Staatssecretaris Wiebes heeft onlangs een drietal evaluatierapporten over de giftenaftrek en het ANBI/SBBI-stelsel naar de Tweede Kamer gestuurd (RD 28-01). De evaluatie van de giftenaftrek bevestigt de relevantie en het grote maatschappelijke belang ervan.

Met de giftenaftrek ziet de overheid af van belasting op dat deel van het inkomen dat vrijwillig wordt gegeven voor een betere samenleving. Dat is niet alleen financieel maar vooral maatschappelijk van grote betekenis. In een samenleving waarin burgerschap, participatie en omzien naar elkaar belangrijker zijn dan ooit, is versterking van de giftenaftrek wenselijk.

De giftenaftrek stimuleert en honoreert namelijk de grote inzet van vele betrokken burgers die willen bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. Dit particulier initiatief moet blijvend worden gewaardeerd, gestimuleerd en beloond. Sinds de invoering van de giftenaftrek in 1952, hebben opeenvolgende kabinetten dit uitgangspunt ook altijd onderschreven. Juist in een tijd waarin de overheid burgers er expliciet toe oproept bij te dragen aan het algemeen belang, moet de giftenaftrek worden gekoesterd.

De evaluatie laat zien dat de giftenaftrek de maatschappelijke betrokkenheid van gevers stimuleert, een terugtrekkende overheid ondersteunt en het initiatief van ontvangers vergroot. De onderzoekers waarschuwen dan ook voor de gevolgen van eventuele beleidswijzigingen voor de giftenaftrek. Deze kunnen een negatieve impact hebben op het bredere filantropische ecosysteem.

Burgers geven jaarlijks zo’n 2 miljard euro direct via giften en donaties aan maatschappelijke doelen. De fiscale ondersteuning aan goede doelen bedraagt ruim een half miljard euro, waarvan 330 miljoen euro via de giftenaftrek. Met deze steun worden vele maatschappelijke doelen gerealiseerd.

De evaluatie van de uitvoerbaarheid door het ministerie van Financiën zelf zet vraagtekens bij de doelmatigheid van de giftenaftrek. Het is heel goed dat duidelijk wordt waar knelpunten zitten. Kwestie rond uitvoerbaarheid en fraudegevoeligheid moeten worden aangegrepen om de regeling te verbeteren, te versterken en toekomstbestendig te maken. Want een gunstig fiscaal klimaat is van cruciaal belang voor maatschappelijke vrijgevigheid en voor onze samenleving als geheel.

De auteur is voorzitter van het platform Samenwerkende Brancheorganisaties Filantropie (SBF).