Kliekjesdag en andere tips tegen voedselverspilling
De gemiddelde Nederlander gooit jaarlijks ruim 40 kilo voedsel weg, terwijl een op de acht mensen wereldwijd met honger naar bed gaat. Daar wringt iets. Maar wat kun je nou zelf doen? Tien tips en meer op Wereldvoedseldag.
TIP 1 CHECK JE VOORRAAD
Kijk voor je naar de supermarkt gaat wat je nog in huis hebt. Check alle houdbaarheidsdata, zodat je weet wat er als eerste op moet. Baseer hierop je inkoop.
TIP 2 MAAK EEN LIJSTJE
Maak voor de hele week een maaltijdplanning. Schrijf de benodigdheden op een lijst en laat je niet verleiden tot een impulsaankoop. Dit klinkt misschien niet zo spannend, maar je redt hierdoor tot wel 9 kilo goed voedsel per jaar van de vuilnisbak.
TIP 3 GEBRUIK EEN EETMAATJE
Gebruik tijdens het koken een weegschaal of het Eetmaatje: een maatbeker voor rijst, pasta en couscous. Zo kun je de porties makkelijk afmeten en kook je niet te veel (het Eetmaatje is te koop in de webshop van het Voedingscentrum).
TIP 4 JUISTE PLEK
Bewaar je eten op de plek waar het product het langst goed blijft. Deze informatie kun je bijvoorbeeld vinden in de Bewaarwijzer, die is te raadplegen via de website van het Voedingscentrum of daar gratis is op te vragen. Groente, brood en maaltijden zijn heel lang houdbaar in de vriezer.
TIP 5 TEN MINSTE HOUDBAAR TOT
Eet producten voor het verstrijken van de datum op. Producten met een tgt-datum (te gebruiken tot), zoals vlees en vis, kun je beter niet opeten na de datum. Bij de tht-datum (ten minste houdbaar tot) kun je je zintuigen gebruiken. Kijk, ruik en proef of het nog goed is.
TIP 6 RARE GROENTE
Leg tijdens het boodschappen doen ook eens groente of fruit met een lelijk plekje in je winkelmand. En vraag in de winkel of supermarkt om kromme groentes. Omdat Europese supermarkten vaak bijvoorbeeld alleen de mooiste, rechte boontjes willen, draaien producenten op voor de kosten van minder goed gevormde groentes. Vaak zijn dat arme boeren in ontwikkelinglanden die hierdoor nog armer worden.
TIP 7 KROMKOMMER
Er zijn verschillende initiatieven die afwijkend gevormde groentes terug in de supermarkt brengen. Kromkommer maakt soepjes van vreemd gevormde groentes. En misschien ken je de Buitenbeentjes van Albert Heijn wel? Door dit soort initiatieven te steunen, ga je voedselverspilling tegen.
TIP 8 KIES BEWUST
Steun initiatieven als The Ketchup Project (zie ketchupproject.nl). Deze organisatie zorgt ervoor dat Keniaanse boeren een eerlijke prijs krijgen voor de tomaten die vanwege hun uiterlijk niet verkoopbaar zijn. De tomaten worden gedroogd en verwerkt tot ketchup.
TIP 9 KOOP LOKAAL
De opwarming van de aarde heeft een negatief effect op de inwoners van ontwikkelingslanden. Deze mensen zijn erg kwetsbaar voor droogte en overstromingen. Een derde van onze westerse CO2-uitstoot wordt veroorzaakt door de productie en het transport van ons voedsel. Door lokale producten te kopen en seizoensgroenten te eten, voorkom je voor een deel het transport. Dit is dus goed voor het milieu. Heb je zelf geen moestuin, kijk dan of er bij jou in de buurt een stadsboerderij is gevestigd.
TIP 10 KLIEKJESDAG
Restjes groenten kun je invriezen. Houd een wekelijkse kliekjesdag of maak een soepje met overgebleven voedsel.
Bron: Voedingscentrum, Milieu Centraal en Woord en Daad
Campagne Woord en Daad
Stichting Woord en Daad is dit najaar een bewustwordingscampagne gestart rond het onderwerp voedselverspilling. ”Aan tafel!” wil mensen uitdagen om minder eten weg te gooien. Waarom? Nienke Boone, projectleider bij Woord en Daad, legt uit: „Wereldwijd gaat een derde van het voedsel na de oogst verloren. Consumenten zijn van alle schakels in de voedselketen de grootste verspillers. Verspillen kost veel geld, is slecht voor het milieu en heeft een negatief effect op de beschikbaarheid van eten voor anderen. Vanuit de Bijbelse principes van rentmeesterschap en rechtvaardigheid mogen we dit niet laten gebeuren.”
De campagne richt zich op verschillende doelgroepen. Zo schrijven studenten van de pabo van Driestar hogeschool lesprogramma’s voor de basisschool, en organiseert Woord en Daad in het voorjaar van 2018 studentenbijeenkomsten. Daarnaast richt de campagne zich op vrouwen. Elke twee weken komt er een inspiratiebericht online over het tegengaan van voedselverspilling. Je kunt je hiervoor via de website opgeven.
