Barack Obama, beloofden de Amerikaanse kiezers vorig jaar beiden een breuk met de traditie: zij zouden zich in hun campagne concentreren op serieuze onderwerpen en geen tijd en energie verknoeien met het onderuithalen van de tegenstander.

Helaas, beiden hebben hun belofte al gebroken: zowel tijdens de voorverkiezingen als in de campagne die momenteel wordt gevoerd en die nog feller zal worden na de partijconventies die over enkele weken plaatsvinden. „Er zijn enkele zaken die je beter niet kunt beloven. Een verkiezingscampagne waarbij je de tegenstander onbeschadigd laat, is er daar één van”, meent politiek analist Thomas Mann van het Brookings Research Instituut in Washington.

Waarom wordt er altijd met modder gegooid in verkiezingscampagnes? „Campagnes gaan over jouw politieke programma en jouw persoon, maar ook over de opponent, die je moet afschilderen als incompetent. Het zou natuurlijk heel netjes zijn om te verkondigen dat jouw tegenstander uiterst competent is, maar er soms een beetje naast zit. Echter, waarom moeten de kiezers jou dan kiezen? Nee, je moet beweren dat de opponent er helemaal niets van begrijpt en dat het land ten onder gaat als hij wordt gekozen”, aldus Mann.

Er zijn overigens wel verschillende niveaus van het gooien met modder. Toen John McCain in 2000 goed scoorde in de Republikeinse voorverkiezingen kwam Karl Rove, toenmalig campagnestrateeg van George Bush, met een ’fluistercampagne’. In radio-interviews en telefoonboodschappen werd beweerd dat het adoptiekind van de McCains niet uit Bangladesh afkomstig was, het gevolg was van een relatie van McCain met een zwarte prostituee. Verder werd beweerd dat McCains echtgenote, Cindy, verslaafd was aan drugs.

„Dat klopte allemaal niet, maar het had wel effect. Vanaf de voorverkiezingen in de staat South Carolina ging het bergafwaarts met McCain. Bush won ten slotte de voorverkiezingen. De McCains waren geschokt over de laagheid en de leugenachtigheid van deze campagne. Daarom is het verwonderlijk dat McCain nu oud-medewerkers van kampioen modder gooien Rove inzet om Obama onderuit te halen”, meent Mann.

Beide kandidaten zijn dus negatief over elkaar, maar niet in gelijke mate. McCain besteedt momenteel ongeveer 30 procent van zijn mediaboodschappen aan aanvallen op Obama. De laatste benut 10 procent van zijn boodschappen om McCain onderuit te halen. Een van Obama’s aanvallen op McCain richtte zich op het pleidooi van de laatste om in de VS zelf meer olie te produceren. „Het zijn dezelfde oliebaronnen die Bush in het zadel hielpen die nu McCain steunen”, aldus de boodschap van de Democratische presidentskandidaat.

McCain volgt in z’n aanvallen op Obama vaak het draaiboek dat Hillary Clinton tijdens de Democratische voorverkiezingen gebruikte. Hij is te jong, nog niet ervaren genoeg en hij is elitair. Dat laatste element gebruikte het campagneteam van McCain na de buitenlandse reis die Obama vorige maand naar Afghanistan en Europa bracht. Het zat McCain blijkbaar hoog dat er in Berlijn een massa mensen naar Obama kwam luisteren. Zijn campagneteam vergeleek Obama met societysterren. „Ze zijn beroemd, ze trekken veel belangstelling, maar zijn zij klaar om het land te leiden?”

Met als ingebouwde conclusie dat Obama dat dus blijkbaar niet is. De Amerikaanse societyster Paris Hilton reageerde deze week met een antwoord, op internet waarin zij „die oude, grijze gerimpelde kerel” (McCain dus) dankt voor diens steun voor haar (Hiltons) „presidentiële campagne.” Niet helemaal de reactie waarop McCain rekende, want Hilton vestigde hiermee de aandacht op McCains leeftijd. Obama deed dat deze week indirect.

„McCain zegt dat het politieke systeem in Washington niet goed functioneert. Mensen, hij heeft er bijna dertig jaar voor nodig gehad om daarachter te komen!” aldus Obama. Geestig of niet, deze benadering is in ieder geval veel te vriendelijk, volgens Democratisch senator Charles Schumer. „McCain schildert Obama af als elitair, maar zelf draagt miljonair McCain peperdure schoenen en heeft hij zes huizen. Wie is er elitair? Niet Obama, die in de sloppen van Chicago sociaal werk heeft gedaan”, aldus Schumer. Hij adviseert z’n partijgenoot veel agressiever en scherper te reageren op McCains aanvallen.

Niet iedereen is overtuigd van het nut van negatieve aanvallen. De Republikeinse gouverneur van Minnesota, Tim Pawlently, heeft Obama geprezen wegens diens „positieve manier van campagne voeren.” „Onze burgers willen leiders die iets positiefs te vertellen hebben, zoals Ronald Reagan”, aldus Pawlenty. Hij raadde zijn partij aan om zich directer op de behoeften van de burgers te richten en minder op die van het bedrijfsleven. „Een opmerkelijke oproep, zeker van een vertegenwoordiger van het Republikeinse establishment”, meent Thomas Mann.

url verwijzing web (u689(refdag.nl/verkiezingenvs.