Turkse campagne in Nederland is zeer ongewenst, maar niet onwettig
Als het president Erdogan erom te doen was in Nederland en Duitsland publiciteit te krijgen, heeft hij de winst binnen. Alle media spreken over de campagne voor het referendum dat hem tot echt regerend president van Turkije zal maken. Nu is hij ceremonieel staatshoofd, maar hij zoekt de allure van de Franse en de Amerikaanse president.
Erdogan en enkele ministers willen campagnetoespraken houden in Nederland en Duitsland. Al sinds jaar en dag maken Turken hier gebruik van hun stemrecht in het moederland. In Nederland en Duitsland overheerst de gedachte dat het voeren van een campagne in ons land echter een regelrechte provocatie is. En daar is zeker alle reden toe.
In West-Europa vertrouwt men Erdogan voor geen cent. De Turkse autoriteiten hebben niet zo’n beste naam als het gaat over (politieke en religieuze) vrijheden. Het is ronduit schrikbarend hoe Turkije de rechtsstaat onder druk heeft gezet sinds de mislukte staatsgreep van 15 juli vorig jaar. Er zijn bijvoorbeeld honderden rechters aan de kant gezet.
Er is ook alle reden om de Turken te adviseren tegen Erdogan te stemmen. Wie naar Amerika en Frankrijk kijkt, ziet hoeveel macht daar is geconcentreerd in de president. De macht die in Nederland bij een kabinet van twee partijen ligt, berust daar bij één persoon.
Gelukkig wordt de president in een democratie beteugeld door de rechter en het parlement. Om die reden ligt het inreisverbod van president Trump weer op de plank. Maar juist deze tegenmachten zijn in Turkije heel zwak.
Toch is de kwestie waarover het nu gaat een andere. Het gaat er nu om of Turkse politici hun geëmigreerde kiezers mogen toespreken. De afgelopen dagen hebben Nederlandse lijsttrekkers geroepen dat „alle juridische mogelijkheden” moeten worden onderzocht om dit te voorkomen. Maar in een vrij land mag alles, tenzij de wet het heeft verboden. Dat is het verschil tussen ons en Turkije.
De enige manier om een Turks optreden te blokkeren, is de verstoring van de openbare orde. Orde en rust in het publieke leven zijn heel belangrijk. Maar omdat juist autoritaire regimes er graag een beroep op doen om allerlei vrijheden (van kerken, kranten en oppositie) te dwarsbomen, moet het risico wel heel groot zijn om te overtuigen.
Dat buitenlandse politici in ons land op campagne komen, is natuurlijk vreemd. Maar dit hoort nu eenmaal bij de multiculturele samenleving die dezelfde Nederlandse en Duitse overheid hebben gecreëerd. Barack Obama sprak in 2008 als presidentskandidaat voor honderdduizenden mensen in Berlijn. Als er iets de openbare orde verstoorde, was dat het wel. Maar heel Europa lag applaudisserend aan zijn voeten.
Dat neemt niet weg dat dit Turks optreden in Nederland ongewenst is. Bijzonder ongewenst zelfs. De Turken zouden dat moeten snappen. Maar de overheid gaat over wetten en niet over wensen.
Als Erdogan inderdaad in Nederland campagne komt voeren, maakt hij gebruik van vrijheden die hijzelf in Turkije beperkt en waarschijnlijk nog verder zal inperken. Dat is natuurlijk wrang. Maar dat is de prijs van onze democratie.
