BAGDAD (ANP/AFP/RTR) - De soennitische minderheid in Irak is er niet in geslaagd de ontwerpgrondwet weg te stemmen. De kiesraad maakte dinsdag bekend dat 78,59 procent van de kiezers de constitutie tijdens het referendum heeft gesteund, terwijl 21,41 procent tegenstemde.
In de soennitische provincies al-Anbar en Salahaddin stemden respectievelijk 96,9 en 81,75 procent tegen. Maar in twee andere provincies waar de soennieten dominant zijn, lukte dit niet. In Diyala keurde een meerderheid de grondwet zelfs goed en in Nineveh stemde 55,08 procent tegen.
De zegsman van de Iraakse regering sprak tegen de BBC van een „overwinning van het politieke proces”. „We weten dat het omstreden was en gaan door met dit proces. Hopelijk zijn er voldoende mechanismen om de tekortkomingen in de komende maanden aan te passen”, aldus Laith Kubba.
De Amerikaanse president Bush zei dat de uitslag bewijst dat het Iraakse volk vastberaden is om een democratie op te bouwen en „verenigd staat tegenover extremisme en geweld”. Volgens de Britse minister Straw van Buitenlandse Zaken hebben „de Irakezen hun vastbeslotenheid getoond om de terroristen te verslaan en deel te nemen aan het politieke proces”.
Voor Washington zou een verwerping een bittere pil zijn geweest. De Amerikaanse regering hoopt dat het referendum een stap richting stabilisering van Irak is en dat de soennieten, die de ruggengraat van de opstand vormen, het politieke proces gaan steunen zodat het geweld afneemt en de Verenigde Staten troepen kunnen terugtrekken.
Volgens Farid Ayar van de kiescommissie verliep de stemming „100 procent correct”. Desondanks liet de uitslag meer dan een week op zich wachten, omdat 135 klachten over misstanden moesten worden onderzocht die volgens de kiescommissie echter niet van invloed waren op het resultaat.
De uitslag toont hoe de verdeeldheid langs etnische en sektarische lijn loopt. De sjiieten in het zuiden stemden met overweldigende meerderheid voor de grondwet, evenals de Koerden in het noorden. Alleen de soennieten, die de macht in Irak honderden jaren hadden, waren tegen.
De grondwet kenmerkt zich onder meer door een grote grote mate van autonomie voor de regio’s. De soennieten accepteren een zelfstandig Koerdistan, maar zijn tegen eenzelfde situatie voor het olierijke sjiitische zuiden. Zij zijn bang dat Koerden en sjiieten zich zullen afscheiden.
De goedkeuring van de grondwet maakt de weg vrij voor parlementsverkiezingen op 15 december. Dan wordt er een volksvertegenwoordiging gekozen die een president aanwijst met een mandaat voor vier jaar. De grootste partij uit het parlement mag de premier gaan leveren.
In het relatief rustige Koerdistan kwamen dinsdag negen mensen om het leven door aanslagen. In de stad Sulaimaniya ontploften meerdere bommen. Bij het kantoor van het provinciale veiligheidsministerie was een zelfmoordaanslag waardoor zes militieleden en drie burgers omkwamen.
Volgens de BBC was eerder een hoge functionaris van de Patriottische Unie van Koerdistan (PUK), een van de twee partijen aan de macht in de regio, het doelwit van een zelfmoordaanslag. Mullah Bakhtiar overleefde de aanval, maar twee van zijn lijfwachten raakten gewond.