit Rusland, één uit Oekraïne. Het wachten is op de rechtszaak, maart volgend jaar. Voormalig rebellenleider Igor ”Strelkov” Girkin geldt als de belangrijkste verdachte.
Girkin loopt dagelijks vrij rond in Moskou terwijl zijn naam op internationale opsporingslijsten staat. „De opstandelingen hebben de Boeing niet neergeschoten. Punt uit”, zegt Girkin tegen verslaggevers van de Volkskrant. De afgestudeerd historicus kickt op oorlogvoering.
Girkin vecht begin jaren 90 als vrijwilliger met de Serviërs in Bosnië, in 2001 in Tsjetsjenië. In 2014 duikt hij opeens op als minister van Defensie in Oost-Oekraïne. Girkin strijdt voor een Groot Russisch Rijk, waarin onderwerping van de „afvallige provincie” Oekraïne naadloos past.
Betrokkenen omschrijven hem als een maniak, een narcist, lijdend aan schizofrenie. Drie weken na de vliegramp met vlucht MH17 vervangt Moskou de Russische top in de Donbass ijlings door Oekraïners. Tot groot ongenoegen van Girkin. Daar leidt hij nu zijn rustig, relaxt leventje.
Daders lopen vrij rond, nabestaanden hebben levenslang.
