De VVD zet Rutte in deze campagne neer zoals het CDA destijds Lubbers en Balkenende. Gaan andere lijsttrekkers vroeg de straat op om kiezers te paaien? De premier blijft zich zichtbaar focussen op zijn werk. In een korte en krachtige campagne moet Rutte de regie naar zich toetrekken en Samsom (PvdA), Roemer (SP) en Wilders (PVV) met zijn dossierkennis en premiersuitstraling doen verbleken. In weer een fotofinish; een zinderende slotfase die net zoals in 2010 pas in de laatste verkiezingsnacht wordt beslist, heeft de VVD-top beslist geen zin.

Tot eind augustus lopen de zaken gesmeerd. De slag om de linkse kiezer, die allang in het voordeel van de SP leek te zijn beslecht, ligt door de sterke debatoptredens van PvdA-leider Samsom opeens weer open. Rutte leidt in de peilingen; het voorspelde titatengevecht Rutte-Roemer slaat dood. Wel blijkt Wilders, na het opblazen van de gedoogcoalitie van VVD, PVV en CDA eigenlijk al afgeschreven, in tv-debatten nog steeds chef-ontregelaar te zijn. Rutte als de lakei van Brussel die zelfs in het Grieks droomt; het grote publiek vindt Wilders’ venijnige uithalen nog steeds amusant.

Samsom heeft nog een tweede verrassing in petto. De in een keurig pak gestoken ex-campagneleider van Greenpeace gaat plots niet meer voor de onbesuisde aanval maar voor „het eerlijke verhaal.” Zijn pleidooi voor nieuwe eerlijkheid en betrouwbaarheid wordt zowaar een kleine hype. Tal van media leggen lijsttrekkers aan de leugendetector en lanceren feitencheckers. Zet een lijsttrekker in de tv-debatten de feiten iets te zeer naar zijn hand, dan reageren de anderen allergisch: „Niet waar.”

In het VVD-campagneteam zien ze met enige zorg dat het niet automatisch in Ruttes voordeel uitpakt. Na een stevige terechtwijzing van Samsom –„nu doet u het weer, meneer Rutte, nu doet u het weer”– vrijwel meteen aan het begin van het Knevel & Van den Brinkdebat trekt Rutte de volgende dag het boetekleed aan: zijn aantijging dat de economie volgens het Centraal Planbureau bij de PvdA krimpt, is onjuist. In het Carrédebat, dinsdag, is het CDA-leider Buma die doorheeft dat er punten zijn te verdienen door Rutte op zijn betrouwbaarheid aan te vallen. „Uw nee tegen een derde steunpakket voor Griekenland duurt tot 12 september. Daarna wordt het weer een ja.”

In de peilingen is de PvdA de VVD inmiddels tot op zo’n drie zetels genaderd. Misschien nog belangrijker: volgens onderzoek van TNS NIPO en de Universiteit van Amsterdam moet Rutte met een magere score van 29 procent op het onderdeel betrouwbaarheid Samsom (41 procent), Roemer (39 procent), Pechtold (35 procent) en Buma (31 procent) voor laten gaan.

De kans dat Rutte na 12 september weer in het Torentje belandt, is nog steeds in ruime mate aanwezig. Maar net als in 2010 opnieuw een extreem late ontknoping is realistischer dan de VVD-top vooraf had gehoopt.