De kleine partijen bij de coalitiebesprekingen in Duitsland laten hun tanden zien. Zowel de Beierse CSU, de kleine zusterpartij van de CDU van Angela Merkel, als de liberale FDP van Guido Westerwelle zijn bang om in het nieuwe regeerakkoord te weinig herkenbaar te zijn.

Een duidelijk ”nee” tegen de toetreding van Turkije tot de EU in het regeringsakkoord eiste partijvoorzitter van de Beierse CSU en minister-president van Beieren Horst Seehofer deze week plotseling. Het standpunt van de CSU verbaast niet, wel de plotselinge hardnekkigheid om dit punt in het regeerakkoord op te nemen.

De liberaal Westerwelle, de grote winnaar bij de verkiezingen, heeft daar helemaal geen zin in, temeer omdat een definitief besluit hierover volgens hem de komende vier jaar sowieso niet aan de orde is. De liberalen staan ook sceptisch tegenover een toetreding van Turkije, maar willen blijven onderhandelen en niet bij voorbaat de deur dichtgooien.

Misschien voelde de CSU zich gesterkt in haar optreden door het integratiedebat dat de laatste weken in Duitsland is opgelaaid. Dit gebeurde na uitlatingen van een prominent bestuurslid van de Bundesbank, het Duitse equivalent van De Nederlandsche Bank. Thilo Sarrazin, tot dit voorjaar wethouder van Financiën in Berlijn, zei in een interview dat het grootste deel van de Turkse en Arabische bevolking in Berlijn „de opvoeding van hun kinderen verwaarloost en voortdurend nieuwe hoofddoekmeisjes produceert.” Het grootste deel van deze groep migranten is volgens hem „niet in staat en onwillig om te integreren.”

Hoewel het Duitse openbaar ministerie onderzoekt of Sarrazin zich met zijn uitspraken niet aan volksopruiing schuldig heeft gemaakt, nemen velen het voor hem op en zeggen dat hij juist de vinger op de wonde legt. De helft van de Duitsers zou het volgens een enquête in Bild am Sonntag met Sarrazin eens zijn.

Met zijn eis heeft Seehofer echter ook Merkel nog niet over de streep. Beiden hebben weliswaar een gemeenschappelijk verkiezingsprogramma ondertekend, maar vier jaar geleden kon Merkel nog goed leven met een regeerakkoord waarin het bij de toetreding van Turkije tot de EU ging om „een proces met een open einde”, waarvan het „resultaat niet bij voorbaat te garanderen is.” Ze wist toen dat er met de SPD niet meer te halen viel, en ook nu doet ze er het zwijgen toe.

Voor meer problemen bij de coalitiebesprekingen zorgen de eisen van de FDP van een vereenvoudigd belastingstelsel, wat in de praktijk op een fikse belastingverlaging neerkomt. Dit punt is keihard bij de liberalen, omdat de partij hiermee de verkiezingen heeft gewonnen.

Toen de CDU van Merkel het afgelopen weekeinde dan ook verkondigde dat het geld toch echt ontbreekt voor een duidelijke belastingverlaging, was de beer los. Van de kant van de liberalen waren de eerste geluiden te horen dat de FDP een akkoord „niet ten koste van alles” zal ondertekenen.

FDP-fractieleider Westerwelle liet al eerder weten dat strijd rond dit thema reden genoeg voor een „oorlogsverklaring” in de besprekingen zou zijn.

Bij de presentatie van de eerste concrete afspraken, gisteravond, werd het thema belastingen niet verder aangeroerd. Analisten meldden echter dat de CDU niet om een belastingvereenvoudiging zoals de FDP die wil, heen komt. Zij het in een afgezwakte vorm.

Het komend weekeinde moeten spijkers met koppen worden geslagen. Of daarna alle afspraken zwart op wit staan, valt nog te bezien. De liberalen lieten al doorschemeren dat ze geen haast hebben. Want wat er gebeurt met een kleinere coalitiegenoot, wanneer die zich niet genoeg profileert, heeft de FDP aan de neergang van de SPD bij de laatste verkiezingen kunnen zien.