Ook volgt er begin februari een vrouwenreis naar Burkina Faso, waarvoor momenteel deelnemers worden geworven. Caroline Voorwinden en Marleen van Dienst (zie ”Waarde van voedsel waarderen” en ”Lekker toetje van sneetjes oud brood”) hebben zich al opgegeven. Het is de bedoeling dat deelnemers daarna ambassadeurs van de campagne ”Aan tafel!” worden en voedselverspilling in Nederland op de kaart gaan zetten, bijvoorbeeld door het organiseren van evenementen in hun eigen omgeving.
Behalve met deze bewustwordingscampagne zet Woord en Daad zich in om voedselverspilling in ontwikkelingslanden te voorkomen. In samenwerking met boeren worden er bijvoorbeeld opslagmogelijkheden verbeterd, zodat er minder van de oogst verloren gaat. En er wordt geïnvesteerd in startende bedrijfjes die oplossingen bedenken om voedselverliezen in ontwikkelingslanden aan te pakken.
Realiteit van klimaatverandering
Naam: Nienke Boone (25)
Woonplaats: Amersfoort
„Voedselverspilling is niet alleen verspilling van voedsel, maar ook van water, land en energie. En het draagt bij aan klimaatverandering. Anderhalf jaar terug woonde ik een paar maanden in Malawi en deed ik onderzoek naar kleinschalige boeren. Hun maisoogst was al voor het tweede jaar op rij mislukt, omdat het regenseizoen korter en wisselvalliger was dan normaal. Een gebied wat verder weg was juist helemaal overstroomd. Voor deze mensen is klimaatverandering realiteit, ze hebben ermee te dealen.
God roept ons op om goed met de schepping om te gaan en zorg te dragen voor de armen. Daar past, denk ik, een duurzame levensstijl bij.
Ik ga proberen komende tijd eerst de koelkast te checken voordat ik boodschappen ga doen. Daar is nog wel wat te winnen. Ik kook regelmatig te veel, en vind dan een paar dagen later verpieterde rest-jes in de koelkast.
Sinds ik een moestuin heb en met veel plezier mijn groente, fruit en kruiden kweek, besef ik pas wat een tijd, water en energie het kost voor je wat op je bord hebt. Die verse en lekkere zelfgekweekte producten gooi ik niet zo snel weg.”
Lekker toetje van sneetjes oud brood
Naam: Marleen van Dienst (40)
Woonplaats: Puttershoek
„Wij als bevoorrechte mensen moeten ons bewust worden van het feit dat er wereldwijd heel veel mensen zijn die alles op alles moeten zetten om maar iets te kunnen eten. Als wij onze overdaad dan zomaar weggooien omdat wij er geen trek in hebben of vol zitten, is dit niet verantwoord.
Zelf gooi ik niet vaak eten weg, al ontkom je er soms niet aan. Door de jaren heen ontwikkel je wel een systeem waardoor je zo min mogelijk hoeft weg te doen. Zo maak ik van oud brood een lekker toetje. Het recept? Ovenschaal vullen met wat appelmoes, duw het brood erin, krulletjes roomboter erop, wat suiker en kaneel en een kwartier in de oven...
Afgelopen zomer is de schuur van opzij naar achteren verplaatst en nu hebben we dus een stukje grond naast ons huis. Daar willen m’n man en ik een moestuin gaan beginnen, vooral met fruit. We zien het al helemaal voor ons. Ook is het zo dat je de grond en je tijd dan duurzaam gebruikt. Het even buiten bezig zijn, het verplicht op je knieën zitten leiden misschien tot een positief resultaat.”
Waarde van voedsel waarderen
Naam: Caroline Voorwinden (44)
Woonplaats: Werkendam
„Ik was me er niet van bewust dat er wereldwijd en zeker ook door de Nederlandse consument zo veel goed eten wordt weggegooid en dat dat zo veel impact heeft in andere delen van de wereld.
Als ik aan onze situatie hier in Nederland denk, geloof ik dat we gewend zijn aan concurrerende supermarktprijzen. Dat kan een aanleiding zijn om de waarde van vooral ook duurzaam en eerlijk voedsel uit het oog te verliezen. Door onze rijkdom gaat een relatief klein percentage van ons besteedbaar inkomen naar voeding.
Daarom denk ik dat het goed is dat dit onderwerp aandacht krijgt. Zodat we ons bewust blijven van de waarde van ons eten.
Ik heb zelf nog steeds de neiging om te veel te koken en te kopen. Ik bewaar restjes in de vriezer en houd iedere week wel een kliekjesdag. Vaak verdwijnen de groenterestjes in de soep, maar toch gaat er ook nog weleens wat naar de schaapjes bij ons op de dijk of in de kliko.”
