ChristenUnievoorman Segers kiest zijn woorden zorgvuldig. Hij blijft netjes, maar aan alles is ingetogen boosheid te proeven. Hij voelt zich genomen door D66.

Dinsdag sprak Segers onder leiding van informateur Schippers zo’n 3,5 uur met D66-voorman Pechtold. De eindconclusie luidde dat er geen onderhandelingen komen waaraan D66 en ChristenUnie samen deelnemen. VVD-onderhandelaar en premier Rutte en CDA-voorman Buma probeerden dinsdagavond laat D66 nog te bewegen tot gesprek met zijn vieren, maar ook dat wees Pechtold af. Zo’n gesprek zou „niet zinvol” zijn.

Hoe verliep het gesprek?

Segers: „Pechtold had een hele lijst met onderwerpen bij zich waarin D66 en ChristenUnie van elkaar verschillen. En ik moest per onderwerp aangeven welke politieke ruimte ik daar zag: uitstellen tot na de komende kabinetsperiode, aan de Kamer overlaten of compromissen sluiten. Dat soort dingen.”

Stond op de waslijst van Pechtold ook euthanasie bij kinderen?

„We hebben afgesproken dat we over de onderwerpen die aan de orde kwamen, geen mededelingen doen.”

Voldeed het gesprek aan uw verwachtingen?

„Nee. Ik ging ervan uit dat we zouden bezien of we een gezamenlijke missie voor een kabinet zouden vinden. Waar de overeenkomsten lagen en waar de verschillen. Pechtold was niet gericht op de vraag waar we elkaar zouden kunnen vinden.”

Waar dan wel op?

„Het gesprek had meer het karakter van pre-onderhandelingen. Het was merkwaardig dat ik moest aangeven waar mijn politieke ruimte zat. Het zou toch een verkennend gesprek zijn over de vraag of we samen met VVD en CDA aan de onderhandelingstafel zouden kunnen plaatsnemen?”

Wat is uw politieke oordeel over deze streek van D66?

„Het was voor mijn gevoel een verkenning waarbij de uitslag voor D66 al bij voorbaat vaststond. In deze fase van de formatie was er eigenlijk nog maar één optie om een stabiele meerderheidsregering te vormen, namelijk met VVD, CDA, D66 en ChristenUnie. Die verantwoordelijkheid voelde ik gisteren. Ik vind het dan ook onverantwoord om die combinatie geen kans te gunnen. Per saldo was het inhoudelijk een teleurstellend gesprek.”

U houdt er dus een kater aan over?

„Dat toch niet. Als ik het gevoel zou hebben dat de besprekingen op niets uitgelopen zijn omdat ik zelf fouten maakte, zou dat wel een katterig gevoel geven. Maar door de werkwijze van Pechtold kreeg een mogelijke samenwerking met de ChristenUnie geen faire kans.”

Moest informateur Schippers niet ingrijpen toen Pechtold de CU geen faire kans gaf?

„Zij heeft het gesprek geleid en af en toe ook gestuurd. Maar ze heeft ook ons tweeën de volle ruimte gegeven om met elkaar te spreken. De uiteindelijke conclusie was helder: bij D66 is niet de politieke wil aanwezig om zonder voorwaarden vooraf de onderhandelingen in te gaan.”

Hoe nu verder?

„Dat is ingewikkeld. Ik ben bereid om nogmaals om de tafel te gaan met VVD en CDA erbij. Maar D66 wil ook dat niet. Ik denk dat er nu een grote verantwoordelijkheid ligt bij de grootste partij, de VVD. Die moet de koers bepalen. Ik zie drie opties: proberen de PvdA zover te krijgen; de breuk met GroenLinks lijmen of een minderheidsregering vormen.”

„CDA en VVD in alle staten”

DEN HAAG. De onderhandelaars van VVD en CDA waren dinsdagavond „in alle staten” toen ze hoorden hoe D66 de ChristenUnie uit de formatie werkte.

Ook in de wandelgangen van de Tweede Kamer bestaat er weinig waardering voor de manier waarop D66 de ChristenUnie een soort examen afnam en over allerlei gevoelige thema’s wilde weten waar de politieke ruimte bij Segers zat. Het gesprek behoorde alleen gericht zijn op de vraag of de politieke wil bestond om te gaan onderhandelen.

De verhoudingen tussen VVD en CDA enerzijds en D66 anderzijds krijgen door de D66-actie een flinke knauw. D66 hield zich dinsdag de hele dag onbereikbaar voor VVD en CDA. Ook dat steekt de partijen. Ze vinden dat Pechtold het heeft „verprutst.”

In de gangen van de CU klinkt nog scherpere kritiek: „D66 provoceerde met het vooropgezette doel om ons van de formatietafel weg te houden. Alsof we lijden aan lepra.”