Zoeken naar ondergrondse cellen in ”het slachthuis” van Assad
Hordes Syriërs zoeken naar hun geliefden die misschien nog verstopt zitten op verborgen plekken in de gevangenis.
In hun razendsnelle opmars namen opstandelingen de afgelopen twee weken de ene na de andere Syrische stad in. Gevangenissen werden vaak als eerste „bevrijd”. Meer dan 130.000 mensen verdwenen de afgelopen dertien jaar tijdens de Syrische burgeroorlog in het uitgebreide gevangenisnetwerk.
Zondagochtend vroeg werd een van de laatste gevangenissen geopend, en de meest beruchte van allemaal; gevangenis Sednaya, lokaal bekend als ”het menselijke slachthuis”. Volgens Amnesty International zaten hier zo'n 20.000 gevangenen vast, de meesten na schijnprocessen van een paar minuten.
Op video's is te zien hoe zondag bleke, magere gevangenen door de gangen en naar de binnenplaats lopen. Bij het openen van de vrouwencellen kwamen kleine kinderen naar buiten, die samen met hun moeder gevangen zaten.
De Sednayagevangenis werd in de jaren tachtig gebouwd onder het presidentschap van Hafez al-Assad, de vader van de nu gevluchte dictator Bashar, en werd gerund door militaire politieagenten. Het was de eindbestemming van gevangenen die niet vrijgelaten waren na hun voorlopige hechtenis en de martelingen in andere gevangenissen. In Sednaya werden geen verhoren gedaan. De martelingen waren niet bedoeld om inlichtingen te vergaren, maar om mensen te breken, schrijft de mensenrechtenorganisatie ECCHR in een rapport.
„De realiteit gaat veel verder dan woorden als je probeert de martelingen te beschrijven” - Raed al-Saleh, hoofd van Syrische Witte Helmen
Sednaya bestaat uit twee gebouwen. Het rode gebouw was voor burgers – demonstranten, mensenrechtenactivisten en journalisten. In het witte gebouw zaten officieren en soldaten van het Syrische leger, die het regime als verraders had bestempeld.
De vorm van het rode gebouw lijkt op het Mercedeslogo, de driepuntige ster, met drie zijden die elkaar kruisen. De plek waar ze kruisen wordt het kanon genoemd. Daar bevindt zich een metalen observatietoren, waar een gewapende bewaker zat. De wenteltrap die door het midden loopt lijkt vanaf de begane grond eindeloos, beschrijven ex-gevangenen.
Verstikking
Elke zijde van het gebouw bestaat uit drie verdiepingen, met op elke verdieping twintig slaapzalen. Die waren bedoeld voor twintig gevangenen, maar volgens onderzoek van mensenrechtenorganisatie Syrian Human Rights League sliepen er soms wel zeventig mensen. Velen zouden zijn gestorven door verstikking.
Voormalige ingezetenen beschreven hoe ze de hele dag in het achterste gedeelte van de cel moesten doorbrengen. Ze mochten niet praten, fluisteren of hun keel schrapen. Als er een dode in de cel was, kon dat niet worden gemeld. Gevangenen mochten niet schreeuwen of kreunen als ze gemarteld werden. Nieuwelingen werden herkend aan hun geschreeuw.
Elke cel had een shawish, een celleider, die de bewakers moest vertellen wanneer een gevangene de regels had overtreden. Die werd dan gemarteld. Als er geen enkele overtreding werd gemeld, werd de shawish zelf gemarteld.
Voormalige gevangenen vertellen dat er vooral heel veel werd geslagen; met riemen, stokken en elektrische kabels. Wie net aankwam, moest een ‘welkomstfeest’ doorstaan, waarbij de bewakers willekeurig gevangenen in elkaar sloegen. Een ex-gevangene, Omar al-Shogre, vertelde zondag aan de BBC dat zijn neef gedwongen werd hem te martelen, en andersom.
Crematorium
Duizenden mensen werden in Sednaya geëxecuteerd. ”Het feest”, zoals de ophangingen volgens Amnesty door de Syrische autoriteiten werden genoemd, vond een à twee keer per week plaats, waarbij twintig tot vijftig mensen per keer werden gedood. In 2017 zeiden de Verenigde Staten bewijs te hebben van een nieuw crematorium dat gebouwd was bij de gevangenis om de lichamen van duizenden opgehangen gevangenen te verbranden.
„De realiteit gaat veel verder dan woorden als je probeert de martelingen te beschrijven”, zei Raed al-Saleh, het hoofd van de Syrische Witte Helmen, maandag tegen Al Jazeera, over wat ze aantroffen in Sednaya. „Er lagen lijken in ovens. Een van de vrijgelaten gevangenen vertelde ons dat hij vandaag zou worden geëxecuteerd.”
Onder de hordes Syriërs die sinds zondag naar de Sednayagevangenis trekken op zoek naar hun geliefden, gaan geruchten rond dat duizenden mensen nog in cellen onder de grond zitten. De Witte Helmen stuurden daarom vijf noodteams. Online circuleren video's van wat pogingen lijken muren door te boren naar lagere delen van de gevangenis.
Maandagmiddag zei Saleh dat er geen verborgen kamers gevonden zijn en waarschuwde mensen hun hoop er niet op te vestigen. Wel loven ze een beloning van 3000 dollar uit voor eenieder die informatie heeft over de locaties van geheime gevangenissen in het land. De komende dagen zullen families overal in Syrië zich herenigen. Anderen zullen hun ergste vermoedens bevestigd zien worden.
