Het hervormd moderamen heeft dinsdag gesproken met vertegenwoordigers van acht hervormde kerken-raden en drie wijkkerkenraden. Deze hadden zich in oktober tot het moderamen gericht met de mededeling dat zij, tenzij het synodebestuur een minnelijke regeling treft, van plan zijn een procedure bij de burgerlijke rechter te voeren. Zij zullen hierin de rechter vragen uit te spreken dat zij het recht en/of de bevoegdheid hebben om te beslissen niet toe te treden tot de Protestantse Kerk in Nederland (PKN); een en ander met behoud van eigendommen en naam.
„Zij menen dat zij voor hun plaatselijke gemeenten daar geheel zelfstandig over kunnen besluiten”, staat in een persbericht van de SoW-kerken. De brief van oktober was ondertekend door de kerkenraden van Nederhemert, Gameren, Garderen, Loon op Zand, Montfoort, Schoonrewoerd, Staphorst en Wijk bij Heusden en de wijkkerkenraden van de Ichthuskerk (bw) in Soest en Morgenster en Noord in Katwijk aan Zee.
Het moderamen zegt in het gesprek van dinsdag te hebben gewezen op het aanvullende besluit dat de hervormde synode op 12 december heeft genomen. Daarin sprak de synode uit dat een kerkenraad door middel van een door het moderamen uitgegeven verklaring kan uitspreken zich binnen de PKN gebonden te weten aan de belijdenisgeschriften van de gereformeerde traditie. „Men kan in de gemeente voluit leven naar het gereformeerd belijden en als kerkenraad leidinggeven aan het leven en werken van de gemeente. Zo kan men de eenheid binnen de eigen gemeente bewaren en ook voor het geheel van de kerk tot zegen zijn”, aldus het persbericht.
Verder wees het moderamen de vertegenwoordigers er met nadruk op dat de hervormde gemeenten niet onbegrensd autonoom zijn, maar zelfstandige onderdelen vormen van de Nederlandse Hervormde Kerk. Dat is vastgesteld in het door de synode aanvaarde rapport ”Om de eenheid en heelheid van de kerk”. „Het is onlangs, na eerdere dergelijke uitspraken van de kerkelijke en van de wereldlijke rechter, bevestigd in het arrest van de Hoge Raad in de kerkvoogdijprocedure”, aldus het moderamen.
Het besluit van de synode tot vereniging geldt daarom volgens het hervormde synodebestuur voor alle leden en gemeenten van de Nederlandse Hervormde Kerk (NHK). „Bij de kerkvereniging zet de NHK zich voort in de PKN. Hervormde gemeenten kunnen zich niet van de NHK losmaken om als hervormde gemeente buiten de NHK en na de vereniging buiten de PKN voort te bestaan. Evenmin kunnen zij de kerk zelfstandig voortzetten. Een besluit van een kerkenraad om zich bij de vereniging -met behoud van naam en goederen- aan de NHK te onttrekken, is onwettig en daarom nietig. Hervormde gemeenten horen onlosmakelijk bijeen en zijn geroepen om elkaar in het geheel van de kerk te ondersteunen en te dienen.”
Het moderamen zegt in het gesprek van dinsdag te hebben gewezen op de commissie van bijzondere zorg, waardoor de kerk vanaf 1 februari 2004 hulp wil bieden in gemeenten waar een aanzienlijk deel van de leden of ambtsdragers de band met de NHK dreigt te verbreken. „Deze commissie zoekt via gesprek met ambtsdragers en door het horen van gemeenteleden een oplossing voor de gerezen problemen. Indien dat niet lukt, treft de commissie maatregelen om de hervormde gemeente binnen de PKN te laten voortbestaan en wordt ook een voorziening getroffen voor andere gemeenteleden die zich van de kerk losmaken en een nieuwe kerkgemeenschap vormen.”
Het moderamen heeft de vertegenwoordigers van de betrokken kerkenraden op het hart gebonden niet de weg naar de wereldlijke rechter te gaan, maar de kerkelijke weg te bewandelen. Verder heeft het synodestuur met klem gewezen op de ambtelijke verantwoordelijkheid voor het bewaren van de eenheid binnen de eigen gemeenten en op de ambtelijke plicht van kerkenraadsleden om de gemeenteleden bijeen te houden in het geheel van de kerk.
Het hervormde moderamen voerde dinsdag het gesprek met dr. W. J. op ’t Hof (Nederhemert) en de president-kerkvoogd uit die gemeente, ds. A. Kot (Schoonrewoerd), ds. A. J. Schalkoort (Lunteren) en ds. A. Vlietstra (Katwijk aan Zee).
Desgevraagd wil dr. Op ’t Hof nog geen commentaar geven op het persbericht van de SoW-kerken. Hij verwijst naar een persconferentie, aanstaande dinsdagmiddag, waarop nadere mededelingen zullen worden gedaan. Volgens een persbericht zal dan „namens tientallen principieel bezwaarde hervormde gemeenten, die te kennen hebben gegeven niet de PKN in te gaan, een actie bekendgemaakt worden.”
