WARSCHAU - Lech Kaczynski wordt de nieuwe president van Polen. In de tweede, beslissende stemronde van de presidentsverkiezingen liet de conservatieve burgemeester van Warschau zijn liberale tegenstander Donald Tusk ruim achter zich.
Iets meer dan 50 procent van de kiezers kwam opdagen om een keuze te maken tussen Kaczynski van de Orde– en Rechtvaardigheidspartij (PiS) en diens rivaal Donald Tusk van het liberale Burgerplatform. Beide partijen gaan nu onderhandelen over een nieuwe regeringsploeg
In de eerste stemronde twee weken geleden had Tusk Kaczynski nog achter zich gelaten. Maar Kaczynski vond bij de kiezers gehoor met zijn waarschuwingen voor het rauwe, marktgerichte liberalisme dat Tusk voorstaat om Polen snel klaar te stomen voor de invoering van de euro.
Ook waren er twijfels over de leiderschapskwaliteiten van de bedachtzame Tusk, in tegenstelling tot de populistisch ingestelde Kaczynski, die onder meer een homoparade probeerde te verbieden en Duitsland een rekening voor in de Tweede Wereldoorlog aangerichte schade presenteerde. Kaczynski kreeg veel steun in de armere streken in het oosten van Polen.
Bovendien profiteerde hij van een steunbetuiging van de anti-EU-gezinde Andrzej Lepper van de linkse Zelfverdedigingspartij. Verder viel zijn belofte om pensioenen en sociale uitkeringen in stand te houden in goede aarde bij kiezers boven de 60 jaar.
Kaczynski behoort tot de partij Recht en Gerechtigheid (PiS), die onder aanvoering van zijn tweelingbroer Jaroslaw ook de parlementsverkiezingen op 25 september won. Om zijn broer niet in de wielen te rijden, trok Jaroslaw Kaczynski zich terug als kandidaat-premier.
De 56-jarige tweelingbroers, uiterlijk vrijwel identiek, hebben een „morele revolutie” beloofd. Daarmee spreken zij veel Polen aan die de corruptieschandalen in de politiek van de afgelopen jaren meer dan beu zijn. Met beloftes om de sociale welvaartsstaat te beschermen en door traditionele familiewaarden te propageren hebben zij enerzijds teleurgestelde linkse kiezers en anderzijds conservatieve katholieken aan de rechterkant voor zich gewonnen.
Hun bijnaam luidt Kaczory, ”de eenden”, naar hun wat kleine en gedrongen uiterlijk en hun typische hoofden. In hun jeugd kregen zij nationale bekendheid door hun rol van kwajongens in de Poolse film ”De twee die de maan stalen” uit 1962. Beiden studeerden rechten aan de universiteit van Warschau. Begin jaren tachtig sloten zij zich aan bij de anticommunistische oppositie, die werd geleid vakbondsleider Lech Walesa van Solidariteit.
Na de val van het communisme in 1989 werden de Kaczynski-broers in het eerste democratische parlement gekozen en verkeerden zij in de kring rond Walesa, die in 1990 president werd. Later raakten ze in onmin met de oud-vakbondsleider, net zoals ze met veel andere politieke vrienden gebrouilleerd raakten.
Lech Kaczynski kondigde gisteren aan dat hij zijn lidmaatschap van de PiS zou opzeggen. Hoewel hij daar volgens de wet niet toe verplicht is, wil hij als president van Polen boven de partijen staan.
Nu de presidentsverkiezingen voorbij zijn, openen de PiS van Kaczynski en het Burgerplatform van Tusk de onderhandelingen over de vorming van een coalitieregering. Dat heeft Cezary Chlebowski van het Burgerplatform gisteravond gezegd. De twee partijen behaalden op 25 september samen de meerderheid in het parlement.
Beoogd premier Kazimierz Marcinkiewicz merkte gisteren op dat in de verkiezingscampagne de nodige harde woorden zijn gevallen, maar dat het nu tijd is om een hand uit te reiken naar het Burgerplatform. „Ik wil tegenover iedereen benadrukken dat de tijd van strijd voorbij is en dat de tijd van opbouwen is begonnen”, zei Marcinkiewicz.