Geen wonder dat Emma England juist het zondvloedverhaal uitkoos voor haar promotieonderzoek. Ze bestudeerde hoe in de afgelopen 170 jaar het verhaal van Noach en de ark aan Engelse kinderen is verteld. Vorige week dinsdag verdedigde ze haar proefschrift met succes aan de Universiteit van Amsterdam.

Volgens England kan het zinvol zijn om de geschiedenis van de zondvloed als fictief verhaal te beschouwen. In de samenvatting van haar dissertatie schrijft ze: „Door te reflecteren op de zondvloed als een fantasieverhaal wordt het mogelijk om het verhaal met een nieuwe bril te zien, als een manier om ideeën over God op een leuke manier uit te leggen zonder al te dramatisch te zijn, gegeven de omvang van de straf.”

Bijbelgetrouwe christenen die vasthouden aan de historiciteit van Genesis zullen hun wenkbrauwen fronsen bij zo’n formulering. Maar is dit in de praktijk niet precies de manier waarop zij zélf met de geschiedenis van de ark omgaan? Wordt die vaak niet gepresenteerd als een mooi en spannend en romantisch verhaal dat (inderdaad!) de kern van het Evangelie verbeeldt: Gods reddende liefde in Christus Jezus?

Voor kinderen is het beeld aansprekend: al die dieren, knus en veilig bij elkaar, terwijl het buiten stormt en regent en onweert. Zo liggen ze ’s avonds met hun knuffels in bed, zorgvuldig ingestopt door hun moeder, luisterend naar de regen die tegen het dakraam klettert en naar de wind die aan de pannen rukt. Niets kan hen deren.

Diezelfde kinderen spelen overdag met een plastic arkje en dito dieren van Playmobil („Drijft in het water. Met functionele kraan en glijbaan om de hooibalen naar de voorraadkamer te brengen. Afsluitbare kooien in de romp en slaapplaats in het dak. Met vele accessoires”) of met het bordspel ”De Ark van Noach” („De speler die als eerste zijn of haar dieren aan boord heeft, wint!”)

En op school verdiepen ze zich in het lespakket dat de moderne arkenbouwer Johan Huibers heeft samengesteld („Het 4000 jaar oude avontuur van Noach nu ook bij jou op school!”). En als ze jarig zijn vieren ze hun kinderfeestje op de replica (schaal 1:1) van Huibers’ ark in Dordrecht („Beleef het verhaal van Noach!”).

Deze speelse en luchtige benadering van het Bijbelverhaal sluit naadloos aan bij wat England in haar proefschrift zegt: het is een leuke manier om iets over God en de Bijbel te vertellen, zonder al te dramatisch te zijn. Ze spreekt van ”didactisch vermaak” en ”gezellige catastrofe”. En zo wordt deze Bijbelse geschiedenis in de praktijk een fictief verhaal, al wordt dat met de mond anders beleden.

De werkelijkheid was zo romantisch niet. In Genesis 6 staat dat God welbewust vernietigde wat Hij had geschapen: „En de Heere zei: Ik zal de mens, die Ik geschapen heb, verdelgen van de aardbodem, van de mens tot het vee, tot het kruipend gedierte, en tot het gevogelte des hemels toe; want het berouwt Mij, dat Ik hen gemaakt heb.”

Deze dramatische gebeurtenis heeft vérstrekkende gevolgen gehad. Voor het leven op aarde van dat moment: waarschijnlijk leefden er in Noach’s dagen al vele miljoenen mensen op de aarde – slechts acht van hen overleefden. Maar de ramp had en heeft ook gevolgen voor de wereld ná de zondvloed: nog maar een zeer beperkt deel is sindsdien bewoonbaar, de rest is oceaan, woestijn, bergmassief of ijsvlakte. Ook het klimaat is blijvend veranderd (Gen. 8:22) en dat heeft de leefbaarheid op aarde ernstig aangetast. Een groot deel van de mensheid lijdt honger en heeft gebrek aan water.

Wie gelooft dat de zondvloed bittere realiteit is geweest, zal het Bijbelverhaal in alle facetten serieus nemen. Het is een geschiedenis waarin sprake is van redding, inderdaad. Maar wel van een redding door het oordeel heen. Dat is een notie die niet onbelicht mag blijven. Want ze is nog steeds actueel.

Reageren? www.beeldenstorm.nl