De regering van Zuid-Sudan heeft de hongersnood uitgeroepen voor delen van de regio Unity State, in het noorden van het land. De angst is dat de honger zich verder zal verspreiden. Als er niet snel hulp komt, loopt volgens VN-voedselwaakhond FAO de helft van de Zuid-Sudanese bevolking het risico te sterven. Dat gaat om zo’n 5 miljoen mensen. Voor 1 miljoen van hen ligt de honger nu al op de loer.

De aankondiging vestigt de aandacht op de humanitaire ramp die zich al jaren lang in Zuid-Sudan aan het ontvouwen is als gevolg van de spelende burgeroorlog. „Deze hongersnood komt van menselijke hand”, stelde Joyce Luma, hoofd van het Wereldvoedselprogramma van de VN (WFP), maandag onomwonden. Ze wilde ermee zeggen dat droogte of andere weersomstandigheden niet de hoofdoorzaken zijn.

Zuid-Sudan is gewoonlijk een vruchtbaar land dat de droogte in bepaalde regio’s prima zelf kan opvangen. Door de burgeroorlog zijn mensen echter op de vlucht geslagen, waardoor ze niets hebben kunnen planten. Hulporganisaties worden bovendien ernstig belemmerd in hun werkzaamheden. Daarbij komt dat de economie in elkaar is gezakt en dat het land te maken heeft met een gierende inflatie van ongeveer 800 procent.

Volgens ingewijden hebben Zuid-Sudanese politici voedselhulp in strategische gebieden bovendien geblokkeerd of ten minste ernstig beperkt. Daarmee is honger een wapen in de strijd geworden. Maar ook de wirwar aan rebellengroepen maakt hulpverlening moeilijk. Hulpverleners weten soms niet goed meer wie in welk gebied feitelijk de scepter zwaait.

Het is niet voor het eerst dat Zuid-Sudan te kampen heeft met een ernstige voedselcrisis. In 1998 stierven tienduizenden mensen door de honger, die toen werd veroorzaakt door de onafhankelijkheidsoorlog met het regime in Sudan. Waar de Zuid-Sudanezen toentertijd te maken hadden met een gemeenschappelijke vijand, moet de wrange constatering nu zijn dat de huidige crisis een eigen creatie is. Sinds 2011 is Zuid-Sudan onafhankelijk van Sudan.

Casie Copeland, analiste bij de International Crisis Group, constateert dat de huidige situatie in Zuid-Sudan sterk doet denken aan de jaren negentig. Er is hongersnood, het aantal kleine gewapende groepen groeit sterk en de internationale gemeenschap weet niet goed hoe ze het beste kan ingrijpen. „In 2011 verzekerden vrouwen in Unity me dat de onafhankelijkheid betekende dat er geen oorlog meer zal zijn en geen honger meer. Een kleine zes jaar later heeft de bevolking met een nieuwe hongersnood te kampen”, schreef ze maandag op Twitter.

Droogte in grote delen van Afrika

NEW YORK. Het Wereldvoedselprogramma (WFP) van de VN waarschuwt dat 11,2 miljoen mensen in de Hoorn van Afrika door honger worden bedreigd. Behalve Zuid-Sudan kampen ook delen van Kenia, Somalië, Somaliland, Ethiopië en Djibouti met droogte en voedselgebrek. Daarnaast waarschuwen de VN voor honger in Jemen en Nigeria.

Bijna 1,4 miljoen kinderen in de Afrikaanse landen Nigeria, Somalië, Zuid-Sudan en Jemen zijn ernstig ondervoed. Als deze kinderen niet snel worden geholpen, dreigt de hongerdood, zo waarschuwde Unicef maandag.

De aanhoudende droogte lijkt een gevolg van weerfenomeen La Niña. La Niña is de koude tegenhanger van El Niño, die vorig jaar het weer in Afrika ontregelde. De weersverschijnselen hebben te maken met de snelle opwarming dan wel afkoeling van het water in de Stille Oceaan.

Er is sprake van sterfte onder vee en de oogsten mislukken. Daardoor zijn ook de voedselprijzen sterk gestegen.