Koninginnedag 2009 staat bij veel Nederlanders in het geheugen gegrift. Ook bij de verslaggever Koninklijk Huis van het Reformatorisch Dagblad die ter plekke was. Een reconstructie en een terugblik.
7.30 Het is rustig op de wegen naar Apeldoorn. Verzamelpunt voor de pers is dit keer het chique hotel-restaurant De Keizerskroon. In de ontvangstruimte heerst de ontspannen sfeer die hoort bij een Koninginnedag. Het gaat vandaag niet om het harde nieuws, maar om het optekenen van de belevenissen van de koninklijke familie. Of komt er toch hard nieuws vandaag? De aankondiging van de abdicatie? Het zou er een geschikt moment voor kunnen zijn en de afgelopen weken is er ook druk gespeculeerd. Afwachten.
8.30 Een korte persbriefing. De Rijksvoorlichtingsdienst geeft een toelichting op het programma: wat kan wel en wat kan niet. Een zenuwachtige onrust neemt de fotografen en cameraploegen in zijn greep: ze willen naar de stad om positie in te nemen.
9.10 De bussen voor de pers vertrekken richting het centrum van Apeldoorn. Via een flinke omweg gaat het naar de ingang van het Oranjepark aan de Regentesselaan. Daar wordt de rij mensen achter de hekken steeds dikker. Het Oranjepark is vol activiteiten. Het muziekkorps speelt vrolijke marsmuziek. De verslaggevers wachten op wat komen gaat en interviewen hier en daar nog iemand over deze mooie dag.
10.06 De bus met de koningin arriveert. De burgemeester en andere „autoriteiten” heten de familie welkom. Iedereen is in goede stemming.
10.15 De koningin begint aan een ronde door het Oranjepark. Apeldoorners die zich bezighouden met sport, duurzaamheid, kunst, cultuur en educatie presenteren zich. De prinsen en prinsessen doen enthousiast mee: waterfietsen, boomklimmen, golfen, banden verwisselen. Het publiek geniet. De koninklijke familie zo te zien ook.
10.30 Elders in Apeldoorn, bij het kruispunt Loolaan-Jachtlaan zien mensen Karst T. Hij loopt zoekend vanaf het kruispunt de Loolaan in. Om 10.45 wordt hij nog een keer gesignaleerd.
10.45 Rond deze tijd verlaat de koninklijke familie het park en loopt over het oranjetapijt, door de Kerklaan richting de Grote Kerk aan de Loolaan. Verslaggevers mogen om beurten zich tussen het koninklijke gezelschap begeven om ook een indruk te krijgen van de activiteiten van de leden van de koninklijke familie die vooraan lopen, zoals koningin Beatrix en prinses Margriet. Bij de Grote Kerk ontmoet de koningin 100-jarigen, dit in verband met de herdenking van de geboorte van koningin Juliana honderd jaar geleden.
11.30 Twintig minuten later dan gepland stapt de koninklijke familie t in een open bus. Daarin rijdt ze langzaam de Loolaan af, ondertussen passeert in tegengestelde richting een historische optocht. Dit is echt een bijzonder mooie Koninginnedag, constateren de verslaggevers in de bus die –gescheiden door een paar auto’s van de beveiliging– vlak achter de koninklijke bus aanrijdt. Het is een prachtig programma, goed georganiseerd, een mooie optocht.
11.41 uur de bus met de koninklijke familie is halverwege de Loolaan, ter hoogte van de Bosweg. Op hetzelfde tijdstip zien mensen Karst T. een paar straten verderop, aan de Bosweg, bij zijn auto. Hij komt lopend vanuit de richting van de Jachtlaan en heeft een verrekijker om zijn nek hangen.
11.45 ANP-fotograaf Robin Utrecht zit ook in de persbus. Hij wil graag foto’s maken. Daarom gaat hij op de stoelleuning staan. Even later legt hij de gevolgen van daden van Karst T. vanuit die positie vast.
11.50.01 Karst T. rijdt weg vanuit de Bosweg en draait de Jachtlaan op. Daar geeft hij vol gas.
11.50 De bus met de Oranjes draait het kruispunt bij de Naald op. Mensen zwaaien enthousiast. De koninklijke familie doet hetzelfde.
11.50.38 Een klap, een vreemd geluid. Links voor de persbus vliegen mensen over het asfalt. Even komt de gedachte op: O, ze beelden in de historische optocht de Tweede Wereldoorlog uit, met poppen. Dat duurt maar een enkele seconde. Nee, het zijn geen poppen, maar mensen. Wat is hier aan de hand? „Eruit, uit de bus”, roept iemand in de bus.
Op het kruispunt heerst paniek. Mensen lopen verslagen rond, politieagenten zijn even van slag. Het is allemaal zo onwerkelijk: bloed, gewonde lichamen, schoenen. En rechts een auto: zwaarbeschadigd, tegen de Naald. Hier is iets helemaal mis. Trilende benen. Wat te doen? Even bij de auto kijken. Nee, toch maar niet te dichtbij komen, want net zo goed zit er nog een explosief in. Is dit werkelijkheid?
Een deken van verslagenheid daalt over het publiek. Huilende mensen, groot en klein. Andere vertrekken.
RD-fotograaf Henk Visscher staat ook midden op het kruispunt. Zijn camera op de borst. Hier kun en wil je geen foto’s van maken. Al snel moeten de fotografen en cameraploegen achter een lint, maar de schokkendste opnamen zijn al gemaakt. Mensen sterven of zijn gestorven.
Mensen achter het hek willen niet veel zeggen of reageren. Zij zijn met zichzelf bezig. Anderen praten honderduit. Maar het notitieblok blijft leeg. Vergeten op te schrijven.
12.05 Bellen is vrijwel onmogelijk. Ook de redactie is niet bereikbaar. Het netwerk is overbelast. Ook het thuisfront krijgt geen contact. Zij zijn bezorgd, omdat ze weten dat de verslaggevers bij de koninklijke familie in de buurt zijn. Pas twintig minuten later volgt de geruststelling. Het had ook anders kunnen zijn.
12.30 Lopend richting Paleis Het Loo om te kijken wat daar gebeurt. Deelnemers aan het geplande defilé zitten verslagen in het gras of druipen af naar huis. Een groot beeldscherm meldt dat alle activiteiten voor vandaag zijn afgelast. Voor de hekken van het paleis wachten de mensen op mededelingen. Zij hopen de koninklijke familie toch nog even te zien. Dat gebeurt niet. De koningin en haar familie zitten inmiddels veilig in Kasteel Het Oude Loo, vlak bij het paleis.
13.00 In het perscentrum in hotel De Keizerskroon is het heel druk. Veel informatie komt er nog niet vrij. Pas in het tweede deel van de middag zal er een persconferentie volgen. Koningin Beatrix legt later wel een verklaring af. Indrukwekkend.
Het lijkt nuttiger om nu naar de redactie te gaan, om daar de belevenissen op de website te zetten. Via een lange omweg om de stad lukt het het RD-kantoor te bereiken. Het wordt een merkwaardig verslag van een historische koninginnedag. De kop boven het artikel: ”Het begon zo mooi.”