Tijdens een bijeenkomst van Ouderplatform BewustGezin stond opwekkingsmuziek onder reformatorische christenen centraal (RD 8-5). Verbaasd was ik over de opvatting van popmuziekkenner Lean Macleane dat je weg moet gaan uit een gemeente waar opwekkingsmuziek gezongen wordt.

Lees ook

„Invloed opwekkingsliederen op reformatorische kerken groot”

Wat is opwekkingsmuziek? In Psalm 122 worden we opgewekt om naar Gods huis te gaan. Mogen we die psalm dan nog wel zingen? En er zijn zeker verschillende psalmen die opwekken om de Heere te loven en te prijzen.

Natuurlijk begrijp ik wel wat wordt bedoeld. Het gaat om moderne, eigentijdse opwekkingsliederen, die anders van aard en toon zijn dan de psalmen. Toch worden ze te gemakkelijk weggezet als liederen die te veel het gevoel benadrukken. Want wat bedoelen we dan met gevoel? Beleving heeft met gevoel te maken en omgekeerd. Gevoel is niet zonder beleving. Gevoel is ook door de Heere God geschapen.

Verdriet en vreugde

Gevoel kan goed en slecht beleefd worden, maar is ook iets heel persoonlijks. Er zijn mensen die zich niet thuis voelen in een sfeer waar veel opwekkingsliederen worden gezongen, met de nodige instrumentale begeleiding. Zij voelen zich daarentegen thuis bij een sobere liturgie. Ze voelen zich diep verbonden met de psalmen.

Maar het zingen van de psalmen gaat ook niet buiten het gevoel en de beleving om. Integendeel. Dichters van de psalmen stoten heel gevoelige klachten en verlangens uit. Zowel verdriet als vreugde. Die zijn niet altijd geestelijk van aard. Vijanden van buitenaf bijvoorbeeld kunnen het gemoed én het lichaam danig in beroering brengen.

Er zijn overigens psalmen die we voor het gevoel maar liever niet zingen, omdat ze zo haaks lijken te staan op Gods liefde en genadige vrijspraak en meer van wraak getuigen.

Johannes de Heer

Psalmen zingen kan goed voelen, omdat je erbij opgegroeid bent of geestelijk door gerijpt bent. Het voelt goed omdat de psalmen jouw geloofsbeleving het meest nabij komen. Ook voor mij zijn de psalmen de meest geliefde liederen die ik zing en mag begeleiden op het orgel in de zondagse eredienst. Maar ik wil wel eerlijk zijn. Ook hierbij is sprake van beleving en gevoel. Als voorbeeld denk ik aan die prachtige woorden uit Psalm 25:7 (berijmd): „Gods verborgen omgang vinden zielen, waar Zijn vrees in woont.” Wie dit geestelijk mag verstaan, voelt en beleeft bij deze woorden de omgang met de Heere.

Anderzijds zijn er mensen die van zichzelf uit vreugde en dankbaarheid willen uitstralen. Zij zijn dankbaar dat er ook geestelijke liederen aan de gemeente van Christus zijn geschonken waarmee zij de glorie van God in rijke en ruime mate kunnen uitten. Niet als een alternatief, maar aanvullend, omdat deze liederen meer over Christus doen zingen.

De Geest des Heeren is ook in de muziek heel creatief. Ook daar waar geen opwekkingsliederen worden gezongen, maar bijvoorbeeld wel de bovenstem klinkt. Daarbij gaat het ook om gevoel. Want het klinkt zo mooi, toch?

Op de verjaardagen van mijn ouders zong de familie vroeger, aan het eind van de avond, psalmen en geestelijke liederen. De geestelijke liederen kwamen uit de opwekkingsbundel van Johannes de Heer. Favoriet was het lied ”Welk een Vriend is onze Jezus”. Niemand vroeg zich toen af of je wel kon zingen van Jezus als Vriend. Ik bedoel maar. De benadering van liederen is vaak heel subjectief en dus persoonlijk.

Paulus

Ik zou daarom willen pleiten voor zorgvuldigheid. Laten we eerlijk afwegen wat gepast en niet gepast is. Voorgangers zijn geroepen om een zorgvuldige liturgie samen te stellen. Niet primair gericht op wat de hoorders willen, maar vooral gericht op wat vanuit de Schrift opkomt en in de verkondiging het accent krijgt. De verkondiging is dan uitgangspunt en leidraad voor de liturgie. Of anders gezegd: „Merk op mijn ziel, wat antwoord God u geeft” (Psalm 85:3, berijmd). Dat antwoord kan een loflied, een boetelied, een gebed, een lied van troost of een opwekkingslied zijn.

Misschien moeten we een andere term voor opwekkingslied bedenken. We zouden alle liederen kunnen duiden met de term ”psalmen, lofzangen en geestelijke liederen” (Kolossensen 3:16). Daarmee zitten we het dichtst bij de apostel Paulus. Ik zing en speel ze graag op het orgel met hem mee!

De auteur is kerkorganist in Barneveld.