Hoe komt het dat Tjeenk Willink ineens boven komt drijven?

Informateur Schippers noemt de naam van Tjeenk Willink in haar eindverslag aan Kamervoorzitter Arib. Schippers slaagt er namelijk zelf niet in om voldoende partijen te vinden die onderhandelingen willen voeren voor een regering die steunt op een meerderheid in het parlement. Zij vindt dat nu iemand met gezag de vastgelopen formatie ter hand moet nemen.

Wie is Tjeenk Willink?

De bijnaam van de beoogde informateur luidt ”onderkoning van Nederland”. Hij heeft een indrukwekkende staat van dienst. In 1987 kwam hij voor de PvdA in de Eerste Kamer en in 1991 koos de Senaat hem tot voorzitter. Van 1997 tot 2012 zwaaide hij de scepter bij de Raad van State. Sinds december 2012 mag hij zich minister van staat noemen. Hij fungeerde als een van de vertrouwelingen van toenmalig koningin Beatrix. Een pikant detail: in 2012 behoorde hij tot de tegenstanders van het besluit van de Tweede Kamer om het staatshoofd bij formaties buitenspel te zetten.

Heeft de nieuwe informateur ervaring met formatiebesprekingen?

Als geen ander. Tjeenk Willink stond in 1994 als informateur aan de basis van het kabinet-Kok I. In 1999 lijmde hij na de ”nacht van Wiegel” het tweede kabinet-Kok. In 2010 schakelde koningin Beatrix hem opnieuw in, dit keer als verkenner van een ”paars plus”-kabinet. Kort daarna was hij een van de informateurs die de gedoogconstructie tussen VVD/CDA en PVV onderzocht.

Stuurt Schippers met het advies om de PvdA’er Tjeenk Willink te benoemen aan op deelname van de PvdA?

Nee. Het gaat er vooral om dat iemand die wat verder staat van het politieke gewoel met enig gezag de formatie vlot gaat trekken.

Nemen de kansen voor de ChristenUnie nu weer toe?

Dat zou zomaar kunnen. Tjeenk Willink gaat deze optie ongetwijfeld bekijken. Maar hij zal ook gaan bezien of de afgebroken onderhandelingen met GroenLinks gelijmd kunnen worden. Het was in ieder geval wel opmerkelijk dat D66-leider Pechtold als een van de weinigen zuinigjes reageerde op de voordracht van Tjeenk Willink. De democraat staat niet te trappelen om met CDA en VVD het gesprek met de CU aan te gaan.

Hoe gaat de nieuwe informateur te werk?

Hij zal niet vragen, maar eisen, zo wordt in de wandelgangen gezegd. Tjeenk Willink staat op het standpunt dat elke serieuze democratische partij de bereidheid dient te hebben om regeringsverantwoordelijkheid te dragen. Het sluiten van compromissen behoort daarbij. En het uitsluiten van elkaar niet. Die boodschap kunnen de fractieleiders de komende dagen verwachten.

Zal Tjeenk Willink slagen?

Dat valt niet van tevoren te zeggen. Uiteindelijk moeten de fractievoorzitters gaan bewegen. Als er geen meerderheidskabinet komt, kan Tjeenk Willink als informateur altijd nog een minderheidskabinet formeren. Die mogelijkheid noemt Schippers ook in haar eindverslag.