APELDOORN – Er komen steeds meer verhalen openbaar van mensen die direct en indirect te maken kregen met de aanslagen in Noorwegen. De moeder van een overlevenden vertelde haar verhaal gisteren aan de Britse nieuwszender Sky News, en ook een cameraman die Breivik filmde deed een boekje open.
Marianne Bremnes vertelde gisteren tegenover Sky News hoe haar dochter in „doodsangst” verkeerde. Door middel van sms’jes bleef Bremnes vorige week vrijdag in contact met haar 16-jarige dochter Julie. Ze probeerde haar gerust te stellen, terwijl Anders Behring Breivik op het eiland rondliep en in het wilde weg mensen doodschoot.
„Ze (Julie, red.) kent vijf mensen die zijn omgekomen. Geen enkel 16-jarig meisje zou dit moeten verwerken”, zei Bremnes. „Dit is een tragedie die we de rest van ons leven meedragen, zowel Julie als de rest van haar familie.”
„In het begin wisten we nog niet hoe ernstig de situatie was, dus het duurde een tijdje voordat ik besefte dat dit echt was, dat ze vochten voor hun leven”, vervolgde Bremnes. Dat gebeurde nadat Julie haar een berichtje had gestuurd waarin ze schreef: „Mam en pap, ik hou van jullie, ook al hebben we soms ruzie.” „Op dat moment besefte ik dat ze in doodsangst verkeerde”, zei Bremnes.
Julie Bremnes bezocht het jongerenkamp van de Arbeiderspartij op Utoya. Toen Breivik toesloeg, verschool ze zich tussen de rotsen bij het water. Haar sms’jes tonen de angst en hulpeloosheid onder de jongeren op Utoya.
„Het belangrijkste dat ik moest doen, was haar rustig houden en ervoor zorgen dat ze haar schuilplaats niet verliet”, zei Marianne Bremnes. „Maar dat besefte ze zelf ook.” Terwijl Bremnes de verwikkelingen op tv volgde, stelde ze haar dochter gerust. „Ik vertelde haar dat er niemand dood was, maar ze stond daar en zag de lichamen in het water, dus ze wist dat dit een grote tragedie was.” Toen de overlevenden op het vasteland aankwamen en de lijkzakken met doden zagen, drong de omvang van het drama echt tot hen door.
Ook een cameraman van de Noorde omroep NRK deed gisteren zijn verhaal. Hij zei zonder het zelf te weten Anders Behring Breivik op de film te hebben vastgelegd tijdens diens slachtpartij.
Marius Arnesen zat in een helikopter die boven het eiland Utoya hing. Naar eigen zeggen had Arnesen geen idee van de omvang van de ramp toen hij zijn beelden schoot. „We cirkelden boven het eiland en maakten er beelden van. Het leek leeg te zijn, dus in eerste instantie dacht ik dat de politie het eiland had ontruimd. Toen zagen we mensen zwemmen en in het water drijven. Op dat moment begonnen we ons langzaam te realiseren wat er plaatsgreep.”
Arnesen zoomde met zijn camera in op een deel van het eiland waar mensen het water in vluchtten. „Het is enorm lastig om een camera stil te houden en het beeld goed te krijgen. Dus ik zoomde in en probeerde het drie seconden stil te houden.” Op de beelden was een man in donkere kleding te zien, omringd door lichamen.
De helikopter moest op een zeker moment terug om bij te tanken en Arnesen wist nog steeds niet wat hij precies had gefilmd. Pas de volgende ochtend, toen de beelden frame per frame werden bekeken, werd duidelijk dat Arnesen opnamen had gemaakt van Breivik. „Ik kreeg een telefoontje en er werd gezegd: „Ik wil je even laten weten dat je de moordenaar hebt gefilmd”, aldus Arnesen. Het feit dat de helikopter van NRK eerder bij het eiland was dan de politie heeft geleid tot kritiek op de politie. Nabestaanden van de slachtoffers vragen zich bovendien af of de helikopter van NRK mensen niet in groter gevaar heeft gebracht.