ICC-hoofdaanklager Luis Moreno Ocampo had in mei om de arrestatiebevelen verzocht. Na het onderzoeken van het voorgelegde bewijs achten de rechters het aannemelijk dat het Kaddafibewind in februari honderden, en mogelijk meer, slachtoffers heeft gemaakt onder de burgerbevolking bij het neerslaan van betogingen: mensen werden gedood, raakten gewond of werden zonder vorm van proces opgesloten, vooral in steden als Tripoli, Benghazi en Misurata. Het arrestatiebevel luidt dan ook: moord en vervolging.

De Botswaanse ICC-rechter Sanji Mmasenono Monageng las het besluit maandagmiddag voor. Zij zit de Kamer van Vooronderzoek voor die zich over de situatie in Libië buigt. De rechters hebben, zoals de ICC-procedure vereist, „redelijke redenen gevonden om aan te nemen” dat de sterke man van het Noord-Afrikaanse land zich schuldig heeft gemaakt aan misdaden tegen de mensheid waarvan de burgerbevolking het slachtoffer werd.

De ‘Gids van de Revolutie’ heeft volgens de rechters de absolute macht in Libië, ook al bekleedt hij formeel geen officiële functie. Naast Kaddafi worden twee andere Libiërs gezocht door het ICC: zijn zoon Saif al-Islam (38), die volgens de rechters de facto optreedt als premier van Libië en de beoogde opvolger van Kaddafi lijkt te zijn, en zijn zwager Abdullah al-Senussi (62), het hoofd van de machtige militaire inlichtingendienst, volgens de rechters een van de belangrijkste instrumenten van het onderdrukkingsapparaat in het Arabische land.

De rechters hebben aanwijzingen gevonden dat de Libische leiding, na het begin van de Arabische Lente in Tunesië en Egypte, een plan heeft gemaakt om mogelijke betogingen in eigen land met alle middelen de kop in te drukken. Mensen die door het regime als dissidenten werden gezien, werden het doelwit van de veiligheidsdiensten.

De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties vroeg het ICC eind februari unaniem onderzoek te doen naar de situatie in Libië. Door die bindende resolutie is het Strafhof bevoegd, ook al behoort Libië niet tot de 116 landen die zich hebben aangesloten bij het Statuut van Rome, het ICC-oprichtingsverdrag.

Mohammed al-Alagi, de ‘minister van Justitie’ van de overgangsregering, toonde zich maandag in Den Haag „zeer blij” met het besluit van de rechters. De bewindsman hoopt dat Libische militairen nu deserteren. Hij erkende dat het niet makkelijk zal zijn om Kaddafi en de twee andere gezochte kopstukken gearresteerd te krijgen.

Ook de EU en de NAVO toonden zich tevreden met het besluit. De militaire operaties van het bondgenootschap zijn maandag hun 100e dag ingegaan. De NAVO heeft een VN-mandaat om de burgerbevolking te beschermen en vecht de facto aan de kant van de rebellen.