Dat Trump zou aandringen op hogere defensie-uitgaven door de Europese lidstaten was geen nieuws. Washington is het beu om het leeuwendeel van het NAVO-budget voor zijn rekening te nemen. Daar komen dan ook nog eens de niet-begrote kosten voor extra militaire operaties in het buitenland bij.

Daarom werd al in 2014 bepaald dat de Europese NAVO-lidstaten minimaal 2 procent van hun begroting aan defensie moeten uitgeven. Die norm gold overigens al voor die tijd. Slechts enkele Europese landen voldoen echter aan die afspraak. Om die oude eis kracht bij te zetten, stelde Trump woensdag daarom voor dat lidstaten van het bondgenootschap hun uitgaven aan defensie naar 4 procent van het bbp optrekken. Het Witte Huis benadrukte dat het niet om een officieel voorstel ging, maar het tekent wel het ongenoegen over het achterblijven van de Europese defensiebudgetten.

Binnen de NAVO is nu afgesproken dat landen in 2024 in elk geval aan de 2 procentsnorm moeten voldoen. De lidstaten herhaalden in de slotverklaring van de top in Brussel nog eens volledig achter die doelstelling staan. Premier Rutte zei dat Nederland zich houdt aan de afspraak om naar de 2 procent toe te bewegen. Als de Europese lidstaten zich inderdaad aan deze, opnieuw bekrachtigde, afspraak houden, kan dat tot een forse financiële injectie in het NAVO-budget leiden. De norm van 4 procent die Trump woensdag voorstelde, is echter zeer onrealistisch. Overigens geven de Verenigde Staten zelf ruim 3,5 procent van hun bbp aan defensie uit.

Zoals verwacht gingen de NAVO-leiders akkoord met versnelling van het militaire reactievermogen, verhoging van de paraatheid van de troepen, plannen voor een ‘militaire snelweg’ door Europa en twee nieuwe commandocentra in de VS en Duitsland.

De vraag is intussen of de top de NAVO-gelederen weer enigszins heeft gesloten. Met zijn financiële eisen en de beschuldiging dat Duitsland „volledig in de macht van Rusland is”, ging Trump frontaal in de aanval. Mogelijk heeft dat de Europese NAVO-lidstaten tot bezinning gebracht dat het Amerika menens is.

Olie op het vuur

Trump is donderdag begonnen aan zijn eerste bezoek aan Groot-Brittannië. Hij praat daar met premier Theresa May en ontmoet koningin Elizabeth in Windsor Castle. Ook sloot de president een ontmoeting met ex-minister Boris Johnson niet uit. Johnson stapte deze week op omdat hij het oneens is met de brexitplannen van May. Het bezoek kan daarom olie op het vuur van de huidige politieke crisis in Groot-Brittannië gooien. Er zijn diverse betogingen in Londen tegen het beleid van Trump gepland. Evenals bij de NAVO-top in Brussel zijn er in de Britse hoofdstad zeer strenge veiligheidsmaatregelen rond het bezoek van de Amerikaanse president van kracht.